Сүт және сүт өнімдері

       13) құрамында  сүті бар өнімдер - өнімнің  құрғақ заттарындағы сүттің құрғақ заттарының үлес салмағы кемінде 20%, сүт құрамына жатпайтын майларды және (немесе) белоктарды қоса алғанда, сүттен және (немесе) сүт өнімдерінен және (немесе) сүтті қайта өңдеудің жанама өнімдерінен және (немесе) сүт құрамына жатпайтын құрамдас бөліктерден дайындалған тағамдық өнім;

       14) ашыған  сүт өнімдері - тірі ашытқы микроорганизмдерін қамтитын, рН-ді және белок коагуляциясын азайтуға әкеп соғатын ашытқы микроорганизмдерін пайдалана отырып, сүттің құрамдас бөліктерін ауыстыру мақсатында енгізілетін, сүтті және (немесе) сүт өнімдерін және (немесе) олардың сүтке жатпайтын құрамдас бөліктердің қоспаларын ашыта отырып әзірленетін сүт немесе сүттің құрамдас өнімі;

       15) сүт  өнімдері - сүт өнімдерін, құрамдас  сүт өнімдерін, құрамында сүті  бар өнімдерді, сүттен қайта  өңделген жанама өнімдерді қамтитын  сүтті қайта өңдеу өнімдері;

       16) сүтті қайта өңдеу - сүттің бастапқы қасиетін өзгертетін технологиялық операциялар кешені;

       17) сүт  шикізатын тазалау - сүтті механикалық қоспалардан және (немесе) микроорганизмдерден тазарту процесі;

       18) сүт-шикізат  (шикі) - термикалық өңдеуге түспеген  сүт;

       19) табиғи  сүт - сүттің құрамдас бөлшектері реттеуге ұшырамаған сүт;

       20) табиғи  сүт өнімі - табиғи сүттен дайындалған сүт өнімі;

       21) термоөңдеу - сүтті немесе сүт өнімдерін термикалық өңдеу процесі (мұздату, термизациялау, пастерлеу, зарарсыздандыру, ультрапастерлеу немесе ультражоғары температуралық өңдеу);

       22) алынып  тасталды - ҚР Үкіметінің 2009.03.20 N 371 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз) Қаулысымен;

       23) алынып  тасталды - ҚР Үкіметінің 2009.03.20. N 371 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз) Қаулысымен;

       24) алынып  тасталды - ҚР Үкіметінің 2009.03.20 N 371 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз) Қаулысымен;

       25) ультражоғары  температуралық өңдеу (УЖТ, ультрапастерлеу) - микроорганизмдерді, олардың вегетативті  жасушалары мен спораларын жоюды  қамтамасыз ететін 125-140 о С-дан  астам температурада кемінде  2-5 секунд ұстай отырып, сүтті және оның ағынындағы қайта өңдеу өнімдерін термоөңдеу;

       26) ферментті  препараттар - сүтті қайта өңдеу өнімдерін дайындау кезінде орын алатын биохимиялық процестерді жүзеге асыру үшін қажетті белоктық заттар;

       27) сүт  - осы өнімге қандай да қоспа  қосылмай немесе одан қандай  да бір заттар алынып тасталмай, сауу кезіндегі лактация кезеңінде алынған, ауыл шаруашылығы жануарлары сүтіндегі темірдің қалыпты физиологиялық секрециясы өнімі;

       28) қалпына  келтірілген сүт - қоюлатылған немесе қойытылған немесе құрғақ табиғи сүттен немесе құрғақ майсыздандырылған сүттен және судан өндірілген сүт өнімі;

       29) сүтті қайта өңдеудің жанама өнім - сүтті қайта өңдеу өнімдерін өндіру процесінде алынған жанама өнім;

       30) қайталама  сүт шикізаты - ішінара жойылған  сәйкестендіру белгілері немесе  тұтынушылық қасиеттері бар қайта  өңдеуден кейін пайдалануға арналған  сүтті қайта өңдеудің жанама өнімі, сүт өнімі (оның ішінде олардың жарамдылық мерзімі шегінде қайтарып алынған, бірақ азық-түлік шикізатына қойылатын қауіпсіздік талаптарына сәйкес келетін өнімдер);

