Активтердің құнсыздануы

Автор: Пользователь скрыл имя, 07 Ноября 2011 в 17:55, курсовая работа

Описание работы

Осы Стандарттың мақсаты ұйым өз активтерін олардың өтелетін сомасынан аспайтын өлшем бойынша есепке алу үшін қолданатын рәсімдерді белгілеуден тұрады. Егер активтің баланстық құны осы активті пайдалану немесе сату есебінен өтелетін сомадан асатын болса, актив оның өтелетін сомадан асатын өлшемі бойынша есептеледі. Ондай жағдайда актив құнсызданған актив ретінде сипатталады, және Стандарт құнсызданудан болған залалды ұйымның тануын талап етеді. Стандартта сондай-ақ ұйым құнсызданудан болған залалды қашан қайта топтастыратыны көрсетіледі, және ақпаратты ашып көрсету тәртібі белгіленеді.

Содержание

1. Мақсаты
2. Қолданылу саласы
3. АНЫҚТАМАЛАР
4. ҚҰНСЫЗДАНУДАН БОЛҒАН ЗАЛАЛДЫ ТАНУ ЖӘНЕ БАҒАЛАУ
5. Мысалдар

Скачать полностью (30.04 Кб) Сколько стоит заказать работу?
Работа содержит 1 файл

жугунусова.docx

— 32.61 Кб (Скачать)

             
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

      Ақшалай қаражаттардың болашақ  тасқындарын бағалау  мыналарды қамтуға  тиіс:

                 - активті одан әрі пайдаланудан ақшалай қаражаттар түсімдерінің болжамдары;

                       - активті одан әрі пайдаланудан ақшалай қаражаттардың түсімдерін   қозғалысқа келтіру үшін міндетті түрде туындайтын және активке тікелей жатқызылуы немесе негізді және жүйелі түрде бөлінуі мүмкін ақшалай қаражаттар жылыстауының (активті пайдалануға даярлауға арналған ақшалай қаражаттардың жылыстауын қоса) болжамдары;

                      - активтің пайдалы қызмет мерзімінің соңында жойған кезде алу (немесе төлеу) көзделіп отырған ақшалай қаражаттардың таза тасқындары (егер осындайлар бар болса). 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

          ҚҰНСЫЗДАНУДАН БОЛҒАН ЗАЛАЛДЫ ТАНУ ЖӘНЕ БАҒАЛАУ

             Егер активтің өтелетін сомасы оның баланстық құнынан аз болған кезде ғана, баланстық құн активтің өтелетін сомасына дейін азайтылуға тиіс. Бұл азайтылу құнсыздану залалы болып табылады.

                Егер актив басқа  Стандартқа сәйкес (мысалы, 16-“Негізгі құралдар” IAS Халықаралық стандартына сәйкес қайта бағалау үлгісі бойынша) қайта бағалану бойынша көрсетілмесе, құнсыздану залалы пайдалар мен залалдар туралы есептің өзінде танылуға тиіс. Қайта бағаланған актив бойынша құнсызданудан болған кез келген залал осындай басқа Стандартқа сәйкес қайта бағалаудан болған құнның азаюы ретінде есепке алынуға тиіс.

                Қайта бағаланбаған актив бойынша құнсызданудан  болған залал пайдалар мен залалдар туралы есепте танылады. Алайда, қайта  бағаланған актив бойынша құнсызданудан  болған залал, құнсызданудан болған залал осы активті қайта бағалаудан қосымша капиталдың өлшемінен аспаған  жағдайда ғана осы активті қайта  бағалаудан қосымша капиталдың азаюы  ретінде тікелей танылады.

                Құнсызданудан болған залалдың бағалау өлшемі ол жатқызылған  активтің баланстық құнынан көп  болған кезде, егер мұны басқа Халықаралық  қаржы есептілігі стандарты талап  етсе ғана, ұйым міндеттемені тануға тиіс.

                Құнсызданудан болған залал танылғаннан кейін осы  актив бойынша амортизациялық аударымдар активтің өзгертілген баланстық  құнын бөлу үшін, оның жою құнын  шегере отырып (егер ондайлар бар болса), оның қалған пайдалы қызмет мерзімінің ішінде жүйелі негізде болашақ кезеңдерде түзетілуге тиіс.

                Құнсызданудан болған залалдар танылған жағдайда, кейінге  қалдырылған барлық салықтық активтер немесе міндеттемелер 12-“Пайдаға салынатын салықтар” IAS Халықаралық стандартына сәйкес активтің өзгертілген баланстық құнын оның салықтық базасымен салыстыру арқылы анықталады. 
     

          Активтің қозғалысқа келтіретін бірлігі – бұл осы активті қамтитын, және оны пайдалануды жалғастырудан басқа активтер немесе активтер тобы өндіретін ақшалай қаражаттардың тасқындарына елеулі дәрежеде тәуелді емес ақшалай қаражаттардың тасқындарын қозғалысқа келтіретін активтердің ең шағын тобы. Активтің қозғалысқа келтіретін бірлігін бірегейлендіру білікті түрде пайымдауды талап етеді. Егер жеке актив үшін өтелетін соманы анықтау мүмкін болмаса, онда ұйым елеулі дәрежеде ақшалай қаражаттардың тәуелсіз тасқындарын қозғалысқа келтіретін активтердің ең аз жиынтығын анықтайды.

