Аймақтық жұмыспен қамту мәселесі

№

Атауы 

Көрсеткіштер

Айырмасы

+ (өсу),

- (төмендеу)

2010 жыл

2011 жыл 

1

Экономикалық белсенді халық  саны, мың. Адам

320,4

353,9

33,4

2

Жұмыспен қамтылған халық, мың.адам

302,2

334,8

32,6

- Жалдамалы жұмыссыздар,  мың.адам

178,6

209,7

31,1

- Өз бетінше жұмыспен  қамтылғандар, мың.адам

123,6

125,1

1,5

3

Жұмыссыздар барлығы, мың.адам

18,2

19,0

0,8

4

Жалпы жұмыссыздық деңгейі, %

5,7

5,4

- 0,3

 Елбасының Жолдауында қазақстандықтарды дағдарыс кезеңінде экономиканың тиімді дамуын қамтамасыз ететін жұмыспен қамту стратегиясын жүзеге асыруға бағытталған мақсаттарға қол жеткізу жолдары белгіленген. Оның ішінде жол картасы шеңберінде дайындалған дағдарысқа қарсы бағдарламалар мен жұмыспен қамту жөніндегі аймақтық бағдарламаларда жұмыссыздықты төмендету, оның ішінде жұмыссыздар мен жұмыстан босаған азаматтарды жұмысқа орналастыру, жаңа жұмыс орындарын құру, қоғамдық жұмыстар мен кəсіби даярлау, қайта даярлау, əлеуметтік жұмыс орындарын ашу жөнінде нақты шаралар қарастырылған. Жол картасын жүзеге асыру мақсатында Қызылорда қаласына 1660,5 млн.теңге қаржы бөлінді, оның ішінде 1625,4 млн.теңге республикалық, 8,1 млн.теңге облыстық бюджеттерден және 27,0 млн.теңге 2009 жылғы «Жол картасы» бойынша игерілмеген қаржы.Бөлінген 1633,5 млн.теңге қаржының:

- 468,2 млн.теңгесі тұрғын-үй  коммуналдық шаруашылы-ғына;, оның  ішінде ауыз су жүйелерін жөндеуге 50,3 млн. теңге, жылу құбырларын  жөндеуге 417,9 млн. теңге;

- 946,0 млн теңгесі жол  жөндеу жұмыстарына;

- 75,3 млн теңгесі мектептердің  жөндеу жұмыстарына;

-144 млн теңгесі әлеуметтік  жұмыс орындары мен жастар  тәжірибесіне бағытталды, оның ішінде 60,0 млн. теңге 500 адамға әлеуметтік  жұмыс орындарын құруға және 84,0 млн. теңге 700 адамға жастар  тәжірибесіне.Жол картасы шеңберінде 51 жобаны (51 объект) жүзеге асыру  көзделген, олар 33-жол жөндеу, 15-су  құбырларын, жылу беру жүйесін  күрделі жөндеу, 3–мектептің жөндеу  жұмыстары.2010 жылғы 1 қыркүйегіне  жоспарланған 1449,1 млн.теңгенің 1196,6  млн.теңгесі немесе 82,6 пайызы игерілді.Әлеуметтік жұмыс орындарына 71 мекемеге 516 адам тартылып, бүгінгі күнге 39,6 млн.теңге, жастар тәжірибесіне 200 мекемеге 816 адам тартылып, бүгінгі күнге 53,8 млн.теңге игерілді.Жалпы қаланың шеңберінде (облыстық нысандарды қоса есептегенде) жөңдеу жұмыстарына барлығы жоспарланған 3183 адамнан бүгінгі күнге нақты 2943 адам немесе 92,5 пайызы жұмыспен қамтылды, оның ішінде Қызылорда қаласына Жол картасы бойынша жөндеу жұмыстарына жоспар бойынша 1614 адам тарту көзделсе, бүгінгі күнге нақты 1614 адам жұмыспен қамтылды.

