Тұрақты электр тогы. Электромагниттік индукция құбылысы

Лоренц күші сол қол ережесімен анықталады.

Егер қозғалыстағы зарядқа электр өрісі де, магнит өрісі де әсер етсе қорыт күш электр өрісі мен магнит өрісінің тарапынан әсер ететін қорытқы күш күшке тең болады.

                  Ғ=qĒ+q(υВ) 

       Магнит өрісі үшін В векторының вакууумдегі циркуляциясы.

    Берілген  тұйық контур бойымен В векторының циркуляциясы деп төмендегі интегралды айтамыз.

             φ(Вdl) = φВ₁dl немесе В₁= Вcosα   

Вакуумдегі магнит өрісі үшін толық ток заңы. В  векторының кез-келген еркін тұйық  контур арқылы циркуляциясы деп токтардың  алгебралық қосындысының көбейтіндісіне тең шама.

                                                 n

                   φ(Вdl)=φВ₁dl=µ_o∑ І_к        

                                                 i=1          

Түзу токтың магнит индукциясы

                  φВ₁dl=φВdl=В∫dl=В2πr=µ_oІ

                   В=µ_oІ/2πr:

электростатикалық өріс векторы Ē – циркуляциясы о тең, яғни электростатикалық өріс потенциалы болады, ал магнит индукциясы В – циркуляциясы о-ге тең емес, сондықтан магнит өрісін құйынды өріс дейміз.

     Соленоидтың магнит өрісі.

   Ұзындығы l, N орамы бар бойынан электр  тогы өтіп жатқан соленоидтың  магнит индукциясын анықтайық.  Соленоидтың ұзындығы оның диаметрінен  көп үлкен деп есептесек оны  соленоидты шексіз ұзын деп  қарастыруға болады. Соленоидты  зерттеу нәтижесінде өріс соленоидтың сыртында бір текті емес, олай болса соленоидтың магнит өрісі негізінен соленоидтың ішіне жинақталған, ал сыртында о-ге тең болады. АВДС контурын қарастырайық

оның ішінде  N орам бар деп есептесек онда

                     φВ_іdl=µ_oNІ    В_і=о        

                φВ_іdl=Вl=µ_oNІ

                В=µ_oN*І/l

соленоид ішінде магнит өрісі

бірдей болады.

     Магнит индукциясы векторының ағыны.

В векторының өрісі  үшін Гаусс теоремасы.

   Магнит индукциясы векторының ds ауданы арқылы өтетін ағыны

               dф=Вds=В_nds   немесе    В_n=cosα

бұл ағынның  интегралдық

                Ф_в=∫Вds=∫В_nds

Біртекті өріс пен жазық бет үшін, егер В –  векторына перпендикуляр орналасса  онда В_n=В=Const. онда Ф_в=ВS

Магнит ағынының өлшем бірлігі 

              Вебер(Вб) =1тл*м²   алынады.

Ауданы 1м² жазық бет арқылы перпендикуляр бағытта өтетін магнит ағыны.

В – векторының өрісі Гаусс теоремасы біртекті магнит өрісінің магниттік индукциясы соленоидтыңішінде өзекше болған жағдайда

   В=µ_oµNІ/l; бұдан Ф_і= ВS=µ_oµNІ/l*S

Толық ағыны  Ψ= Ф_іN=NВS=µ_oµN²І/l*S

 Өткізгіш  пен тогы бар контурды магнит өрісінде орын    

                         ауыстырған кездегі  жұмыс.

      Магнит өрісіндегі өткізгішке  Ампер заңымен анықталатын күш  әсер етеді. егер өткізгіш бекітілмесе,  онда Ампер күшінің арқасында орын ауыстырады. Тогы бар өткізгіште  орын ауыстыру кезінде жұмыс жасайды.  Ғ=ІВl; dА=Ғdх=ІВldх=ІdФ

                    dА=ІdФ 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Пайдаланылған әдебиеттер:               Пайдаланған әдебиеттер: 
 
 

1. Фриш.  С.Э. Тиморева. А.В.  “Жалпы физика курсы” 

2.       Савельев     “Жалпфы физика курсы 

3.  Абдулаыв  “Жалпы физика курсы” 

4.       Матвеев. А.  « Механика  и  Теория  относительности».