Ипытание керамического кирпича

     Сынақтар  келесі деңгейлерде еткізіледі:

• мемлекеттік – қабылдау, біліктілік, инспекциялық, сертификаттық және кезеңцік сынақтар үшін (сапа сынағы бойынша өнімді аттестациялау кезінде олардың нәтижелері пайдаланылса);
• ведомствоаралық – қабылдау, біліктілік және инспекциялық сынақтар үшін;
• ведомствалық - қабылдау, біліктілік, сынақтар үшін.

     Мемлекеттік сынақтар басты ұйымдарда өткізілетін  өндірістік-техникалық және мәдени-тұрмыстық  маңызды өнім түрлері аталады.

     Ведомствоаралық қабылдау сынақтарының комиссия құрамында  бірнеше ведомствалардың өкілдері болған кезде өткізіледі.

     Ведомствалық  сынақтар – мүдделі ведомства өкілдерінен құрылған комиссиясы өткізетін сынақтар.

     Сынақ өткізу кезінде сынақ нәтижелерінің  ұдайы өндірісімен дұрыстығы, қажетті  нақтылығының бірлігін қамтамасыз ету  қажет. Сынақ бірлігін қамтамасыз ету  қайталау сынақтарының көлемін қысқартудағы жабдықтаушы мен тұтынушының қайталанған сынақтар нәтижесіндегі айырмашылықтарды жоюға бағытталған. Осыған байланысты басты мақсат өнім сапасы туралы сынақ ақпараттарын алу кезіндегі тікелей дұрыстығы мен толықтығы болып табылады.

     Бірыңғай  сынақ қамтамасыздығының техникалық негізі аттестаттық сынақтық жабдықтар және сынақтан өткен өлшем кұралдары, аттестация мен

тексеру кұралдары болып табылады. Бірыңғай сынақ қамтамасыздығының нормативтік-әдістемелік негізі болып табылатындар:

• өнім сынағы әдісінің стандарттары, сондай-ақ нақты өнімнің стандарттық және техникалық сынақ әдістерінің тараулары;
• өнім сынақтарының бағдарламалары мен әдістері;
• өнім сынақтарының жалпы талаптарын реттейтін сынақ бөлімшелерінің қызметінің орнатылған тәртібінің ұйымдастырушылық-әдістемелік құжаттары, сондай-ақ олардың өткізілуін қадағалау;
• мемлекеттік    бірыңғай    өлшемдерді    қамтамасыздық   жүйесінің стандарттары (МӨЖ).

Өткізілу орнына байланысты сынақты анықтайды:

• зертханалық, зертханалық жағдайда жүзеге асырылады;
• арнайы, сынақтық немесе ғылыми-зерттеу бөлімшелеріндегі сынақ жабдықтарында өткізіледі;
• полигондық, сынақ полигонында орындалатын жұмыстар, мысалы көліктерді сынақтан өткізу;
• заттай – тікелей арнайылығына байланысты сәйкес жағдайда пайдаланылатын сынақтар. Бұл жағдайда бұйымның немесе оның үлгісі құрамды бөліктері сыналмайды, тек дайын өнімнің өзі ғана сыналады;
• үлгі пайдалану арқылы сынақ өткізу бұйымның немесе оның құрамды бөліктерінің нақты (жеңілдетілген, азайтылған) үлгісіне жүргізіледі; кейде осындай сынақ кездерінде нысанның және оның құрамды бөлігін заттай сынағымен қатар математикалық және физика-математикалық үлгілерінің есептеуін өткізу қажеттігі туындайды.

Сынақ созылуына бойынша:

• қалыпты, пайдалану жағдайында қарастырылғандай уақыт аралығында өнім қасиеттерінің сипаты туралы қажетті ақпарат көлемі алу қамтамасыздығының әдісі мен шарттары өткізіледі.

