Қаржылық есеп беру

- Ағымдағы активтердің бөлігінее қатысты тауарлы – материалды қорлардың түрлері бойынша, болашақ кезеңнің шығыстары есептен шығару мерзімі бойынша, ақша қаражаттарының түрлері бойынша, қысқа мерзімді инветициялардың  ағымдағы және баланстың құны бойынша , дебиторлық қарыздардың топшыланған өтеу мерзімі бойынша ашылады.

- Меншік  капиталдарының бөлігіне қатысты  : есептік жылда жаррғылық капиталына  енгізілген өзгерістер туралы  ақпараттар. Акционерлік қоғамдардың әрбір акциясының түрлері бойынша келесі мәліметтерді келтіру керек: айналыста жүрген, шығарылған, жарияланған акциялардың соммасы мен сан; ағымдағы акцияның құны;  есептелген девидендтер; сатып меншік акциялары; есепптік кезеңде және келешекте шығару опциондардың жағдайын және сомасын, пайдасын көрсете отрып жарияланған акциялар.

- Ұзақ  мерзімді міндеттемелерге қатысты  : несие мен қаражаттарының  қамтамасыз  етілуі  және етілмеуі; кейінге  қалдырылған салықтар; қарыз қаржаттары  мен бан несиелері бойынша пайызық мөлшерлемесі;  қарыз қаражаттарын және банкі ннесиелерін өтеу мерзімі және несиелік келісім шартттардан шығатын түсініктеме бойынша  басқа да талап етілетін мәселелер.

- Қысқа  мерзімді міндеттемелерге  қатысты  : қысқа мерзімді несиелер сомасы; ұзақ мерзімді несиенің ішіндегі қысқа мерзімге  қатыстысы; салық, салым және басқа да төлем түрлеріне кіретін кредиторлық қарыздардың сомасы; болашақ кезеңде түсетін  табыс түрлері; ұзақ мерззімді міндеттемелердің қайта аржыландыруға жатқызылған бөлігі және т.б. 

3. Қаржылық – шаруашылық  қызметінің нәтижесі  туралы есеп беру  бойынша жазылған  түсініктеме жазбады  мына сұрақтар  қамтылуы керек.

- кәсіпорынның  барлық қызмет түрінен алынатын табыстың төмендеуіне әсер ететін факторлар;  сатылған өнімнің өзіндік құнының  өсуіне әсер ететін , факторлар;

- жалпы  және әкімшілік шығыстарынның  деңгейін өсіретіннемесе төмендететін  факторлар;

- төтенше  жағдайлардан алынған табыыстар  мен шығыстар – есептік кезеңде  орын аалған әрбір төтенше  жағдайға түсінк беру керек;

- есептік  кезеңде орын алған және қаржылық  шаруашылық қызыметіне мәнді  әсер ететін немесе етпейтін  шаруашылық операцияларынн баяндау  керек. 

4. Ақша қаражатының  қозғалысы туралы  есеп беру бойынша  жазылған түсініктеме  жазбада  мына  сұрақтар баяндалуы  керек.

- операциялық  қызметтен түсетін ақша қарражатының  қозғалысын ашу үшін кәсіпорын   қандай әдісті пайдаланады (тікелей  ме, жоқ әлде жанама ма);

- түсетін  ақша қаражаттары  мен клиент  атынан төленетін ақша қаражаттары нетто-негізінде  ашыла ма, әсіресе, кәсіпорынның өз ақша  қаражаттарынан  клиенттердің ақша қаражаты асып кеткен жағдайда;

- ақша  қаражатының қозғалысыбойыншашектеулер  және т.б.

  Бұл  арада ескеретін бір жайт, түсініктеме  жазбада кейбір мәселелер бойынша  қайталанып берілетін түсініктемелерге  жол бермеуді адағалау керек. 

5. Түсініктеме жазбадакәіпорынның  қаржылық қызметі  мен қаржылық жағдайына  жалпы баға берілуі  керек.