Жолдарды орташа жөндеу жұмыстары: 2010 жылдың 1 қыркүйегіне жоспарланған 804,1 млн.теңгенің 639,8 млн.теңгесі немесе 80 пайызы игерілді. Жоспарланған 1026 жұмыс орны бойынша бүгінгі күні жол жөндеу жұмыстарына 1026 адам толық жұмыспен қамтылды.

Тұрғын үй - коммуналдық  шаруашылығы нысандарын орташа жөндеу жұмыстары: 2010 жылдың 1 қыркүйегіне жоспарланған 458,9 млн.теңгенің 398,3 млн.теңгесі немесе 86,8 пайызы игерілді. Жоспарланған 506 жұмыс орны бойынша бүгінгі күні тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы нысандарын жөндеу жұмыстарына 506 адам толық жұмыспен қамтылды.

Мектептің жөндеу жұмыстары: 2010 жылдың 1 қыркүйегіне жоспарланған 75,3 млн.теңгенің 57,2 млн.теңгесі немесе 76 пайызы игерілді. Бүгінгі күнге мектептерді жөндеу жұмыстарына 82 адам толық жұмыспен қамтылды, жоспар бойынша 82 жұмыс орын.

Тек 2009 жылдың өзінде “Жол карта-сы” шеңберінде 754 инвестициялық жобалар бойынша 37971 жұмыс орындары ашылды, оларға 34658 жұмысшы орналасты, 1864 адам қысқа мерзімдік қайта даярлау курстарында оқытылды, нысаналы топтарға арналған 8695 әлеуметтік жұмыс орындары ашылды, «Жастар практикасына» жұмыссыз жүрген 14971 жас маман еңбек дағдысын жетілдіруге жіберілді.2010 жылы да бұл жұмыстар өз жалғасын тапты. Жалпы, жұмыспен қамту стратегиясын жүзеге асыру мақсатында 441 инвестициялық жобаларды іске асыру нәтижесінде 20 014 жаңа жұмыс орындарының ашылуы жоспарланды. Жобаларды жүзеге асыруға 18 587,9 млн. теңге қарастырылған, оның ішінде республикалық бюджет қаржысы есебінен – 12 114,9 млн. теңге, облыстық бюджеттен – 6 473,0 млн. теңге. Ағымдағы жылдың 1 қарашасына 17 963,0 млн. теңге немесе жылдық жоспардың 96,6 пайызы игерілді. Есепті кезеңде 20 133 жаңа жұмыс орындары құрылды, оларға жұмыспен қамту органдарының жолдамаларымен 16 540 адам жұмысқа орналасты. Жұ-мысшылардың орташа жалақысы 31,5 мың теңгені құрады. 333 нысанда құрылыс-жөндеу жұмыстары толығымен аяқталды, оның ішінде 111-і тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық саланың меншігінде болса, жол жөндеу жұмыстарындағы 133 нысанда, мектеп, аурухана және басқа да әлеуметтік нысандардағы жөндеу жұмыстары жүр-гізілген 85 нысанда, сондай-ақ, мәдениет саласындағы 4 нысанда құрылыс жұмыс-тары аяқталды.Жалпы, «Жол картасы» төрт негізгі бағытта жүзеге асырылуда. Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық нысандарындағы жөндеу жұмыстары ба-ғытында 204 инвестициялық жобаларды іске асыруға жалпы 8 663,5 млн. теңге қаралған. Оның ішінде су шаруашылығы бойынша 15 каналға күрделі құрылыс жұмыстары жүргізілсе, 44 нысанға ағымдағы жөндеу жұмыстарын жүргізу жоспарланған. Оның нәтижесінде 20 654 гектар суармалы жер ауылшаруашылық айналымына қайта қосылады, 388 шақырым су шаруашылығы нысандардың су өткізу қабілеті жақсарып, құрылыс кезінде жергілікті жерден 3276 адам үшін жаңа жұмыс орындары ашылады деп жоспарлануда. Атап айтқанда, Бәйдібек ауданындағы 10,5 шақырым «Комсомол» және «Тасқұдық» каналдары қалпына келтіріліп, 1493 га суармалы жер ауыл ша-руашылығы айналымына қосылды, жер-гілікті жерден 155 адам жұмысқа тартылды. Ауызсу саласындағы 23 нысанның құ-рылыс жұмыстарына 2,1 млрд.теңге қаржы бөлініп, 1771 жұмыс орны ашылды, ал 99 елді мекеннің ауыз су құбыры жүйелеріне ағымдағы жөндеу жұмыстарына 1,2 млрд. теңге қаржы бөлініп, 874 адам жұмыспен қамтамасыз етілді. Электр қуатымен және газбен қамтамасыз ету мақсатында Шардара ауданындағы Құйған ауылын электрмен жабдықтау жобасына жалпы 8,0 млн. теңге қаралған. Соның нәтижесінде елді мекеннің 73 тұрғыны бар 12 үй жарықпен қамтылды. Жалпы ұзындығы 8,7 шақырымдық электр желісі тартылды. Сол секілді Бәйдібек ауданындағы Жоғарғы Жыланды ауылына 13 млн. теңге қаржыға 8,7 шақырымдық желі тартылып, 76 жергілікті тұрғын электр қуатымен қамтамасыз етілді. Түлкібас ауданындағы Амангелді және Жаскешу елді мекендерін газбен жаб-дықтау жұмыстарына 236,7 млн. теңге мемлекеттік қаржы қаралып, бүгінде бөлінген қаржы толығымен игерілді, 271 жаңа жұмыс орындары құрылды. Жобаны іске қосу нәтижесінде жоғарыда аталған елді мекендерде 5 281 үй табиғи газбен қамтылды. «Жол картасының» екінші бағыты – жол жөндеу салсында 137 нысандарда қайта құру, жөндеу жұмыстарына 5 189,8 млн. теңге қаржы қаралып, 5 731 жұмыс орны құру жоспарланған, нәтижесінде 593,4 км жол жөнделеді деп күтілуде.«Жол картасы» бағдарламасы бойынша көзделген 5731 жаңа жұмыс орындары ашылып, оларға 4754 адам жұмыспен қамту орталықтарынан тартылды. Жалпы, 133 нысанда жол құрылыс жұмыстары то-лығымен аяқталып, пайдалануға берілді.Айта кету қажет, жаңадан салынған немесе жөндеуден өткен жолдардың құ-рылыстарына барлық құрылыс материал-дарының 90 пайыздан астамына отандық материалдар қолданылды: қазіргі кезде облыста асфальт өндіретін 21 зауыт, қиыр-шық тас өңдейтін 17 карьер жұмыс істеуде.«Жол картасының» аясында мектеп, аурухана және басқа да әлеуметтік ны-сандардағы жөндеу жұмыстарымен 95 нысан қамтылған. Бұл бағыт бойынша бюджеттен 4 469,6 млн. теңге қаржы қаралып, 49796 жұмыс орны ашу көзделген.