Сынақтың ұзақтығына қарай:

• қарқынды, қалыпты сынақ кезінде қысқа мерзімде нысан қасиеттерінің сипаты туралы қажетті ақпарат алуды қамтамасыздығының әдістері мен шарттарын өткізіледі, қарқынды сынақ өткізу өнім құрудың шығындары мен уақытын қысқартуға мүмкіндік береді. Сынақ нәтижелерін қарқынды түрде алу қысымды жоғарылату, терметикалық сынақ кезінде температураны жоғарылату арқасында қол жеткізілуі мүмкін т.с.с;
• қысқартылған, қысқартылған бағдарлама бойынша өткізіледі. Әсер ету нәтижесіне байланысты сынақты анықтайды:
• қиратылмайтын - нысан сынақ өткізілгеннен кейін жұмыс істей береді (пайдалануға);
• қиратылатын - нысан сынақ өткізілгеннен кейін пайдалануға жарамайды.

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

2 КЕРАМИКАЛЫҚ КІРПІШТІҢ  ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ 

       Кiрпiш өзi ежелгi құрылыс материалдардың бiр болып табылады. Аса кең таратуды бiздiң уақытымыздың шейiндерi сонымен бiрге күйген кiрпiштi құрылыстағы қиылған сабанның сазына, қолдану күйдiрiлмеген кiрпiш-шикiзат, жиi қосымшамен елдердiң көпшiлiгi алып көне замандаға шығатындығымен айқындалады.

        Әсiресе маңызды рөл 3-шi Иоаннаның кезінде Ресейдегi кiрпiш құрылыстың қолдануының айқын мысалымен, тағы сол сияқтылар арктер, төбелер месопотамия және (45 х30 х10 ) кiрпiштен күрделi конструкцияларды шығаратын Ежелгi Римнiң сәулетi, соның iшiндегi кiрпiш қабырғалар және италиялық ұсталарды меңгеретiн Мәскеу Кремльдің храмдарының құрылысы болды. 

     Кірпіш - кеңінен таралған құрылыс материалы ғана емес, сонымен бірге архитектуралық-көркем және дизайнерлік міндеттерді шешуге арналған тиімді құрал. Күн өткен сайын әзірлеуші кірпіштің және оның керамикадан жасалған алмастырушыларының мүмкіндіктері артып келеді. Белгіленуі бойынша кірпіш құрылыстық, әзірлеуші және арнайы болады. Құрылыстық кірпіш ішкі және сыртқы қабырғаларды тұрғызуға арналады. Әзірлеуші кірпіштің сыртқы беті сапалы, су, аяз әсеріне шыдамды және барлық сыртқы жұмыстарға жарамды. Арнайы кірпіш пайдаланудың ерекше жағдайларына арналған. Кірпіштер тығыз және бос болып бөлінеді. Тығыз кірпіш деп бос қуыстары жоқ кірпіш аталады. Бос кірпіштердің 45%-ға дейін бос қуыстары болады және оның тығыздығы 1500 кг/м3 дейін. Бос кірпіштен қалақтың жылу сақтаушы қабілеті тығыз кірпішпен салыстырғанда жоғарырақ, бұл қабырғаның қалыңдығын азайтуға мүмкіндік береді.

    Кірпіш  бір қабаттық, бір жарым қабаттық, екі қабаттық және стандартты емес (еуропалық көлемдегі, реставрациялық, төрттік, сегіздік және т.б.) болып келеді. Бір қабаттық кірпіштің көлемі: ұзындығы - 250 мм, ені - 120 мм, биіктігі - 65 мм. Мықтылығы жағынан кірпіш мынадай маркаларға бөлінеді: 50, 75, 100, 125, 150, 175, 200, 250 және 300. Аз қабатты үйлерді қалау үшін кірпіштің мықтылығы аса жоғары болмаса болады (М100 - М150).  
       Әзірлеуші кірпіштің сәнді суретті немесе онсыз сыртқы қабаты ақ түстен қара қоңыр түске дейінгі диапазондағы түстердің кең гаммасымен сипатталады. Жылтыратылған болуы мүмкін. Кірпіштің беті тегіс және кедір-бұдырлы болуы мүмкін. Ол стандартты тік бұрышты текшелер түрінде де, арнайы домалақ, сына тәріздес, трапеция, есілген, фигуралы және басқа формаларда да шығарылады. Сыртқы қабырға және ландшафтық жұмыстардың барлық түрінде, сондай-ақ интерьерлерді әзірлеу үшін пайдаланылады. 
 

