Биологиялық ұлпалардың пассивті механикалық қасиеттері

         Меншікті люминесценция болмайтын көптеген қосылыстар тиісті химиялық өңдеуден кейін люминесценциялана бастайды. Осындай жолмен биологиялық материалдардағы С, Д, В₁₂ жәнет.б. дәрумендерді, наркотиктерді, морфин, героинді анықтауға болады. Екіншілік люминесценцияны әр түрлі аурулардың диагностикасында қолданады.

         Биологиялық мембрананың құрылымы мен белоктардың макромолекулаларының құрылымдық жүйесін зерттеуде флюоросценттік сорғылар қолданылады. Мұндай сорғылар ретінде люминесценттік параметрлері сыртқы орта жағдайына байланысты өзгеретін (полярлығы, заряды т.б.) заттарды алады.

         Сорғылар 3 типті болады:

1. Зарядталған (мысалы, 1-анилинонафталин-8-сульфонат, 2-толуидиононафталин-6-сульфонат)
2. Зарядталмаған, бірақ біршама дипольдік моментке ие (4-диметилламинохалкон, 3-метоксибензатрон)
3. Зарядталмаған және дипольдік моментке ие емес (перилен, метилатрацен, пирен, ретинол)

        Флюоросцентті сорғылар ретінде суда флюоросценцияланбайтын, ал биологиялық мембрана немесе белок байланыстарында люминесценттік жиілігі 10 есе артатын молекулаларды қолданады. Осы сорғылар көмегімен биологиялық мембрананың көмірсутектік тұтқырлығы анықталады (мысалы, жасунықты түтіктердің сыртқы сегменттерінің тұтқырлығы 1пз,ол зәйтүн майының тұтқырлығына сәйкес келеді). Сорғылар көмегімен молекулалық компоненттерінің орналасуын, белоктар мен биологиялық мембрананың конформациондық қайта құруын, фазалық өзгерістерін зерттейді. Нуклеин қышқылдарының құрылымын зерттегенде акридиндік тоқсары сорғыларды қолданады. Мысалы, екі спиральді ДНК-ның максимум люминесценция спектрінің жасыл аймағында орналасады (530 нм), ал бір тізбекті ДНК мен РНК қызыл аймаққа қарай ығысады (640 нм). ДНК-нв клеткада микрофлюорметриялық әдіспен сорғы арқылы анализдейді.

Медициналық техникада  кең таралған, фото-, рентгено-, катодолюминесценцияға  қабілетті “люминофорлар” қолданылады. Табиғатына қарай олар органикалық және бейорганикалық болып бөлінеді. Бейорганикалық люминофорлар люминесценттік шамдарда қолданылады. Рентгендік экрандарды дайындауда рентгенолюминесценцияға қабілетті цинккадмийсульфидті люминофорларды қолданады. Органикалық люминесценцияға флюоросценттік сорғылар пайдаланады. 
 
 

                       

Жоспар: 

• Биологиялық ұлпалардың механикалық  қасиеттері
• Жануар және адам ұлпаларының механикалық қасиеттері
• Биологиялық ұлпалардың механикалық қасиеттерінің түрлері:активті және пассивті

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

           Қолданылған әдебиеттер

1. «Медицинская биофизика»  В.О Самойлов 2007ж   344-352 бет
2. «Медицинская биофизика» Ремизов  145-150 бет
3. Интернет

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

                                                Кіріспе

          Люминесценция – суық жарық шығару. Ол жылулық жарық шығаруға қарағанда басқа шарттарға негізделген жарық шығару түрі болып табылады. Оған әсер ететін факторларға байланысты фотолюминесценция, электролюминесценция, пьезолюминесценция, хемилюминесценция, биолюминесценция жәнет.б. түрлерге ажыратылады.

        Фотолюминесценция – бір затта жұтылған жарық сәулесінің энергиясы сол заттан суық жарық шығарады.

       Биолюминесценция – тірі ағзада жүретін биохимиялық реакциялардың нәтижесінде жүзеге асады.

      Люминесценттік сорғылар мен таңбалардың медицина мен биологиядағы маңызы өте зор. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

                                      

                                      Қорытынды

          Сонымен қорыта келгенде, люминесценция дегеніміз – суық жарық шығару процесі болып табылады. Олардың бірнеше түрге бөлінетіндігін айқындап алдық (фотолюминесценция, электролюминесценция, пьезолюминесценция, хемилюминесценция, биолюминесценция, флюоросценция, фосфоросценция). Люминесценттік сорғылар мен люминесценцияның медицинадағы маңызы өте зор. Олар арқылы , митохондриядағы электрон тізбегін тасымалдану жұмысының молекулалық механизмін және биохимиялық реакцияның кинетикасын зерттеуге мүмкіндік береді, биологиялық мембрананың көмірсутектік тұтқырлығы анықталады, көмегімен молекулалық компоненттерінің орналасуын, белоктар мен биологиялық мембрананың конформациондық қайта құруын, фазалық өзгерістерін зерттейді.