Білім салалсындағы 58 нысанда, денсаулық сақтауда 29 нысанның 21-інде құрылыс жұмыстары аяқталды.2010 жылы әлеуметтік қорғау саласындағы 3 медициналық-әлеуметтік мекемелерінде (Түркістан, Көксәйек психоневрологиялық және Көксәйек жарымжан балаларға ар-налған медициналық-әлеуметтік меке-мелері) күрделі  жөндеу өтті. Аталған әлеуметтік нысандарда жоспарға сәйкес бірінде су тазарту стансасы және қазандық желілері ауыстырылса, екіншісінде кір жуу, монша кешендері толығымен жаңартылды. Нәтижесінде мемлекет қамқорлығындағы-лар экологиялық зардап шекпей, әлеуметтік-тұрмыстық жағдайы жақсарған, құрғақ, таза мекемелерде тұрып жатыр, санитарлық-гигиеналық талаптарға сай монша, кір жуу кешендерімен қамтамасыз етілді. «Жол картасы» бағдарламасы аясында спорт саласындағы 4 нысанның күрделі жөндеуден өтуі нәтижесінде облыстың спорт көрсеткіштері артып отыр. Жыл басынан бері облыс спортшылары спорттың 44 түрі бойынша ҚР чемпионаттары мен біріншіліктеріне қатысып 257 алтын, 206 күміс, 210 қола медаль жеңіп алды. Жоғары спорт шеберлігі мен спорт резервін дайындау бойынша 2010 жылдың 8 айында 17 халықаралық спорт шебері, 122 Қазақстан Республикасының спорт шебері, 388 спорт шеберіне үміткер спортшылар дайындалды. Сонымен қатар «Жол картасы» бағдарла-масы аясындағы төртінші бағыт — әлеумет-тік-мәдени саласындағы 5 нысанда жөндеу жұмыстары жүргізілді.

Инвестициялық жобаларға  сәйкес тиісті жұмысшы мамандығы  жоқ 1000 адам қыс-қа мерзімдік қайта  даярлау курстарында оқытылып шықты, 3 айлық курстарды аяқтағандардың 980-ні инвестициялық жобалар бойынша  тұрақты жұмыспен қамтылды. «Жол картасы» бағдарламасының аясында еңбек  рыногындағы қажетті сылақшы-бояушы, консервілеу операторы, аспаз, шаштараз, фермер тағы да басқа мамандықтар  бойынша кәсіби оқыту жұмыстары  кең көлемде жүргізілді.

«Жол картасының» шеңберінде облыста 2551 әлеуметтiк жұмыс орнын  ашуға республикалық бюджеттен 306,1 млн.теңге қаралды. Әлеуметтiк жұмыстың мерзiмi 6 айға созылады. Оған қатысушылардың орташа айлық жалақысы 35-40 мың теңгенi құрады. Оның 50 пайызы мемлекет тарапынан, қалғаны жұмыс беруші есебінен төленеді.Оралмандарды, мүгедектерді, жалғыз-басты және көпбалалы  ата-аналарды, аз қамтамасыз етілген  азаматтарды, әс-керден келгендерді, түзету мекемелерінен босағандарды т.б. санаттардағы азаматтарды біріктіретін нысаналы топтарға арналған 2881 әлеуметтік жұмыс  орындары 2010 жылдың 1 қарашасына 337 кәсіпорында  ашылып 286,1 млн. теңге толығымен игерілді.Әлеуметтік жұмыс орындарына қатысқан жұмыссыздардың 398-і немесе 14 пайызы тұрақты жұмысқа  орналасты. Нысаналы топтағы жұмыссыз азаматтар ауыл шаруашылық, тұрғын үй-коммуналдық қызмет көрсету және байланыс, сауда салаларында уақытша  жұмыс атқарды. Мысалы, Сайрам ауданындағы  ЖК «Райымкулов З», СТК «Болашақ», СТК «Базар Капка» кәсіпорындарына, Сарыағаш ауданындағы СТК «Даму», ШҚ «Алтын сәуір», СТК «Көктерек» сияқты мекемелерде жұмыс атқарса, Шымкент  қаласында әлеуметтік жұмыс орындары негізінен тұрғын үй-коммуналдық  қызмет көрсету, құрылыс кәсіпорындарындағы жұмыстарына қатысты.Биыл да «Жол картасы» шеңберінде «Жастар практикасы»  бағдарламасы ұйым-дастырылды. Бұл  бағдарламаға сәйкес 2009-2010 жылдары  жоғары оқу орындарын, колледждер мен  кәсiптiк лицейлердi бiтiрген, бірақ қазіргі кезде жұмыссыз жүрген 6249 жас мамандарды жұмысқа тарту көзделген: жұмыс мерзiмi 6 ай, жалақысы ай сайын бюджет есебінен 20,0 мың теңге. Осы мақсатқа республикалық бюджеттен 749,9 млн.теңге қаралды. Бүгінгі таңға «Жастар практикасы» бойынша 1911 кәсіпорынмен келісім-шарттар жасалып, оларда еңбек дағдысын алуға жұмыссыз жүрген 8729 жас маман жіберілді.Әрине, жолданған жастардың зерек те ынталы белгілі бір бөлігі өздері барған кәсіпорындарда өздерінің біліктілігін дәлелдеді: жалпы бағдарламамен қамтыл-ғандар жастардың 190-ы тұрақты жұмыс-тарға орналастырылды.

