Экологиялық қауіпсіздіктің мәні, қажеттілігі

            Мұхит суларынан энергия өндіру  үшін әртүрлі тереңдіктегі сулардың  температура градиентін пайдалануға болады.  

            Термоядролық энергия. Қазір атом энергетикасында энергия көзі және ыдырау өнімі ретінде радиоактивті элементтер қолданылады.  

            Ядролық энергияны басқа әдіспен де өндіруге болады. Ядролық синтез процесінде екі ядроны қосып, бір ауыр ядроны алу кезінде бөлінетін энергияның шығымы өте жоғары.  Мұндай синтездің бастапқы элементі-сутегі, ал соңғы элементі - гелий. Аталған элементтердің екеуі де қоршаған орта үшін зиянды емес және олардың қоршаған ортадағы мөлшерін сарқылмайды деуге болады.  

            Адамзат қоғамының энергия өндірудің  дәстүрлі емес көздеріне көшуге мүмкіндігі бар.  

Қазақстан егемендік алған соң көптеген экологиялық проблемалармен бетпе-бет қалды. Көз алдымызда жоғалып бара жатқан Арал мәселелері, ядролық сынақтар шарпыған кең байтақ елді мекендер, мұнай-газ секторындағы және басқа да өндіріс орындарының зиянды қалдықтармен күресу кеңес өкіметінің Қазақстанға мұраға қалдырған еншісінің бірі болды. Қоршаған орта мен халықтың денсаулығына зиянды мәселелердің басым бөлігі құпия түрде сақталып келген болатын. Дегенмен, бүгінгі күні Арал, Каспий маңы және еліміздегі сынақ алаңдарының зардаптарын ғаламдық проблемаларға жатқызуға толық қақымыз бар.  

ҚОРЫТЫНДЫ 

Қазіргі заманғы  ғылыми-техникалық прогрестің қарыштап алға басуы адамзат омірін жақсартуға тікелей игі ықпал етумен қатар, қоршаған орта-табиғатқа орны толмас орасан зор зиян да тигізіп келеді. Бэкон: «Адам табиғатты бағындырумен бірге оған бағыну керек»,- деген сөзін еске салған жөн. Біздер осы қағиданы есмте сақтамағандықтан қазіргі таңда табиғатты қорғау мен экология-экономикалық мәселелер ұлттық дәрежеден көтеріліп, бүкіл дүниеәлемдік аса маңызды проблемаға айналып отыр. Әлі де болса адамзаттың экология-экономикалық зияны ескерілмей, бірыңғай қоршаған ортаны қорғау шаралары оң бағытта дамымай отыр. Жалпы санамызда табиғат байлығын ешқашан таусылмайтын, шексіз жатқан мол дүние деп бағалаудың басым болғандығынан оны экстенсивті түрде игерумен келе жатқанымыз әлімсақтан белгілі. 

Осыған орай Республикамыздың реформа жағдайында әлеуметтік-экономикасының қайта құрылу процесінің онан әрі жүзеге асырылуы экология-экономикалық проблемаларды талдау мен бағалауды, қоршаған орта проблемаларын зерттеуді талап етеді, яғни осы проблемалар оның әлеуметтік-экономикалық әлуетінің маңызды бір бөлігі болып табылады. Экономикалық әлует сипаты, экономикалық және әлеуметтік сипаттағы нақтылы шешімдер қабылдау, көптеген экологиялық және экономикалық процестерді болжау үшін негіз болды.  

Қазақстанның  қазіргі кезеңдегі даму жағдайында экономикалық қауіпсіздік пен экологиялық қауіпсіздікті сактаудың маңызы ерекше. Сондықтан да, экологиялық қауіпсіздік тұрғысынан Қазақстанның дамуындағы экономикалық өзгешеліктер және әлеуметтік ерекшеліктерді бөліп көрсете отырып экологиялық қауіпсіздіәкті қамтамасыз ету үшін кешенді іс-шаралар қолдануымыз қажет.  

