Қоғамдағы отбасының қызметі. Есімдік. Жіктеу есімдігі

    Белгісіздік есімдіктері 

    Белгісіздік есімдіктер деп мағыналары жағынан  заттар мен құбылыстарды нақтылы  түрде білдірмей, белгісіз мәнде  айтылатын сөздерді айтамыз.

    Белгісіздік есімдіктердің жасалауына бір, әр, әлде деген үш сөз ұйытқы болып қызмет атқарады, белгісіздік есімдіктер осы  сөздердің кейбір басқа есімдіктермен  бірігуі арқылы жасалады. Мысалы:

    Біреу, кейбіреу, кейбір, қайсыбір, әрбір, бірнеше, бірдеме (бірнеше).

    Әркім, әрне, әрқайсы, әрқалай.

    Әлдекім, әлдене, әлдеқайдан, әлденеше, әлдеқалай, әлдеқашан (алдақашан).

    Болымсыздық есімдіктері

    Болымсыздық есімдіктер негізінде еш деген сөзбен кейбір есімдіктердің бірігуі арқылы жасалады. Мысалы: еш, ешкім, ешбір, ештеме, дәнеңе, ешқашан, ешқандай, ешқайсы. Болымсыздық  сөйлемде болымсыздық мағына білдіретін емес, жоқ деген сөздермен және етістіктің болымсыз түрімен байланысты қолданылады (ешкім айтқан емес; ешкім  айтқан жоқ; ешкім айтпады т. б.).

    Жалпылау  есімдіктері

    Жалпылау  есімдіктері деп мағына жағынан  кем дегенде екі я онан көп  заттар мен құбылысатарды жинақтай атау үшін қолданылатын сөздерді айтамыз.

    Жалпылау  есімдіктеріне бәрі, барлық, барша, бар (бар адам), күллі, бүкіл, түгел деген сөздер ғана жатады.

Тест

1. Заттың атын, сынын, санын, я олардың аттарын білдірмейтін, бірақ солардың орнына жұмсалатын сөз табы

    А. Етістік

    Ә. Есімдік

    Б. Сын есым

    В. Сан есім

    2. Өздік есімдікке жатады

    А. Сен

    Ә. Қандай

    Б. Өзім

    В. Бәрі

    3. Мағынасына қарай есімдік неше топқа бөлінеді?

    А. 7

    Ә. 6

    Б. 5

    В. 4

    4. Қандай есімдіктер негізінде еш деген сөзбен кейбір есімдіктердің бірігуі арқылы жасалады

    А. Болымсыздық

    Ә. Белгісіздік

    Б. Жалпылау

    В. Өздік

    5. Сұрау есімдіктері

    А. Кім? Не? Кімдер?

    Ә. Өзі, өздері, өзіміз

    Б. Мен, сен, біз

    В. Біреу, кейбіреу, кейбір

    6. Мағына жағынан кем дегенде екі я онан көп заттар мен құбылысатарды жинақтай атау үшін қолданылатын есімдіктер

    А. Жіктеу

    Ә. Белгісіздік

    Б. Жалпылау

    В. Сұрау

Пайдаланған әдебиет

1. Биекенов К., Садырова М. Әлеуметтанудың түсіндірме сөздігі.
2. Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы: Қазақстан Республикасы Білім, мәдениет және денсаулық сақтау министрлігі, Қазақстан даму институты, 1998 ж., 509 бет. ISBN 5-7667-2616-3
3. Орысша-қазакша түсіндірме сөздік: Ғылымтану. Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын- Павлодар: ҒӨФ «ЭКО», 2006. ISBN 9965-808-78-3
4. Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы: Қазақстан Республикасы Білім, мәдениет және денсаулық сақтау министрлігі, Қазақстан даму институты, 1998 ж., 509 бет. ISBN 5-7667-2616-3
5. А.Ысқақов, Қазіргі қазақ тілі, 1974 ж.