Атқарылған жұмыстардың  нәтижесінде, 2010 жылдың 3 тоқсанына облысымыздағы жұмыссыздық деңгейі 5,8 пайызды құрап, жылдың басындағы көрсеткішпен салыстырғанда 0,8 пайызға төмендеді.

Бүгінде «екі қолға бір  күрек» іздегендердің кәсіптік оқыту  арқылы оларды жұмысқа орналастыру  мақсатында елімізде «Жұмыспен қамту-2020»  бағдарламасы жүзеге асырылуда. Аталмыш  бұл бағдарламаның негізгі мақсаты  – тұрақты және нәтижелі жұмыспен қамтуға жәрдемдесу арқылы халықтың табыс деңгейін арттыру болып  табылады. Бағдарлама аясында сұранасқа  ие мамандықтарға қайта оқытуға  мүмкіндік бар. Бұл бағдарлама аудан  орталығында жылма-жыл өз жалғасын табуда. Аталмыш бағдарлама арқылы пайдалы кәсіп көзін тауып  оны әрі дамытамын деушілердің  қатары көбеюде. Аудан бойынша «Жұмыспен  қамту-2020» бағдарламасының жай-жапсары  жөнінде Байғанин аудандық жұмыспен қамту орталығының директоры  Нұрғизат Есқалиевтен білген едік.—  «ҚР Үкіметінің 2011 жылғы 31 наурыздағы №316 қаулысымен бекітілген «Жұмыспен  қамту-2020» бағдарламасы 4 бағыттан тұрады. Бірінші бағыт аясында кәсіптік оқыту арқылы жұмысқа орналастыру, «жастар бағдарламасы» және уақытша  әлеуметтік жұмыс орындары көзделеді. Ал екінші бағыт бойынша ауылда кәсіп  ашып, жеке ісін жүргізгісі келетіндерге жәрдем жасалады. Сол сияқты үшінші бағыт тұратын жері бойынша келешекте  жұмысқа орналастыру немесе бизнесті дамытуға мүмкіндік жоқ болғандықтан бағдарлама арқылы ондай адамдардың әлеуеті төмен елді мекеннен экономикасы  дамыған өңірлерге көшуіне мүмкіндік  қарастырылған. Сонымен қатар төртінші бағыт инфрақұрылым жасату кезіндегі  нысандарға жұмысқа жіберу.Бірінші  бағытта 2012 жылға әлеуметтік жұмыс  орнына бөлінген 6 млн 780 мың теңге  қаражат өз мәнінде игерілуде. 24 жеке кәсіпкер немесе шаруа қожалықтарымен келісім-шарт жасалып, уақытша алынған  жұмысшылардың жалақысы субсидия арқылы төленуде. Яғни жұмысшы жалақысының 50 пайызын біздің мекеме 50 пайызын  жеке кәсіпкер береді. Бұл бағыт  бойынша 24 кәсіпкердің қарамағына 49 адам жұмысқа орналастырылды. Былтырғы жылмен салыстырғанда 26 адамға өсіп отыр. Келер 2013 жылға 60 адамды әлеуметтік жұмыс  орнымен қамтамасыз етуді жоспарлап  отырмыз. Сонымен қатар биылғы жылға  Ақтөбе қаласында орналасқан колледждер мен лицейлерге оқуға (кәсіптік оқу, қайта даярлау, біліктілігін көтеру) барлығы 42 адам жоспарланған болатын. Қазіргі таңда 14-і қысқа мерзімді курстарды оқып бітірді. Осы жылдың қыркүйек айында 5 адам оқытылатын болады. 