Қазақстан Республикасындағы рекреациондық-сауықтыру орындардың дамуы (Солтүстік Қазақстан облысы Бурабай өңірі)

Санаторий курорттарда емдік – профилактикалық  орындарының негізі болып табылады. Ең алдымен науқастарды санаторийда  емдеу үшін курорттық факторлардың өзіндік бір ерекше түрі қолданылады.

Курорттың үлкендігі орналасатын  орындарының көптігі мен бағаланады науқастардың санының көптігі мен  оларға қызмет ету барысындағы сонымен  қатар гидроминералдық ресурстарға  курорттық құрылысты жүргізуге  жарамды шекара мен курорттың  көлемі және профилі ескеріледі.

Балнеологиялық курорттың кеңдігі  емдік мақсатта қолданыла тұрғаны  мен оның сыйымдылығы 5000 орыннан  аспауы керек. Курорттарды қалпына  келтіруден көп жылдық тәжірибиесі  орындар саны мен көп жағдайда қызмет көрсету сапасының төмендеуі  қарсаңында емдік режимнің кенеттен істен шығуын алға тартуда. В. В. Полторановтың пайымдауынша “Санаторий – емдік профилактика шараларына арнайы құрылған табиғи емдік қасиеттері мол (минералдық сулар мен емдік батпақтар климаты) басқа да жәйттарді қоса келгенде көптеген емдік жолдарын ашуға өте лайықты.”

 Жасына қарайтын болсақ емдік  санаторийлар үлкен адпмдарға  жасөспірімдерге және кішкентай  бүлдіршіндерге деп бөлінеді. Санаторий  заңға сәйкес арнайы тексерістен  өтілген аурулардың түрлерін  емдеу үшін жабдықталған. Санаторийдегі  емделу мерзімі олардағы ем  методикасы мен оның профиліне  байланысты Олар мынанша күнге  созылуы мүмкін: 20, 24, 26, 45, 52, т.б.

Санаторийдің белсенді сыйымдылығы  үлкендер мен жасөспірімдерге 500 – 1000 орынға дейін, ал кішкентайлар үшін 300 орынды болып келеді. Санаторийлар жыл сайын тынымсыз жұмыс істеуде. Олар бір профилді бір тектес аурулар  үшін және әр түрлі профлдегі бірнеше  бөлімдерден құралады.

Санаторлы – курорттық жүйенің негізгі  мағынасын базалық санаторийлар алып жатыр – ғылыми практикалық  жұмыстардың орталығы дәрігерлердің  дәрежесін көтеретін жоғарғы  мектеп орны медбике мен басқа  мамандықтағы жұмыскерлердің деңгейін асқақтата түседі. Базалық санаторийлер басқа да санаторийлерге көмек қолын  созып  методикалық сұрақтарды мәдени бағдарламаларды ұйымдастыру мен  оларды шешуге арналған бірден бір  таптырмас орны болып табылады.

 Жоғарыда аталып өткен санаторийлік  орындардың негізгі бір түрі  қалыптасқан – түнгі санаторий   немесе профилакторий. Бұл санаторийлар  емдік – тәжірибиелік орындар  болып келеді. Олар көбінесе өндірістік  кәсіпорындар ішінде орналасады. Түнгі санаторийдегі ем қабылдау  өндірістік және еркін жұмыс  істеу уақытына сай келеді.(өндірістен  үзіліссіз) Түнгі санаторийдағы  емделу мерзімі 24 сағатты қамтиды. 

 Санаторлы – курорттық орындарының  бір түрі ол – пансионат Полторанов В. В. осыған мынадай анықтама береді: “пансионат бұл емделу қарсаңында өмір сүруге болатын еңбекқорлар мен олардың жанұяларына арналған. Олар мынандай аймақтарда орналасуы мүмкін: балнеологиялық, климаттық курорттар, демалуға лайықты зоналарда және т.б. Пансинатқа келу мерзімі тұрғылықты жердің хал ахуалына байланысты. Демалушылар мұнда тұратын орны мен тамағы мен оларға күнделікті қолданылатын санаторлы         – гигиеналық жағдайларды жасауға тырысады.”. Пансинатта демалу мерзімі      12 – 14 күн.

  Демалыс үйлері – сауықтыру орындарындағы міндеттерінің режимі. Демалыс үйлері толық қанды жазылған адамдарға арналған. оздоровительное учреждение с регламентированным режимом. Дома отдыха предназначены для отдыха практически здоровых людей. Келіп қайту мерзімі – 12 күн.

 Қазақстан Республикасында санаторлы – курорттық орындардың келесі түрлері бар.

1. Батпақтық курорттар (Жанакорган, Мұланды, Щучинск т.б.) емдік мақсатта:

А) Қозғалыс ағзаларының аурулары:

• артрит және полиартрит
• Жұлын аурулары
• Сүйек, бұлшық ет және сіңір аурулары

Б) Жүйке жүйесінің аурулары

• Жарақат алғаннан кейінгі перифериалық емес жүйкенің ауруы
• Орталық жүйке жүйесінің жарақаттан кейінгі ауруы.