Ең алдымен  менің ойымша экологиялық заңдарды жетілдіру арқылы экологиялық қауіпсіздікті  арттыру қажет. Әрине бізде көптеген экологиялық заңдар қабылданған, бірақ  олардың көпшілігі әлі де жақсы  жұмыс істей алмай жатыр. Өйткені  экономикамыз қарқынды өзгеріп дамып келеді, ал экологиялық заңдардың көбісі осы жағдайларға бейімделмеген.  

Экологиялық қауіпсіздікті  арттырудың бір көзі экологиялық білімді жетілдіру, келешек ұрпақтың санасына сіңіру, сонда ғана біздің ұрпақ экологиялық қауіпсіздікті жетілдірудің қажеттілігін сезініп өседі. Осыған орай табиғатты тиімді пайдалануға әрекет етеді деп ойлаймын. 

Қазіргі уақытта  экономикада экологиялық бағыттың дамуы қажет, өйткені, экология-экономикалық бағалаусыз шаруашылықтың даму тенденциялары  туралы жорамалдау мүмкін емес. Қоршаған ортаның элементтерін дәстүрлі экономикалық есептеулерге уақтылы кіргізе алмау қиындығы туындап отыр. Сондықтан адамның өндірістік іс-әрекетін экология-экономикалық тұрғыдан бағалаудың жаңа әдістемелері қажет. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 

1.      Н.Ә. Назарбаев «Қазақстан өз  дамуындағы жаңа серпіліс жасау қарсаңында Қазақстанның әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті 50 елдің қатарына кіру стратегиясы» атты 2006 жылғы Жолдауы, www.president.kz. сайты  

2.      Бекмаганбетов Р. «Экономико-экологические  факторы и механизмы их развития  в условиях рынка»// Экология. Устойчивое  развитие№12, дек. 2004 г.  

3.      Кажымуратова А. «Влияние экологического  фактора на уровень жизни населения  в Республике Казахстан»// Саясат-Policy №7, 2002 г. 

4.      Айтуғанова З.Ш. «Экологиялық  қауіпсіздіктің экономикалық мәселелері» дисс. жұмыс. 2003 ж. 

5.      Қазақстан Республикасының "Қазақстан  Республикасының Ұлттық қауіпсіздігі туралы" Заңы, 1998 жыл, 26 маусым.// Егемен Қазақстан газеті. 

6.      «Қала мен Дала» газеті, «Экологияның өзекті мәселелері» атты мақала, 2004 ж. 26 мамыр. 

7.      Ақиқат журналы, «Экологияның  экономикалық залалдары» атты  мақала, 2006 ж №4, 58 б.

Айтуғанова З.Ш. «Экологиялық қауіпсіздіктің экономикалық мәселелері» диссерт. 2003ж. 45 б.  

9.      Қазақстан Республикасының «Қоршаған  ортаны қорғау туралы» заңы, Алматы. Юрист, 2004 ж. 

10.  Қазақстан  Республикасының Конституциясының 31-бабы 

11.  Айтуғанова  З.Ш. «Экологиялық қауіпсіздіктің экономикалық мәселелері» дисс. жұмыс. 2003 ж. 

12.  Қазақстан  және оның аймақтары. Қазақстан Республикасының Статистика жөніндегі агенттігі. — 2002. - №4 

13.  Н.Ә. Назарбаев  «Сындарлы он жыл». Алматы: Атамұра, 2003. — Б.240 

14.  Нарибаев  К.Н. Научно-технический прогресс  и занятость: современные мировые  тенденции. - Алматы, 1998 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі

Каспий Қоғамдық Университеті 
 

Экологиялық қауіпсіздік ұғымы 
 

Тексерген: Өмірзақова .

                                                                      Орындаған: Иляс  Г. 
 
 
 

Алматы 2011 жыл.