Ауыл шаруашлығы

                                               Ауыл шаруашлығы

Мал шаруашлығы- ауыл шаруашлық өндірісінің маңзды саласы.Оның міндеті-халықты азық түлікпен қамтамасыз ету, ал азыұ-түлік, тоқма, былғары, аң терісі, парфюмерия және басқада  кейбір өнеркәсіп салаларның шикізатқа деген қажетін өтеу.

     Адамның  қәжетін өтеу үшін сойлған  малдың ішек-қарны, қаны, сұйек-саяғы,  мүйзі және т.б. пайдаланылады.

    Мал  шаруашлығы өнімдері өте көп,  мысалы ретінде ешкі өніміне  тоқталып, ешкіден алынатын өнімнің  адамға пайдалы екенін зерттедім.Біздің елімізде ешкі сүтін өндіретін өндіріс орындары жоқтың қасы, осы жағдайды ескере келе ешкі сүтінің адам ағзасына пайдасының мол екенін және елімізде осындай өндіріс орнын ашуға өз баяндамамды ұсынып отырмын.

     Біріншіден; ешкіден алынатын өнімге тоқталайық;

Ешкі өнімі; сүті, еті, терісі,жүні,түбіті, мүйізі сүйегі, қйы;

Ешкі өнімі; сүті, еті, терісі,жүні,түбіті, сияқты бағалы өнімдер өндірледі.

      Ешкі сүтінің биологиялық және  химиялық қасиеті;Сиыр сүтімен  салыстрғанда, ешкі сүтінде май, белок және минералды тұздар көп болады.

Мысалы; сиыр сүтінің  майлылығы 3,4%, белогы 3,9%,болса, ешкі сүтінде 4,37%, ал белогы  4,49%,болып келеді, сонымен қатар ешкі сүтінің қанты да жеңіл қорытылып сіңеді және калций, фосфор, кобальт элементтері В тобының витаминдері көп болады. Осының бәрі ешкі сүтінің қасиеттері көбейтіп, адам ұшін аса құнды диеталық тағам екені дәлелді. Ешкі сүтінің инфекцияға, гемморияға қарсы қасиеттері бар.Ешкі сүтінің құрамы олардың тұқымына, жасына, саулыу мерзіміне, азықтар құрамына байланысты бір шама өзгеріп тұрады, бірақ ерте есепен алғанда, ешкі сүтінің құрамы әйел ананың сүтіне жақын келеді.Сондықтан жас баланы қоректендруге сиыр сүтіне қарағанда ешкі сүті жұғымдырақ болады.

     Ешкі  еті; Дәмді еттер лақ  және  піштіріліп семіртілген серкелерден алынады.Жақсы азықтырғанда серкелер 6-айлығында сойыс салмағна жетіп,еті дәмді болады.8-айлық серкелер 29-34кг тартып,олардан 16-17кг ет,1,5-1,7кг іш май өнімі алынады. Ешкі еті басқа мал етерімен салыстрғанда сіңімді диеаталық қасиеті жоғары болып келеді.

      Ешкі түбіті мен жүні; Тұқымдық  ерекшеліктеріне қарай ешкі жүні  жуан және жуандау болып келеді.Қазақстанда  өсірлетін ешкілер жүнінің сапасы  жағынан Ангор ешкісінің жүніне жақын, бір келкі жылтыр созылмалы болып келеді.Ешкі түбітінен тоқылатын бүйымдар әрі жылы, әрі әдемі болып шығады.Ешкінің жүніде, түбіті де қолданыу мол және бағалы өнім екені әйгілі.Сойлған ешкілерден өте бағалы тері алынады.Ешкі терісі қой терісіне қарағанда тығыз да мықты келеді.Жалпы ешкі терісінен ең жақсы терілік бұйымдар, аяқ кимдер тігіледі, жүнді түбітті терілерден не бір жақсы мехтық бұйымдарда әзірленеді.

      Солмен қатар сойлған малдың  қарыннан Пепсин (фермет), ал ішкі секреция бездерінен адамға және малға қажетті гармоны бар әр түрлі препареттар алады, қаннан гематоген,гемокрит және басқада емдік дәрілер дайындалады.

     Солмен  қоса халықтың,адамдардың үй түрмысын  көкейтіу ұшін мүйізі, сүйектері  пайдаланылады.

     Ешкінің қйын егісті алқабтарға төгуге болада, ешкі қйы жерді босатып егінің шығуна пайдасы көп 

Ал ендігі кезекте  ауыл шаруашылық өнімдерін дамыту керек  яғни мал шаруашлығы өнімдерін дамыту үшін не істеу керек?

     Оны  бірнеше бағыттарда шешіуге болады;

Біріншіден, ол- облыстық, республикалық деңгейде шешілетін мәселе.

      Ақтөбе- ұлкен экономикалық аумақ.Осы  аумақта көптеген жұмыстар жүргізіліп  мұнай өнімдері өндірілуде.Осы  қазба байлықтардың әр біреуінде  кемінде 700-1000 адам вахталық әдіспен  жұмыс атқаруда.Осының барлығы Ақтөбе қаласына қарасты Жаңа-жол,Кенгияқ аудандарнда орналаасқан. Сондықтан осы халықты азық-түлікпен қамтамасыз ету Ақтөбе қаласы әкімдігінің ұйымдастыру мәселесәне ұлкен салмақ түсіреді, яғни егін және мал шаруашылықтары өнімдерін өндіріуді артырып, өндіріушілер арасында бәсекелестік орталықтарын жасау, аудан орталықтарынан мал шаруашлығы өнімдерін сататын сауда орындарын ашу, солмен қатар тек аудан орталығында емес, облыс орталығынанда ашу керек.