2013 жылға 15 қатысушыны кәсіптік даярлау, 20 қатысушыны қайта даярлаудың қысқа мерзімді курсына оқыту жоспарланып отыр. Осы жылға «Жастар бағдарламасы» бойынша 50 жас маманды жұмысқа орналастыруға 9 млн 292 мың теңге бөлінді. Сондай-ақ, қазіргі таңда 63 жас маман жұмысқа орналастырылды. 2013 жылы 40 жас маманды жастар бағдарламасы арқылы жұмысқа орналастыру жоспарда тұр.Екінші бағыт бойынша шағын несие беру, өндірістік инфрақұрылымды дамыту, консультативтік қызмет көрсету, кәсіпкерлік негіздеріне оқыту сияқты мемлекеттік қолдау көрсетіледі. Ол бойынша биыл ауданда 8 адам оқытылды. Былтырғы жылы 22 адам кәсіпкерлік негіздеріне оқытылды. Сонымен қатар 6 адам 9 млн теңге көлемінде «Ақтөбе Ауыл Микрокредит» ЖШС-нен 6% - дық несие алып, бүгінгі таңда оның 5-уі жоспарлаған жұмыстарын жүзеге асыруда. Атап айтқанда жеке кәсіпкер Досымжан Шанов кондитер цехын ашуға 3 млн теңге көлемінде несие алып, бүгінде өз кәсібін іске асыруда. Аталмыш бағдарлама аясында Д. Шанов кондитер цехына 240 метр су құбырын тартылып берілді.Сол сияқты жеке кәсіпкер Қама Табынбаева көкөніс сақтау қоймасын салды. Ол күні бүгінге дейін кәсіпкер болып, кәсібін одан әрі дамытуда бірқатар жұмыстар атқарып келеді. Өткен жылы «Жұмыспен қамту - 2020» бағдарламасы арқылы 3 млн теңге көлемінде шағын несие алып, орталық базар жанынан көкөніс сақтау қоймасын ашты. Аудан тұрғындарын үзіліссіз қысы жазы көкөніс өнімдерін және мал азығымен қамтамасыз етіп келеді. Жұмысссыз аз қамтылған өзін - өзі қамтушылар есебінен 1 адамды жаңа жұмыс орнына қабылдады. Сонымен қатар мемлекет қаржысы есебінен 300 метр су құбырын тартуға жәрдем берілді.Ал, Жасұлан Жанин автокөлік жөндеу ісін жүргізіп жатса, Дариға Етенбаева мен Жанар Қалданова шағын наубайхана ашып, халықты түрлі нан өнімдерімен қамтамасыз етіп отыр. Аталмыш бағдарламаның екінші бағыты бойынша аудан орталығының тұрғыны Гүлнұр Ниязова 500 мың теңге көлемінде несие алған болатын. Алайда мақсат еткен ісін, яғни, етік, киім тігетін шеберханасын ашпай отыр. Қазіргі таңда «Ақтөбе Ауыл Микрокредит» ЖШС арқылы бұл мәселе қатаң бақылауға алынып отыр. «Бір құмалақ бір қарын майды шірітеді» демекші бүгінде азаматша Г. Ниязова биылғы несие алушыларға зиян келтіруде.Биылғы жылы да «Ақтөбе Ауыл Микрокредит» ЖШС несиені 7,5 % несие берілетін болады. 