     В) гинекологиялық аурулар

Г) тромбофлебиттен қалған құбылыстар

Д) тері аурулары

2. Бальнеологиялық курорттары (Алма Арасан, Капал Арасан, Сары-Ағаш, Мерке, Рахмановские ключи, Таутургень, Ақ қайың т.б.):

А) Жүрек қан тамырларының аурулары;

Б) орталық перифериалық жүйке жүйесінің аурулары;

В) Қозғалыс ағзаларының аурулары:

Г) гинекологиялық аурулар

Д) болезни кожи;

3. Бальнеологиялық курорттары (Алма Арасан, Капал Арасан, Сары-Ағаш, Мерке, Рахмановские ключи, Таутургень, Ақ қайың т.б.):

А) ас қорыту ағзаларының аурулары:

• асқазан аурулары;
• ішек аурулары
• бауыр аурулары өт жолдары ауруы ас қорыту безі ауруы және де активті емес фазадағы жұқпалы гипатит;

Б) зат алмасу аурулары;

В) зәр шығару жолдарының аурулары;

4. Климаттық курорттар (Боровое, Қарқаралы, Аман-Қарғай, Манкент, Орал, Ханск шағын орманы т.б):

А) Тыныс алу мен жоғарғы тыныс алу жолдарының аурулары;

Б) Жүйке жүйесінің функционалді ауруы

В) Жүрек қан тамырларының ауруы;

Г) Қан жүйесінің ауруы;

Д) зат алмасу аурулары;

Е) бүйрек ауруы

5. Түберкүлез  бен ауыратын адамдарға арналған  курорттар (жазықта қымыз бен  емделу: Боровой, Березовка, Сарытоғай,  Шымған т.б.)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қорытынды

 

Қазіргі уақытта адамдардың денсаулықтарына  мемлекет тарапынан қолдаулар көрсетіліп жатыр сол себепті кез –  келген мемлекеттіңмәдени саясатында шешім қабылдаудың басты рөлін  туризм саласы алып отыр. Туризм белгілі  бір орында тұрған функцияларды орындайды. Санаторлы            – курорттық емделу адамзаттың  денсаулығын қалпына келтіру  үшін өте қажет.

Туризмнің даму қарқыны – оның ішіндегі емдік туризм әлемнің көптеген елдерінде экономика саласының  өркендеуіне өз септігін тигізеді, ал Қазақстан Республикасы үшін де осы жәйт қапыда қалмайды деген ойды ұстанып отырмын. Осы жағдайға орай егер де мемлекет тарапынан туризмнің  осы түрін дамытуға қолдау көрсетілмесе емдік туризм саласы құлдырауға ұшырауы  ғажап емес. Осы істің жалғасын өрбіту үшін мемлекеттің назарын  аудару біздің міндетіміз. Қараусыз қалған санаторлы курорттық орындарды  халқымыздың игілігіне қолдана  білуіміз керек, олардың ішіне ертеде зерттелген табиғи емдік ресурстарды  жатқыза аламыз.

 Емдік туризмнің дамуындағы  біркелкі мінездемелерге зер  салып қарастыратын болсақ, Республикамыздың  оңтүстік өңірінде емдік туризмнің  мәдени – экономикалық бөлшегінде  табиғи ұйымдастыру шаралары  өтуде. Осыған байланысты жайлы  климатқа сайөте ұзақ комфортты  периодтарына минералды бұлақтардың  және емдік батпақтардың құбырларының  көп болғаны құлақ қағыс ету  керек.

 Осы факторлардың барлығына  аймақтың территориясын санаторлы  курорттық емделу шараларын ұйымдастыруға  перспектива жағынан қарауға  мүмкіншілік береді.

  Республикамыздың оңтүстік  бөлігінде әр түрлі физико  – географиялық және геологиялық  жағдайынан қасиеті мен құрамына  байланысты емдік минералық сулар  мен емдік батпақтардың тең  жартысы емделу мақсатына орай  қолданылады. 

 Аймақтағы табиғи емдік ресурстардың  анализі осы өңірде емдік туризмнің  дамуына жағдай жасалғанын көрсетіп  отыр. Ал Қызыл – Ордада емдік  сауықтыру мақсатында Сарышығанақ  бұғазы мен Терескен өзенінің  құнарлы батпақтарын қолданған  жөн. 

 Қазақстанның оңтүстік өңірінде  емдік қасиеттері бар батпақтарды        Тұз – Хан  Темірлан акратермасында  Манкент минералды суларын емдік  мақсатқа сай қолдана білу  керек. 

 Жамбыл обылысының территориясында  Ақ – Көл мен Қазоты өзендерінің  батпақтарын қолдануға лайық  деп тапқан екен.

 Ал Алматы обылысында емдік  мақсатта Аяқ – Қалқан, Түрген, Арасан     – Қайнар, Қу  – Арасан, Хоргос, Кескен – Терек,  бұлақтарын және емдік батпақтардан  Соркүл мен Үсек өзендерінің  шипаларын қолданады.

Геологиялық құрылысты зерттеу  салдарынан табиғи факторлардың жағдайына  көптеген аймақтарда құнарлы табиғи емдік ресурстарды шығаруға атсалыса отырып, емдік мақсаттағы әр түрлі  құрамдағы минералды сулардың пайда  болуына өз үлесімізді қоса аламыз.

Сауықтыру индустриясы дамуына  байланысты Республикамыздың оңтүстік өңірінде  табиғи емдік қасиеті  бар өңірлерді зерттеу нәтижелері мен табуға өз үлесімізді қосуымыз керек. Халқымыздың денсаулығына назар  аударатын болсақ – оларда ең басты  мәселе жанұясы мен бірге бақытта  ғұмыр бойы өмір сүру болып табылады. Емдік туризмнің дамуы мемлекет пен онда өмір сүріп жатқан тұрғындардың денсаулығына байланысты.