Сыйға тарту шарты

1.жас балалар  мен iс-әрекетке қабiлетсiз деп  танылған азаматтардың атынан  олардың заңды өкiлдерiнiң 

2. емдеу, тәрбиелеу мекемелерiнiң, әлеуметтiк қорғау мекемелерiнiң және сол секiлдi мекемелердiң қызметкерлерiне олардың емдеуiндегi, асырауындағы не тәрбиесiндегi азаматтардың және осы азаматтардың зайыптары мен туыстарының 

3. мемлекеттiк  қызметшiлерге олардың лауазымдық жағдайына байланысты немесе олардың қызметтiк мiндеттерiн атқаруына байланысты сыйға тартуға жол берiлмейдi. 

          Сыйға тартуды шектеу.

1. Заты шаруашылық  жүргiзу немесе оралымды басқару  құқығына жататын заңды тұлға,  егер заң актiлерiнде өзгеше көзделмесе, меншiк иесiнiң келiсiмiмен өзiнiң затын сыйлауға құқылы. Бұл шектеу құны заң актiлерiнде белгiленген он айлық есептiк көрсеткiш мөлшерiнен аспайтын әдеттегi сыйлықтарға қолданылмайды.

2. Бiрлескен ортақ  меншiктегi мүлiктi сыйға тартуға бiрлескен меншiктiң барлық қатысушыларының келiсiмi бойынша осы Кодекстiң 220-бабында көзделген ережелердi сақтай отырып жол берiледi.

3. Сый берушiге  тиесiлi талап құқықтарын үшiншi тұлғаға сыйға тарту Кодекстiң  339-343, 345, 346-баптарында көзделген  ережелер сақтала отырып жүзеге асырылады. 

4. Үшiншi тұлға  алдында сый алушының мiндеттерiн  орындау арқылы сыйға тарту  осы Кодекстiң 276-бабының 1-тармағында  көзделген ережелер сақтала отырып  жүзеге асырылады. 

Үшiншi тұлға  алдында сый берушiнiң сый алушы  борышын өзiне аудару арқылы сыйға тартуы осы Кодекстiң 348-бабында көзделген ережелер сақтала отырып жүзеге асырылады. 

5. Өкiлдiң сыйға  тартуға жасаған сенiмхатында  сый алушы аталмаса және сыйға  тартатын заты көрсетiлмесе, ол  жарамсыз болады. 

Сыйға тарту шартын орындаудан бас Тарту.

1. Егер шарт  жасалғаннан кейiн сый берушiнiң  мүлiктiк немесе отбасылық жағдайы,  не денсаулығы шартты жаңа  жағдайларда орындау оның тұрмыс  деңгейiнiң едәуiр нашарлауына  әкеп соқтыратындай болып өзгерсе,  сыйға тартушы келешекте сый алушыға зат немесе құқық беру уәдесiн немесе сый алушыны мүлiктiк мiндеттен босату уәдесiн қамтитын шартты орындаудан бас тартуға құқылы. 

2. Сыйға тартушы  келешекте сый алушыға зат  не құқық беру уәдесiн, не  сый алушыны оған сыйға тартуды  өзгерту құқығын берушi негiздемелер бойынша мүлiктiк мiндеттемеден босату уәдесiн қамтитын шартты орындаудан бас тартуға құқылы. 

3. Осы көзделген  негiздемелер бойынша сыйға тартушының  сыйға тарту шартын орындаудан  бас тартуы сый алушыға залалдарды  өтеудi талап ету құқығын бермейдi. 

Сыйға тартудың күшiн жою.

1. Егер сый  алушы сыйға тартушының өмiрiне, оның отбасы мүшелерiнiң немесе  жақын туыстарының бiреуiне қастандық  жасаса не сый берушiге қасақана  дене жарақатын салса, сыйға  тартушы сыйға тартудың күшiн  жоюға құқылы.

Сый алушы сыйға  тартушыны қасақана өлтiрген жағдайда сотта сыйға тартудың күшiн жоюды  талап етуге сыйға тартушы  мұрагерлерiнiң құқығы болады. 

2. Егер сый  алушының сыйға тартушы үшiн  үлкен мүлiктiк емес құндылық  болып саналатын сыйланған затты  ұстауы оның бiржола жойылу қаупiн тудырса, сыйға тартушы сыйға тартудың күшiн сот тәртiбiмен жоюды талап етуге құқылы. 

3. Сот мүдделi тұлғаның талап етуi бойынша,  жеке кәсiпкердiң немесе заңды  тұлғаның оның кәсiпкерлiк қызметiне  байланысты банкроттық туралы  заң актiлерiнiң ережелерiн бұза отырып жасаған сыйға тартуының күшiн мұндай тұлғаны банкрот деп жариялаудың алдындағы бiр жыл iшiнде жоя алады. 

4. Сыйға тарту  шартында, сый берушi сый алушыдан  ұзақ өмiр сүрген жағдайда, сыйға  тартудың күшiн жою құқығы ескертiлуi мүмкiн. 

5. Сыйға тартудың  күшi жойылған жағдайда, егер сыйланған  зат сыйға тартудың күшi жойылған  кезге дейiн сол күйiнде сақталса, сый алушы оны қайтаруға мiндеттi. 

Сыйға тарту  шартын орындаудан бас    тарту және сыйға тартудың күшiн жою   мүмкiн болмайтын жағдайлар.

Сыйға тарту  шартын орындаудан бас тарту туралы (осы Кодекстiң 511-бабы) және сыйға  тартудың күшiн жою туралы (осы  Кодекстiң 512-бабы) ережелер құны заң  актiлерiнде белгiленген он айлық  есептiк көрсеткiштен аспайтын сыйлықтарға  қолданылмайды (осы Кодекстiң 510-бабының 1-тармағы). 

Сыйланған заттың кемшiлiктерi салдарынан   зиян келтiру зардабы.

Сыйланған заттың кемшiлiктерi салдарынан сый алушы  азаматтың өмiрiне, денсаулығына немесе мүлкiне келтiрiлген зиянды, егер бұл  кемшiлiктер сый алушыға затты беруден бұрын пайда болғаны дәлелденсе және анық кемшiлiктер қатарына жатпаса, ал сыйға тартушы ол жөнiнде бiле тұра сый алушыға ескертпесе, осы Кодекстiң 47-тарауында көзделген ережелерге сәйкес сыйға тартушы өтеуге тиiс.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

                Қолданылған әдебиеттер тізімі  

Қазақстан Республикасының  Азаматтық кодексі. Алматы, 2003.

Азаматтық құқық. Жайлин Ғ.А., Оқулық, Ерекше бөлім. 1 том.- Алматы: Заң әдебиеті.-2005.- 90-110 б

Гражданское право: Учеб. / Под ред. М.К. Сулейменова, Ю.Г. Басина. Алматы, 2000.

Басин Ю.Г. Избранные  труды по гражданскому праву (Сер. Классика казахстанской цивилистики). Алматы, 2003.

Басин Ю.Г. Принципы гражданского законодательства Республики Казахстан // Гражданский кодекс РК (Общая часть) – толкование и комментирование. Алматы, 1996. Вып. 1.