2012 жылы микрокредит алуға 44 млн 500 теңге, ИКИ (инженерлік коммуникациялық инфрақұрылым) жасатуға 15 млн 500 мың теңге бөлінді. Бұл бағытта да жұмыстар жасалуда. Атап айтқанда мал шаруашылығына 14 адам, тігін шеберханасына 1 адам, жол бойы қызметі (қонақ үй) 2 адам, кафе-асхана, наубайхана ашуға 1 адам, шаштараз -1, автокөлік жөндеу-2, жиһаз, пластик терезе жасау -2 адам. Қазіргі таңда жоғарыда аталып өткендердің 13-і 26 млн теңге көлнміндегі несиелерін алып, өз істеріне жаратуды жоспарлауда. Алдағы 2013 жылға қатысушыға инженерлік-инфрақұрылымнан жәрдем беру жоспарланып отыр. Микрокредитке қажетті сома жыл аяғындағы сұранысқа сәйкес көбеюі мүмкін.Бағдарламаның үшінші бағыт шеңберінде тұратын жері бойынша келешекте жұмысқа орналастыру немесе бизнесті дамытуға мүмкіндік жоқ болғандықтан, бағдарлама арқылы ондай адамдардың экономикасы дамыған өңірлерге көшуіне мүмкіндік қарастырылған. Бұл өз кезегінде еңбек ресурстарының ұтқырлығын арттыруға ықпал етеді. Яғни, өз бетінше жұмыспен айналысушылар, жұмыссыздар не еңбекке жарамды табысы аз адамдар санаттарынан әлеуеті төмен елді мекендерден экономикалық даму орталықтарына көшуге мемлекеттік қолдау көрсету. 2012 жылға әлеуметі төмен елді мекеннен әлеуеті жоғары елді мекенге 6 отбасын көшіру жоспарланып отыр. Ақтөбе облысының жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармасының» тапсырмасына сәйкес, Ақтөбе қаласынан салынатын үйлерге көшетін 6 отбасы комиссияға салынып, алдағы уақытта толық шешімін таппақ.Ал төртінші бағытқа тоқталар болсақ, биылғы жылы «Жұмыспен қамту - 2020» бағдарламасына енгізілген бағдарламаны жүзеге асыру барысында ауылдық елді мекендерді дамыту болып табылады. Яғни, төмендегідей инфрақұрылымдық жобалардың жүзеге асыру үшін беріледі. Атап айтқанда коммуналдық және көліктік инфрақұрылымды қайта өңдеу, орта және ағымды жөндеу жұмыстарына (су жүргізу, канализация, газ, жылу, электрмен қамтамасыз ету жүйелері, елді мекен және ауыларалық жолдар), әлеуметтік инфрақұрылымдарды қайта өңдеу, түбегейлі, орта және ағымдағы жөндеу жұмыстарына (білім, денсаулық, әлеуметтік, мәдениет, спорт, бос уақыт және демалыс орындары), абаттандыру (көшелерді жарықтандыру мен көгалдандыру, иесіз қалған нысандарды жою, қатты тұрмыстық қалдықтар полигоны, кіші архитиктуралық формаларды, қоршауларды, балалардың ойын алаңдарын жасақтау) салалары бойынша 23 адамға беріледі деп жоспарланып отыр. Осы бағыттар орындалған жағдайда жұмыссыздардың 50 пайызы жұмыспен қамту орталығының жолдамасы арқылы жұмысқа орналасатын болады. Аталған жаңа бағыт ҚР Үкіметінің 30.03.2012 жылғы №378 Қаулысымен бекітілген. Алайда ауданға төртінші бағыт алдыңғы жылдың еншісінде.Халқымыздың әлеуеті жақсармай жұмыссыздардың саны азаймай, еліміз алға қарай қарыштап дами алмайтыны, экономикамыздың көтерілмейтіні белгілі.