       31) ішетін  сүт - майдың массалық үлесі  9 пайыздан аспайтын, сүт шикізатынан  дайындалған және термикалық  өңдеуге ұшыраған, құнарландырылған  немесе қойытылған сүттен немесе  құрғақ қаймағы алынбаған сүттен немесе құрғақ майсыздандырылған сүттен және судан жасалған әрі тұтынушылық ыдысқа құйылған сүт өнімі;

       32) ішетін  кілегей - термикалық өңдеуге  ұшыраған және тұтынушылық ыдысқа құйылған кілегей;

       33) ұйытылған  өнім - сүт қышқылды өнім өндіру  технологиясына сәйкес өндірілген және олармен үйлес органолептикалық, физика-химиялық қасиеттерге ие, құрамында сүті бар өнім;

       34) қаймақ - сүт өнімдерін қоса отырып  немесе оларды қоспай ашытатын  микроорганизмдер - лактококтарды немесе  лактококк қоспаларын және гермофилді  қышқылды сүт стрептококтарды  пайдалана отырып кілегейді ұйыту  жолымен өндірілген және онда майдың массалық үлесі кемінде 9 пайызды құрайтын сүт қышқылды өнім;

       35) сүзбе  - ашытатын микроорганизмдер - лактококтарды  немесе лактококк қоспаларын  және термофилді қышқылды сүт  стрептококтарды және өздігінен  нығыздау, нығыздау, центрифугалау  және (немесе) ультрафильтрациялау  жолымен сарысуды кейіннен жою  арқылы ақуыздар коагуляциясының  қышқыл немесе қышқыл-мәйекті  әдістерін пайдалана отырып өндірілген сүт қышқылды өнім;

       36) сүзбе  өнімдері - сүт өнімдерін қоса  отырып немесе оларды қоспай, сүтке жатпайтын компоненттерді, оның ішінде сүтке жатпайтын  майларды және (немесе) ақуыздарды  қоса отырып немесе оларды  қоспай, кейіннен термикалық өңдеу  арқылы немесе оларсыз, сүзбе  өндірісі технологияларына сәйкес сүзбеден және (немесе) сүтті қайта өңдеу өнімдерінен өндірілген сүт өнімі, құрамдас сүт өнімдері немесе құрамында сүті бар өнім. Егер дайын сүтті немесе құрамдас сүтті сүзбе өнімінде массалық үлесі кемінде 75 пайыз сүттің құрамдас бөлігі болса және ондай өнім арнайы органолептикалық және физика-химиялық қасиеттерге қол жеткізу мақсатында термикалық өңдеуге және пісіп-жетілуге ұшырамаса, мұндай өнімдерге қатысты "сүзбе ірімшігі" үғымы пайдаланылады;

       37) сүтке  жатпайтын компоненттер - сүтті қайта өңдеу өнімдеріне қосылатын, минералдан, өсімдіктен, малдан алынатын тамақ өнімдері;

       38) майлы  паста - сүттің құрамдас бөлігін ауыстыру мақсатында емес сүтке жатпайтын компоненттерді қоса отырып немесе оларды қоспай тұрақтандырғыштарды пайдалану жолымен сиыр сүтінен, сүт өнімінен және (немесе) сүтті қайта өңдеудің жанама өнімдерінен ендірілген эмульсиялы май негізіндегі сүт өнімі немесе құрамдас сүт өнімі, онда майдың массалық үлесі 39-дан бастап 40 пайызға дейін құрайды;

       39) сары  май-өсімдік спреді - эмульсиялы  май негізіндегі сүтті қайта өңдеу өнімі, онда жалпы майдың массалық үлесі 39-дан бастап 95 пайызға дейін және май фазасындағы сүтті майдың массалық үлесі 50-ден 95 пайызға дейін құрайды;

       40) құрғақ табиғи сүт - құрғақ сүт өнімі, онда құрғақ заттардың массалық үлесі кемінде 95 пайызды, сүттің құрғақ майсыздандырылған заттарындағы ақуыздың массалық үлесі кемінде 34 пайызды және майдың массалық үлесі 20 пайызды құрайды;

