Табиғат апаты

 

Емделуі

• тез дәрігерге хабарлау,
• бур сүйгінан примочкалар.
• дәрігерлердің жазып берген антибиотиктері.

 

АУРЛАР/ БАС  АЙНАЛУЫ (Головокружение).

Ортаңғы құлақтың, бастың жарақаттынан, невротикалық күйден, қатты  жоғары қысымнан пайда болады. Кәрі кісілерде басы себебсіз айналуы мүмкін. Приступтар бірнеше минуттан біренеше сағатқа дейін созылу мүмкін.

Белгілері

Айналудың сезуі.

Жүрек айну (тошнота).

Қатты терлеу.

Құлақта звон.

Артериялық қысымның секіруі.

Пульс жиілігінің ауысуы.

Ағару (бледность).

Сіздің әрекетіңіз

• Адамды отырғызып, приступ біткенше күтуі.
• Егер приступ бітпесе, дәрігерге хабарлау.

АУРЛАР/ ГРИПП.

Инфекциондік ауруы. Қоздырғышы – вирус. Грипптің қауіпі оның күрделенуіне. Ауру 1-2 жұмаға созылады.

Белгілері

• Бас ауруы.
• Жоғары температура және озноб.
• Бұлшық еттердің ауруы.
• Жөтел, насморк.

Емделуі

Төсектік режим және изоляция.

Қөп сүйік ішкізу.

Дәрігерді шақырту.

Бөлмені желдету керек (проветривать), өйткені вирус күннің көзінен және таза ауадан өледі.

АУРЛАР/ ДИАБЕТ.

Хроникалық зат алмасу (обмен веществнің) бұзылуына байланысты ауруы.

Белгілері

• Шөлдеу (жажда).
• Жиі және мол зәр шығару (мочеиспускание).
• Түнгі зәр шығару (недержание мочи).
• Салмақтың жоғалуы.

Емделуі

• Дәрігерлердің жедел кеңесі (консультацияы).
• Диета.
• Режим.
• Медициналық зерттеу.

АУРЛАР/ ДИАБЕТТІК  КОМАСЫ.

Диабетпен ауратың адаммен  екі себебтен пайда болады. Қантың канда төмен түсуімен диетаның бұзылуі, толық тамақ ішпеуден, шаршағанынан себебінен болады. Екінше қантың қандағы  переизбыткадан.

Адам мас адамға ұқсап  кетеді. Оны истен білуге болады.

Белгілері

Бет ағаруы, бас ауыруы, сусау, жүрек айну, жиі пульс, дрожь.

Толық дезориентация.

Әлсіздік, 15-20 минуттан кейін  обморолық күйі.

 

Сіздің әрекетіңіз

Егер адам санада болса, оған тәтті бірдене беріңіз –  қант, шоколад, бал немесе тәтті лимонад.

Егер адам санасыз  болса, оны жатқызып тез ғана жедел  жәрдемді шақырыңыз.

 

 Екінші жағдайда  диабеттік кома басқаша болады, аурған адам өзіне инсулин салуға үлгереді. Егер адам оны істуге үлгермесе оның белгілері келесі болады

* Беттің қызаруы.

* Ацетон исі бар  демалу.

* Сананың жоғалуы.

Сіздің әрекетіңіз

Оны жатқызып тез ғана жедел жәрдемді шақырыңыз.

АУРЛАР/ ДИЗЕНТЕРИЯ.

Жүкпалы ауруы, тамақ  және жуылмаған қол арқылы таралады. Бұл ауруды шыбындар да тасмалдаушы болуы мүмкін.

Белгілері

• Іштің өтуі.
• Іштін ауырғаны.
• 38 ⁰С баратың температура.
• Әлсіздік, аппетиттің жоғалуі.
• Бас ауыруы.

Емделуі

• Ешкімде қаттынаста болмау керек (изоляция).
• Тез арада дәрігерді шақырту.
• Аурудың госпитальға жатқызуға келісім беруі.
• АУрудың қолданған заттарын дезинфекциялау.
• Бөлмені дезинфекциалдау.

АУРЛАР/ ДИФТЕРИЯ.

Қауіпті жұқпалы ауру, ауа және аурудың қолданған заттары  арқылы жұғады.