2.3. Еңбек нарығын реттеу және халықты жұмыспен қамтуды жетілдіру жолдары

Еңбек нарығындағы мемлекет қызметінің маңызды бағыты болып, жұмыспен қамтуды қамтамасыз етуге бағытталған  шараларды әзірлеу және жүргізу  табылады.Еңбек нарығын мемлекеттік  реттеу екі бағытта –макроденгейде және микроденгейде жүзеге асуы қажет.

Қазіргі кезде микроденгейде  жұмыспен қамту мәселелері өзекті болып  отыр. Кәсіпорын деңгейіндегі жұмыспен қамту мәселелерін шешіп алмай, еңбек нарығының шиеленісін төмендету  мүмкін емес.   

Өңірлік  жұмыспен қамту  стратегиясы халықтың жұмыспен қамтылуын  қамтамасыз етуге және олардың әл-ауқатын  жақсартуға бағытталған. Халықты жұмыспен қамтамасыз етуді жетілдіру өңірдің  әлеуметтік-экономикалық дамуына тікелей байланысты.

Сонымен бірге, өңірлік  жұмыспен  қамту  мәселелерін  шешуде  жергілікті  атқарушы  органдардың  рөлін  біршама  арттыру  керек, өйткені, осы  органдар  арқылы  өңірлік  жұмыспен  қамту  бағдарламалары  жасақталады  және  ең  бастысы, жүзеге  асырылады.

Яғни, жергілікті жұмыс күшін  тиімді пайдалану және бекітуді, оның сапасы мен бәсекеге қабілеттілігін арттыруда еңбек ресурстарының  ұдайы өндірісі мен дамыту жүйесін  қалыптастыру жұмыспен қамту саласында  маркетингтік басқаруды пайдалануды  қарастырады. Жұмыспен қамту саласындағы  маркетинг -  бұл әлеуметтік тиімділікке  қол жеткізу мақсатында жоғары сапалы қызмет көрстеу бойынша мемлекеттік  мекеменің қызметі.

Жұмыспен қамту саласындағы  маркетингтің қызметтері, ұйымдастыру  принциптері мен мақсаттары   2 - суретте көрсетілген.

Жұмыспен қамтудағы экономикалық қызмет

-халықтың жеке мүдде- лерін қамтамасыз ету;

-жұмыспен қамту саласында қызмет

Ұйымдастыру

принциптері

-әлеуметтік тиімділікке  қол жеткізуге ықпал ету;

- қоғамның қажеттілігін  қанағаттандыру.

- жұмыспен қамтуда сұраныс пен ұсыныс нарықтарын зерттеу;

- ғылыми зерттеулер мен  жобалар; 

Сурет 2 - Жұмыспен қамтудың экономикалық ерекшеліктері

Жұмыспен қамту саласындағы  экономиканың менің ойымша, әлеуметтік-экономикалық-этикалық бағыттылығы болуы тиіс, өйткені жұмыс берушілер жұмыстан босатылған адамдарға жауапты болуы тиіс және халықты жұмыспен қамту органдары сияқты қаланың және ауданның, оның ішінде ең алдымен аймақтардағы еңбек нарығында тұрақты жағдайды сақтауға ықпал етуі тиіс.

Биліктің жергілікті органдарының, жоғары, орта арнайы және орта мектептердің басшыларына, жұмысшылар мен мамандардың  даярлығының кәсіби-біліктілік құрылымы мен көлемін, еңбектің аймақтық нарығының  қажеттілігіне сәйкестендіру және келістіруі қажет.

Қазіргі әлеуметтік-экономикалық қарым-қатынастарға сай жастарға кәсіптік бағдар беру жұмысы қоғамдағы өзекті мәселелер қатарына жатады. Қоғам өмірін демократияландыру мен ізгілендіру бағытында болып жатқан түбегейлі жаңаруларға байланысты республикамыздың білім беру мекемелеріндегі шәкірттің кәсіп таңдау мәселесіне жаңа талаптар қойылуда. 

Меніңше, қазіргі қоғамымыздағы белең алып бара жатқан жұмыссыздық мамандықтың дұрыс таңдалмауынан туындаған күрмеулі мәселелердің бірі деп есептейміз.