Қалдықсыз өндірістер

Қалдықсыз өндiрiстер

 Биосфера  ластануы ұлғаюының катастрофалық  процестерiжəне осы негативтi əсерлердi жоюға жұмсалып жатқан шығындарға  байланысты қазiргi заманғы өнеркəсiптегi технологиялықпроцестердi комплекстi  экологиялық жəне экономикалықжағынан  бағалаудың қажеттiгi туындап отыр.

 Технологиялық  процестердiң экологиялық тиiмдiлiгiн  бағалау үшiн өнеркəсiп өндiрiсiндегi қоршаған ортаға зиянды заттардың  экологиялық көрсеткiшi қолданылады.  Бұдан басқаекiншi бiр маңызды  бағалау критериi — ресурс  сыйымдылықкөрсеткiшi — пайдалы өнiм шығару процесiндегi жұмсалатынэнергия, су, ауа, шикiзат, т.б. табиғи ресурстардың үлесi. Өкiнiшке орай, қазiргi кезде бұл көрсеткiштердiң үлесi өте жоғары. Қор үнемдегiш технологияларды қолдану тиiмдi боларедi. Бұл технологиялар табиғи ортадан алынатын шикiзаттардыүнемдеп пайдалану, технологиялық процесте қолданылатынматериалдық жəне энергетикалық ресурстарды тиiмдi пайдалану, т.б. негiзiнде жүзеге асырылады.

 Қалдықсыз  өндiрiс, өндiрiске енгiзiлген табиғи  ресурстардынеғұрлым тиiмдi жəне үнемдi пайдалану үшiн шешiмдер қабылдау үшiн қажет.

 Территориялық-өндiрiстiк  комплекстер iшiндегi энергия мен  заттар ағынына талдау нəтижесi, əрбiр келесi кезеңде алынатын  өнiмнiң массасы, алдыңғы кезеңдегi өнiмнiң массасынан түрлi: қатты,  газ, сұйық күйдегi қалатын қалдық мөлшерiне аз болатынын көрсеттi. Ал бұл қалдықтардың өзiн де белгiлi мақсатта пайдалануға болады. Өндiрiстi интенсивтендiруге байланысты қалдықтар мен қосымша өнiмдердi өндiрiсте қайтадан пайдалануға мүмкiндiк беретiн жаңа экологиялық таза технологиялар пайда болды. Қалдықтардың түзiлуiн азайта отырып, өндiрiстiң рентабельдiгiн, ресурстарды пайдалану коэффициентiн көтеруге жəне соның нəтижесiнде табиғатты қорғау iс-шараларына жұмсалатын шығынды азайтуға болады.

 Қалдықсыз  өнiм өндiрiсiнiң мəнi жұмсалатын ресурстарды толық пайдалану арқылы биосфераның ластануына жол Бермеу. Практика жүзiнде қалдықсыз өнiм өндiрудi жүзеге асыру өте қиын. Қалдықсыз өнiм өндiруге технологиялық процестер мен құрал-жабдықтардың тиiмдiлiгiн арттыру, рекуперацияны пайдалану, қоланылып келе жатқан технологиялық процестердi анағұрлым экологиялық жағынан таза процестермен алмастыру, т.б. арқылы жетуге болады.

 Қалдықсыз  өнiм өндiрiсiн енгiзуден бiз  не күте аламыз?

 Практика  көрсеткендей, олар: биосфераға келетiн  шығындытөмендету, шикiзат пен энергетикалық ресурстарды үнемдеу, шикiзат базасын кеңейту, қалдықтарға жұмсалатын шығындыазайту, т.с.с.

 Қалдықсыз  өнiм шығару технологиясының ең  жақсы мысалы хромдау гальваникалық  цехының қазiргi заманғы технологиясы. Бұл технология бойынша, шайылатын судағы ауырметалл иондары тазартқыш қондырғыға сiңiрiлiп, хромдауваннасына қайтып келедi, ал тазартылған технологиялық сухромдалған детальдарды жууға қайтадан қолданылады. Бұндаймысалдарды көптеп кездестiруге болады.

 Сонымен,  қалдықсыз өнiм өндiрiстерi болашақта өнеркəсiптiң биосфераға зиянды əсерiн түгелдей жою, табиғи ресурстарды өндiру, қайта өңдеу жəне пайдалану, өнiм өндiру кезiндегi келтiрiлетiн шығындарды толығымен жою проблемаларын шешедi деп ойлаймыз.