          Мысал

          Автобус компаниясы муниципалитетпен келісім-шарт бойынша қызмет көрсетеді; ол бес  жеке бағдардың әрқайсысында барынша  аз қызмет көрсетуді талап етеді. Әрбір бағдарға арналған активтер және әрбір бағдардан алынатын ақшалай  қаражаттардың тасқындары жеке бірегейлендірілуі  мүмкін. Бағдарлардың бірі едәуір залалмен жұмыс істейді.

          Автобус бағдарларының бір  де бірін қысқартуға компанияның мүмкіндігі болмағандықтан, басқа  активтерден немесе активтер тобынан  алынатын ақшалай  қаражаттар тасқындарына елеулі дәрежеде тәуелді  емес одан әрі пайдаланудан ақшалай қаражаттардың  бірегейлендірілетін  тасқындарын неғұрлым аз саны қоса алғанда  бес бағдар қозғалысқа келтіретін ақшалай  қаражаттардың тасқыны  болып табылады. Тұтас  алғанда автобус  компаниясы бағдарлардың әрқайсысы үшін қозғалысқа келтіретін бірлік болып  табылады.

                Ақшалай қаражаттардың  түсімдері ұйымға ақшалай қаражаттардың  және олардың баламаларының сыртқы тараптардан келіп түсуін білдіреді. Активтен (немесе активтер тобынан) ақшалай  қаражаттардың түсімдері басқа  активтер (немесе активтер тобы) өндіретін  ақшалай қаражаттардың түсімдерінен елеулі дәрежеде тәуелсіз болу-болмауын анықтау кезінде ұйым әр түрлі  факторларды, оның ішінде басшылық ұйымның  қызметін қалай бақылайтынын (тауар  желілері, қызмет бағыттары, жеке орналасқан жері, аудандар немесе аймақтық өңірлер  бойынша), немесе басшылық активтер мен  операцияларды пайдалануды жалғастыруға немесе тоқтатуға қатысты шешімдерді қалай қабылдайтынын назарға  алады. Көрнекі 1-мысалда ақша қаражатын  қозғалысқа келтіретін бірлікті бірегейлендіру реттері көрсетілген.

          Мысал

          Компания  шахтаны қазу аяқталғаннан кейін  меншік иесінен жер учаскесін  қалпына келтіруді заңнама талап  ететін елдегі шахтаны пайдаланады. Қалпына келтіру құны шахта қазуды бастау алдында алып тасталатын жер  қыртысын орнына қайтаруды қамтиды. Жер қыртысын қайтару жөніндегі  шығындарды жабуға арналған бағалау  міндеттемесі олар алынып тасталғаннан кейін дереу танылады. Резерв сомасы шахтаның бастапқы құнының бір бөлігі ретінде танылған және шахтаның пайдалы  қызмет мерзімі бойы амортизацияланды. Қалпына келтіру жөніндегі шығындарды жабуға арналған бағалау міндеттемелерінің  баланстық құны 500 ш.б.-ке(*) тең, бұл қалпына келтіру шығындарының дисконтталған құнына барабар.

          Компания  шахтаны құнсыздануға тексереді. Тұтас  алғанда шахтаның өзі шахта үшін ақша қаражатын қозғалысқа келтіретін бірлік болып табылады. Компания шахтаны 800 ш.б.-ке жуық баға бойынша сату жөнінде  әр түрлі ұсыныстар алды. Бұл баға сатып алушының жер қыртысын қалпына  келтіруді қамтамасыз етуге міндеттенетінін  білдіреді. Шахта үшін шығару шығындары  шамалы болып табылады. Шахтаны пайдалану  құндылығы қалпына келтіру шығындарын есепке алмағанда шамамен 1, 200 ш.б.-ке тең болады. Шахтаның баланстық құны 1, 000 ш.б.-ті құрайды.

          Ақша  қаражатын қозғалысқа келтіретін бірліктің  әділ құны 800 ш.б.-ке тең. Бұл сомада резервте көзделген қалпына  келтіру шығындары  ескеріледі. Осының салдары ретінде  ақша қаражатын қозғалысқа келтіретін бірлікті пайдалану құндылығы  қалпына келтіру  шығындары есепке алынғаннан кейін  анықталады және 700 ш.б.-ке (1,200 ш.б. алу 500 ш.б.) тең  болып бағаланады. Ақша қаражатын қозғалысқа келтіретін бірліктің  баланстық құны 500 ш.б.-ке тең, бұл шахтаның қалпына келтіру  жөніндегі шығындарын жабуға арналған бағалау  міндеттемелерінің  баланстық құнын (500 ш.б.) шегергендегі баланстық  құнын (1, 000 ш.б.) құрайды.