Дифтерияның басқа түрлері  болады

• Дифтерия есінеу, сағат сайын температураның көтерілуі, тамақтың ауруы.
• Дифтерия кезінде даусын өзгертеді және тамақ қимылды (голос сиплый), жөтел т.б.
• Дифтерия кезінде алдында мұрыннан созылмалы су ағады және демалуға кедергіні жасайды.
• Дифтерия кезінде теріде бөлек ранасы жазылмайтын жара болып қалады
• Дифтерия көз жернен ісіп іріндейді.

 

Жалпы белгілері

• Бас және бұлшық еттің ауруы.
• Температураның көтерілуі.
• Аппетиттің жоғалуы.
• Жөтел, насморк.
• Қабыршақтар тамақта және мұрында жара жерлерінде.

 

Емделуі

Стационарлық жағдайда арнайы сывортканы қою.

Сіздің әрекетіңіз

Тез жедел жәрдемді шақыртып, ауырған адамды ауруханаға жатқызу.

Үйде жақсы дезинфекцияны  жасау.

Ауырған адаммен қаттынаста болған адамдарды тексеру.

 АУРЛАР/ ЖЕЛТУХА (Вирустік гепатит).

Вирусты ауру, бауырдың (печень) ауру. Жуылмаған түлік, су, кір қол, шприц нашар стерилизацияланған арқылы таралады. Скрытый период 7 күннен 50 күнге дейін созылады.

Белгілері

* Жоғары температура.

* Іштің ауруы.

* Жүрек айнуы.

* Кал түссіз, адам терісі  қараяды.

* Бірнеше күннен кейін көз айналасы және тері сары түсті болады.

Емделуі

• Міндетті түрде ауруханаға жату.
• Диетаны сақтау.
• Прививкалар және ауыр жұмыстарға тиім салынады.

 

АУРЛАР/ ТІС  АУРУЫ (Зубная боль).

Аурып тұрған тісті теқ  қана стомотолог емдейді, бірақ тіс  ауруды адам өзі басалады. Ол үшін аузынды тұзды ыстық сумен шаю керек. Осындай әрекет 2-3 сағатта тістің ауруын басады.

Егер тістен басқа  десналар да ауырса, келесі әрекеттер  көмектеседі:

• Гвозичный майға мақтаны салып аурып тұрған тіске мақтаны қою.
• Деснамен щеканың ортасына жұқа шошқа саласының пластинкасын қою.
• Ауызынды шалфей отварімен шаю. Жарты сағаттың ішінде 3-5 рет жасау керек.

 

АУРЛАР/ ЫҚЫЛЫҚ (Икота).

Кеуде және іштің ортасындағы  диафрагманың приступтің себебінен  пайда болады. Егер адам қөп тамақ  ішіп немесе көп арақ ішіп қойса диафрагма тербеле бастайды.

 

Ықылықты қалай тоқтатуға  болады?

• Демалуды тоқтатыныз және осындай күйде көп уақыт тұрыға ұмтылыныз.
• Егер бұл көмектеспесе, онда қағаз пакетті алып оған демалыңыз.
• Мұзды сорып көріңіз.
• Суды кішкентай мөлшерімен ішіп көріңіз.

Жоғарыда айтылған әдістердің біреумен ықылық кету керек. Бірақ егер ықылық адамның мазасын алып жалғаса  берсе (бірнеше жұма, түнде де, күндіз де тоқтамаса), онда сізге теқ қана дәрігер көмектесе алады.

АУРЛАР/ ИНСУЛЬТ (апоплексический удар).

Ми қан айналымының  бұзылғанынан пайда болады. Осы аурудың  бірнеше дәрежелері бар. Әлсіз соғу шамалы әлсіздікке апарады. Аурған адам жүту және сөйлеу қиындықа түседі. Қатты  соғуы өте ауыр түрде өтеді.

Белгілері

• Дененің оң немесе сол жағының параличі.
• Оң жақтың паралич кезінде науқас адам сөйлеалмайды және басқа адамдарды түсіне алмайды.
• Сол жақтың паралич кезінде наукас адамның сол жақтың беті және сол жақтың конечностардың параличі болады. Сөйлеу бұзылады.

Сіздің әрекетіңіз

• егер адам санада болса, оны басымен иіктары жоғары болатындай етіп жатқызу керек,
• сілейкей жақсы ағу үшін адамның басын кішкене бұрыныз,
• адамның белбеуін босатыңыз,
• жедел жәрдемді шақырыңыз,
• адамға ішу және тамақты бермеңіз,
• сананы жоғалғаннан кейін жақсы демалу үшін науқас адамды ішке жатқызу керек.