  Бухгалтерлік  есеп беру нақты  бір кезең  уақытындағы қаржылық – шаруашылық  қызметінің бір-бірімен байланысқан  кешенді көрсеткіштерін көрсетеді. Бух есеп беруідің нысаны  ақпараттылығымен және қисындылығымен өзара байланысқан, ал бұл кәсіпорынның қаржылық-шаруашылық жағдайы туралы ақпараттарды динамикалық тұрғыснан жан-жақты қамтамасыз етеді және қаржылық талдау үшін  толық қанды базасы ретінде қаржылық  есеп берудің пайдалануына өз ептігін тигізеді.Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдаудың әдісі  қаржылық есеп беруге берілетін ақпараттың көлеміне және мақсатына тәуелді болып келеді . Егер де талдаудың мақсаты шаруашылық жүргізуші субъекттің даму мүмкіндігі мен жағдайы туралы ақпаратты көрнекті әр жай ғана алу болса онда талдаушы экспресс-талдаумен ғана шектеледі . Егер де талдаудың мақсаты шаруашылық жүргізуші субъектің экономикалық жағдайын тәптіштеп толық түрінде талдау болса, онда қаржылық – шаруашылық қызметінің барлық талау көрсеткіштерін пайдалануы керек . 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Қорытынды

  Курстық  жұмыста «Кәсіпорынның қаржылық  есебін ұйымдастыру» туралы жалпы  сипаттама берілді. Қаржылық есептің төрт нысанына қарастырылды. Курстық жұмыстың мақсаты  қаржылық есепке түсініктеме беру және қаржылық есепті қалай жүргізу, ұйымның қандай қызмет атқаратындығы туралы мәліметтер,ұйымның қаржылық жағдайын, қызметінің нәтижесі  және оның қаржылық жағдайындағы өзгерістер туралы ақпарат беру болып табылады.

Есеп  беру деп кәсіпорынның өткен кезеңдегі  қаржылық-шаруашылық қызметін кешенді  түрде сипаттайтын барлық көрсеткіштер жүйесін атаймыз.Есеп беру процесін жасау  есеп жұмысының соңғы сатысы болып табылады.

    Бухгалтерлік есеп берудің мақсаты өз пайдаланушыларына заңды тұлғаның қаржылық жағдайы туралы  сенімді, мәнді және пайдалы ақпараттарды беру болып табылады. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Пайдаланған әдебиеттер тізімі

    1. Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі.

    2. Қазақстан Республикасының Әкімшілік кодексі.

    3. Қазақстан Республикасының Президентінің  «Бухгалтерлік есеп туралы»   Заң күші бар №2732 Жарлығы.

    4. «Шаруашылық серіктерстіктер туралы»  Заң.

    5. «Акционерлік қоғам туралы» Заң.

    6. Л.А. Попова, М.Қ. Жұматов, Д.М. Нұрғалиев, А.Б. Омалиева.  Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп. Оқу құралы. – Карағанды: ҚарМУ баспасы, 1998 ж. 145-148 бет.

    7. В.К. Радостовец, Т.Ғ. Ғабдуллин. В.В. Радостовец, О.И. Шмидт.  Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп. Алматы: Қазақстан-аудит орталығы,             2002 ж. 25-36 бет.

    8. Қ.К. Кеулімжаев, З.Н. Әжібаева, Н.А. Құдайбергенов. Бухгалтерлік есеп принциптері: Оқу құралы-Алматы: Экономик С, 2003 ж. 332-352 бет.

    9. В.Л. Назарова. Шаруашылық жүргізуші субъектілердегі бухгалтерлік есеп. Оқулық:Алматы-«Экономика» баспасы. 2005ж. 209-212бет.

    10. О.М. Жакупова. Бухгалтерлік есеп  принциптері 2. Оқу-тәжірибелік құралы.-Қарағанды, 2003. 153-183бет.

    11. Ә. Әбдіманапов. Бухгалтерлік және қаржылық есеп принциптері (халықаралық стандарт) Алматы 2006 ж.

    13. К.А. Китебаева «Принципы бухгалтерского учета I,II». Караганда 2006г.  С.114-115.

    14. А.Қ. Мейірбеков, Қ.Ә. Әлімбетов. Кәсіпорын экономикасы. – Алматы «Экономика» 2003ж.

    15. Бухгалтер бюллетені. №3, қаңтар 2006ж.

    16. Бухгалтер бюллетені. №23, маусым 2006ж.

    17. Бухгалтер бюллетені. №39, қыркүйек 2006ж.

    18. Учет и финансы. Л. Продан. Собственный капитал предприятия, его сущность, оценка и связь с финансовой устойчивостью компании. №6, декабрь  2006г.