       41) құрғақ майсыздандырылған сүт - құрғақ сүт өнімі, онда сүттің құрғақ заттарының массалық үлесі кемінде 95 пайызды, сүттің құрғақ майсыздандырылған заттарындағы ақуыздың массалық үлесі кемінде 32 пайызды құрайды және майдың массалық үлесі 1,5 пайыздан артық емес болады;

       42) қорытылған  май - май фазасын еріту жолымен  сары майдан өндірілген және арнайы органолептикалық қасиеттерге ие сиыр сүтінен алынған май, онда майдың массалық үлесі кемінде 99 пайызды құрайды;

       43) кілегей  - сүттен және сүт өнімдерінен  өндірілген, май әмульсиясын және сүт плазмаларын білдіретін сүт өнімі және онда  майдың массалық үлесі кемінде 9 пайызды құрайды;

       44) кілегей  шикізаты - кемінде 45 о С температура кезінде термикалық өңдеуге ұшырамаған шикізат;

       45) ірімшік - сүт ұйытушы ферменттердің көмегімен немесе оларды пайдаланбай сүт ақуыздарының коагуляциясын қамтамасыз ететін арнайы ұйытқылар, технологияларды пайдалана отырып немесе сүттің құрамдас бөлігін ауыстыру мақсатында емес сүтке жатпайтын компоненттерді қоса отырып немесе қоспай кейіннен сүт салмағын сарысудан бөліп алу, оны калыпқа түсіру, нығыздау, тұздау, жетілдіру немесе жетілдірмеу арқылы қышқылды немесе термоқышқылды тәсілмен сүттен, сүт өнімдерінен және (немесе) сүтті қайта өңдеудің жанама өнімдерінен өндірілген сүт өнімі немесе құрамдас сүт өнімі;

       46) балқытылған  ірімшік - балқыту үшін сүттің құрамдас бөлігін ауыстыру мақсатында емес сүтке жатпайтын компоненттерді қоса отырып немесе қоспай қоспаларды ұсату, араластыру, балқыту және эмульгациялау жолымен сүт өнімдерін және (немесе) сүтті қайта өңдеудің жанама өнімдерін, эмульгациялайтын тұздарды немесе құрылым құрушыларды пайдалану арқылы ірімшіктен және (немесе) сүзбеден өндірілген сүт өнімі немесе құрамдас сүт өнімі;

       47) ірімшік өнімі - ірімшік өндірісі технологиясына сәйкес өндірілген құрамында сүті бар өнім;

       48) сиыр  сүтінен алынған май - басым  құрамдас бөлігі сүттен алынатын  май болып табылатын, сиыр сүтінен,  сүт өнімдерінен және (немесе) сүтті қайта өңдеудің жанама өнімдерінен олардың май фазасын бөліп алу және сүттің құрамдас бөлігін ауыстыру мақсатында емес сүтке жатпайтын компоненттерді коса отырып немесе оларды қоспай ондағы сүт плазмасын бірдей бөлу жолымен өндірілген эмульсиялы май негізіндегі сүт өнімі немесе құрамдас сүт өнімі;

       49) сары  май - майдың массалық үлесі  қоса алғанда 50-ден 85 пайызға дейін құрайтын, сиыр сүтінен алынған май;

       50) қалыпқа  келтірілген сүтті қайта өңдеу өнімі - майдың, ақуыздың және (немесе) сүттің құрғақ майсыздандырылған заттарының немесе олардың қатынасының массалық үлесінің көрсеткіштері стандарттармен, нормативтік құжаттармен, ережелер жиынтығымен және (немесе) техникалық құжаттармен сәйкес келтірілген сүтті қайта өңдеу өнімі;

       51) пломбир  - балмұздақ (сүт өнімі немесе  құрамдас сүт өнімі), ондағы сүт  майының массалық үлесі 12 пайыздан 20 пайызға дейін құрайды;

       52) балмұздақ  - көпіртілген, мұздатылған және мұздатылған түрде қолданылатын тәтті сүт өнімі, құрамдас сүт өнімі немесе құрамында сүті бар өнім;

       53) кілегейлі  балмұздақ - ондағы сүт майының  массасының үлесі 8 пайыздан 11,5 пайызға дейін құрайтын балмұздақ (сүт өнімі немесе құрамдас сүт өнімі);

       54) алып  тасталды - ҚР Үкіметінің 2010.11.15 N 1201 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап он екі ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен;