АУРЛАР/ ИСТЕРИЯ (истерический синдром).

Бұл психикалық науқасы, қатты эмоционалдық реакциялармен  сипатталынады (жылау, құлкі, айқайлау), және судорогамен, сезімнім (чувствительности) жоғалуы, галлюцинациялар ж/е т.б. Қөбіне истерия экстримал және үріс кезінде пайда болады. Истерияның приступы бірнеше минуттан бірнеше сағатқа дейін созылу мүмкін.

Белгілері

• Жедел қозғалыс, сақығе құлау, дене истерическая дуғаға бұрылады.
• Айқайлау, жылау, киімінді жырту.
• Немесе қатты кұлеу.
• Есіне талу (беспамятство).

Сіздің әретеніңіз

• Барлықтардың бөлмеден шуғуды сұраңыз.
• Адамды тыңыштандыруға ұмтылыныз.
• Приступтан кейін адамды дәрігерге көрсетіңіз.

АУРЛАР/ КОНЪЮНКТИВИТ.

Қөздің және көз айналасының  ісінуі (воспаление). Бұл жұқпалы  ауру.

Белгілер

• Қатты немесе әлсіз қөздің қызаруы.
• Ауру.
• Шіріктің пайда болуы.
• Жарықтан қорку (светобоязнь).

АУРЛАР/ КОРЬ.

Корь адам организмің әлсіретіп, басқа ауруларға жол  ашады. Көрь өкпе аурумен (воспаление легких) бірге өтуі мүмкін. Инкубациондық  уақыт мезгілі 9 күннен 11 күнге дейін. Корьмен аурған адамда иммунитет пайда болады.

Белгілер

Температураның көтерілуі.

Жөтел, насморк.

3-5 күннен кейін құлақтың  артында, бетінде, денеде сыпь  пайда болады.

Көздің қызару, жарықтан қорку (светобоязнь).

Емделуі

Төсектік режим және изоляция.

Бөлмені қараңғылау (затемняют).

Денені жылы сумен  сүртеді.

Ерінді гигиенолық памадамен  жағу, көзінді шәймен сүрті және ауызынды тамақ ішкеннен кейін шаю.

Керекті жағдайда науқасқа жаропонижающее беру керек.

АУРЛАР/ КРАПИВНИЦА.

Тер ауруы.

Белгілер

Адам терісінде ортасында ақ қызыл (розовые) іздердің пайда болуы. Қатты қышым (зуд) пайда болуы.

Емделуі

• Диета
• Суық компрестар, аллергияға қарсы дәрілер.

АУРЛАР/ КРАСНУХА.

Ауа арқылы таралатың  жүкпалы ауру. Аурып болғаннан  кейін иммунитет пайда болады.

Екі қабат әйелдің 1-3 сәбидің айдағы краснуға балаға да жүғады. Бұл ауруда бала өліп қалу немесе пороктармен туі мүмкін. Сондықтан екі қабатты әйелдерді осы аурудан сақтау керек және аурғаннан кейін аборт жасатқызу.

Белгілер

• Озноб, әлсіздік, температураның көтерілуі.
• Лимф тұйідардың ісіу.
• Ақ-қызғылт сыпь бетінде, сосын қолында, аяғында, арқада пайда болуы.Сыпь екі күннен кейін ізді қалдырмай жоғалады.

Емделуі

• Дәрігерді шақырту.
• Төсектік режим және изоляция.
• Диета

АУРЛАР/ МАСТИТ (грудница).

Сүт железаның ісіуі. Сәбиді (кормящие) әйелдер көбіне аурады

Белгілер

39⁰ С температура көтерілуі мүмкін.

Бас ауруы.

Сүт железаның қатаю  және қызаруы.

Көлемі өсуі.

Емделуі

• Дәрігерге қарану.
• Сүт железаның биік күйін (возвышенное положение) және бюстгалтермен қыспайды.
• Марлядан компресс арақтан жасауға болады.

АУРЛАР/ МЕНИНГИТ.

Мидің ісіуі. Адамнан  адамға ауа арқылы таралады.

Белгілер

• 40⁰ С температураның көтерілуі.
• Бастың қатты ауруы.
• Жүрек аунуі. Сананың жоғалуі мүмкін.