 
 
 

          Мысал

          Ұйым  іскерлік бедел бөлінген қозғалысқа келтіретін бірліктің құрамындағы  қызмет түрін 100 ш.б.-ке сатады. Осы бірлікке бөлінген іскерлік беделді өз бетінше  болмаса, басқаша бірегейлендіруге немесе бұл бірлікке қарағанда неғұрлым төмен деңгейдегі активтер тобымен  байланыстыруға болмайды. Сатушы-ұйымның  қозғалысқа келтіретін бірліктің бөлігінде  сақталған өтелетін сомасы 300 ш.б. құрайды.

          Қозғалысқа  келтіретін бірлікке бөлінген іскерлік беделді  өз бетінше болмаса, басқаша бірегейлендіруге немесе бұл бірлікке қарағанда неғұрлым төмен деңгейдегі активтер тобымен  байланыстыруға болмайтындықтан, шығып қалған қызмет түрімен ұқсастырған  іскерлік бедел шығып  қалған қызмет түрі құнының және қозғалысқа келтіретін бірліктің  сақталған бөлігінің  салыстырмалы мәндері  негізінде анықталады. Тиісінше, осы қозғалысқа келтіретін бірлікке бөлінген іскерлік беделдің 25 пайызы сатылған қызмет түрінің баланстық  құнына қосылады.

                Егер  ұйым өз есептілігін  ол іскерлік бедел  бөлінген бір немесе бірнеше қозғалысқа келтіретін бірліктердің құрамын ауыстыратындай етіп бөлсе, онда бұл  іскерлік бедел осы  өзгерістерге қатысты  бірліктерге бөлінуге тиіс. Ондай қайта  бөлуді ұйым қозғалысқа келтіретін бірліктің  құрамындағы қызмет түрін сатқан кезде  пайдаланылатын тәсілдеме  сияқты салыстырмалы мәннің негізіндегі  тәсілдемені пайдалана  отырып жүргізу керек, бұған осы ұйым қайта құрылымдалған  бірліктермен ұқсастырған  іскерлік беделді  жақсырақ көрсететін басқа әдіс бар  екендігін көрсете  алатын жағдай кірмейді

          Мысал

          Станок  табиғи тұрғыдан бұзылып қалды, бірақ  бұрынғыдай болмаса да, әлі жұмыс  істейді. Сатуға шыққан шығындар шегерілген станоктың әділ құны оның баланстық  құнынан аз. Осы станок ақшалай  қаражаттардың тәуелсіз түсімдерін қозғалысқа келтірмейді. Осы станок қамтитын және басқа активтер өндіретін  ақшалай қаражаттар түсімдеріне  елеулі деңгейде тәуелді емес ақшалай  қаражаттардың бірліктерін қозғалысқа келтіретін активтердің ең аз бірігейлендірілетін  тобы станок кіретін өндірістік желі болып табылады. Өндірістік желінің  өтелетін сомасы тұтас алғанда өндірістік желінің құны азаймағанын көрсетеді.

          1-жорамал:  басшылық бекіткен сметалар/болжамдар  басшылықтың станокты ауыстыру  жөніндегі ешқандай міндеттемелерін  көрсетпейді.

          Осы станоктың өтелетін сомасы өз-өзінен, оның пайдалану құны:

            (а)  сатуға шыққан  шығындар шегерілген  оның әділ құнынан  айырмашылығы болғандықтан;

                  және

            (b)  ақша қаражатын  қозғалысқа келтіретін, станок тиесілі  болатын (өндірістік  желінің) бірлік  үшін ғана анықталуы  мүмкін болатындықтан,  бағаланбайды.

          Өндірістік  желі құнсызданған жоқ. Тиісінше, станокқа қатысты да қандай да болсын құнсыздану танылмайды. Солай  бола тұрса да, ұйым осы станок үшін амортизациялау кезеңін немесе амортизация  әдісін қайта бағалау  қажеттілігінен бас  тарта алады. Мүмкін, станоктың пайдалы  қызметінің болжамды қалған мерзімін немесе экономикалық пайдаларды компания тұтыну күтіліп  отырған сұлбаны  көрсету үшін амортизациялаудың  неғұрлым қысқа кезеңі немесе амортизацияның неғұрылым жылдам әдісі талап етіледі.

          2-жорамал: басшылық бекіткен сметалар/болжамдар басшылықтың станокты ауыстыру және оны таяу болашақта сату міндеттемесін көрсетеді. Станокты өткізілгенге дейін пайдалануды жалғастырудан түсетін ақша тасқындары елеусіз нәрсе ретінде бағаланады.

          Станокты  пайдалану құндылығы  сатуға шыққан шығындар шегерілген оның әділ құнына жақын мән  ретінде бағалануы  мүмкін. Сөйтіп, станоктың  өтелетін сомасы анықталуы  мүмкін, бұл жағдайда ақша қаражатын қозғалысқа келтіретін, станок (яғни өндірістік желі) тиесілі  болатын бірлік қаралмайды. Сатуға шыққан шығындар шегерілген станоктың  әділ құны оның баланстық  құнынан аз болғандықтан, оған қатысты құнсызданудан  болған залал танылады.

Информация о работе Активтердің құнсыздануы