       55) ашытқы - арнайы таңдап алынған және  сүтті қайта өңдеу өнімдері өндірісі үшін пайдаланылатын қышқылды сүт микроорганизмдері басым патогенсіз, токсигенсіз микроорганизмдер және (немесе) микроорганизмдер ассоциациясы;

       56) ашыту  - ашытатын микроорганиздер қысымымен  сүтте және оны қайта өңдеу  өнімдерінде ұйыған сүт жасау  процесі. Ашыту белсенді қышқыл  көрсеткішін (рН) төмендетумен және  сүт қышқыл құрамының артуымен  ілесе жүреді;

       57) ұйыту  - сүттегі және оның қайта өңдеу  өнімдеріндегі ақуыз коагуляциясы процесі. Ұйыту сүт ұйытқыш ферменттер препараттары және ақуыз коагуляциясына ықпал ететін заттар мен факторлар әсерімен жүзеге асырылады;

       58) қоюлату  (қойыту) - қоюлатылған және қойылтылған  сүтті қайта өңдеу өнімдері өндірісі кезінде қолданылатын және сүтті қайта өңдеу өнімдерінен суды ішінара жою жолымен жүзеге асырылатын процесс;

       59) кептіру  - сүтті қайта өңдеудің құрғақ өнімдері өндірісі кезінде қолданылатын және құрғақ заттардың үлес салмағын 90 пайыз және одан да артық мәнге жеткізгенге дейін сүтті қайта өңдеу өнімдерінен ылғалды жою жолымен жүзеге асырылатын процесс;

       60) көпірту - сүтті қайта өңдеу өнімдері өндірісі кезінде қолданылатын және өнімді қарқынды араластыру жолымен жүзеге асырылатын және оның көлемін ұлғайтумен бірге жүргізілетін процесс;

       61) сүттің құрамдас бөліктері - құрғақ заттар (сүт майы, сүт ақуызы, сүтті қант (лактоза), ферменттер, витаминдер, минералды заттар), су.

        Ескерту. 5-тармаққа өзгеріс енгізілді  - ҚР Үкіметінің 2009.03.20 N 371 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз), 2010.01.25 N 21 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз), 2010.11.15 N 1201 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап он екі ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулыларымен.

3. Сүтті және сүт өнімдерін сату кезінде оның қауіпсіздігіне қойылатын талаптар

 

       6. Сүт  және сүт өнімдерін өткізу, олардың  нормативтік құжаттамаларына сәйкес  тамақ өнімдерін қабылдау, бақылау,  сәйкестендіру және сақтау мүмкіндігін  қамтамасыз ететін, ішкі сауда  объектілерінде санитарлық-гигиеналық нормативтерді сақтай отырып жүзеге асырылады.

       7. Сүтті және сүт өнімдерін өткізу үшін негізгі шарттар мыналар болып табылады:

       1) ілеспе  құжаттардың болуы;

       2) сүт  және сүт өнімдері, оны қолдану  және сақтау шарттары туралы ақпараттың болуы;

       3) сүт  және сүт өнімдерінің қауіпсіздігін  растайтын құжаттың (санитарлық-эпидемиологиялық қорытындының, ветеринариялық-санитарлық қорытындының, ветеринариялық сертификаттың, ветеринариялық анықтаманың, сәйкестік сертификатының) болуы.

        Ескерту. 7-тармаққа өзгеріс енгізілді  - ҚР Үкіметінің 2009.03.20 N 371 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз), 2011.04.28 N 451 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулыларымен.

       8. Сүт  және сүт өнімдерін өткізу  сүт және сүт өнімдерінің нақты түрлерін сақтау шарттары сақталған кезде нормативтік құжаттармен белгіленген жарамдылық мерзімі шегінде жүзеге асырылады.

        Ескерту. 8-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 2009.03.20 N 371 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз) Қаулысымен.

       9. Сүт  және сүт өнімдері тұтынушылық  немесе топтық орамда (ыдыста), немесе  оларсыз: құйылып немесе таразыға тартылып өткізіледі.

       Сүт  және сүт өнімдерін бүлінген және (немесе) тығыз жабылмаған орамда (ыдыста) өткізуге жол берілмейді.