3 КЕРАМИКАЛЫҚ КІРПІШКЕ  ҚОЙЫЛАТЫН ТЕХНИКАЛЫҚ ТАЛАПТАР 

        3.1 Техникалық талаптар

        Керамикалық кірпіштер кәсіпорынның әзірлеушімен бекітілген техникалық регламент бойынша ГОСТ 530-95 стандарт талаптарына сәйкес әзірлеуі тиіс.

        Бұйымның үстіңгі беттің шеттері  тегіс, ал қырлары тура сызғышты болуы тиіс.

        Бұйымда өлшемi және сандарын 1 кестеде көрcетiлген болып асатын сырт пiшiнiнiң ақаулықтары рұқсат етiлмейдi. 

Кесте – 1

 

        Беттердiң қиратуды бұйымдардың булауы және сынықтардан кейiн 6 мм тереңдiк шамданған извест қосындыларына рұқсат етiлмейдi.

        Бір партиядағы половняктың саны 5% артық болмауы тиіс.

        30 мм половнякке тiрек беттiң орталық бөлiгiнде, жатқыз орналасқан кiрпiштерi бойынша созылымдықты кiрпiштi барлық жуандыққа бiр немесе бiрнеше теспе жарықшақтары қуши болатын кiрпiш.

        Бiтпегенген және бастан өткiзу бұйымдарының тұтынушысына жабдықтауына рұқсат етiлмейдi. 

        3.2 Қосымша талаптар

        Жұмыс iстейтiн нормативтiк құжаттардың талаптарға сәйкестігіне тиiстi бұйымдардың жасауына тиiстi қолданылатын сазды шикiзат қолданады.

        Технологиялық құжаттама сонымен бiрге материалдар бұны жұмыс iстейтiн нормативтiк және техникалық құжаттардың талаптарына сәйкестелу тиiстi бұйымдардың жасауына және тап қалған техникалық мiнездемелердiң бұйымдарының алуы сәйкестелу қамтамасыз етуi керек болуға қолданылатын материалдар.

        Бұйымдар қатарға орташалардың бiр-бiрдендерiн әрбiр пакетiнде таңбалауы керек.

        Бұйымының тiгiнен бетiне кәсiпорын-жасап шығарушыны тауарлық таңба жасауды процесстегi (дақпырт ) трафареттiң көмегiмен немесе таңбаның баспасының ағызылмайтын бояуларымен келтiредi.

     Әрбiр  жүк таситын орын (пакет ) ГОСТ 14192 бойынша көлiктік таңбалауды алуы керек. 

       3.3 Керамикалық кірпіштерді сынауға жататын сапа көрсеткіштері

        Берiктiктер бойынша тастың маркасын берiктiк шегiнiң мәнi бойынша қысуда орнатады, кiрпiш - кемiндесi берiктiк шектерiнiң мәнi бойынша қысу және 2 кестеде көрcетiлген.

      

Кесте - 2

 

        Су өтімділік толық денелi кiрпiшке 8% кем , қуыс бұйымдар үшiн - 6% кем болуы керек. ГОСТ 30244бойынша жанғыштық құрылыс материалдарының тобына бұйымдарды жатқызады. Бұйымдардағы табиғи радионуклидтерiнiң меншiктi тиiмдi белсендiлiгi 370 Бк/кг болуы керек.

4 КЕРАМИКАЛЫҚ КІРПІШТІҢ  СЫНАУ ӘДІСТЕМЕСІН  ҚҰРУ 

        4.1 Сынаудың жіктелуі. Сынау бағдарламасы.

        Сынау бағдарламасы – бұл ұйымдылық әдістемелік құжат. Бұл құжатта объект, мақсаттары мен міндеттері, өнімнің сынау есептеулері, тексеру кезеңдері, сынау түрі мен сапа көрсеткіштері, сынау өткізу мерзімі мен өткізілетін орны, мемлекеттік стандарттар мен нормативтік құжаттар тізілімі кіреді.

        Кірпіш - кеңінен таралған құрылыс материалдарының бірі. Сынау жұмыстары бірнеше кезеңдерден тұрады. Кірпішті сынау  келесі әдістермен анықталады:

• қысу және иілу кезіндегі беріктілік шегін анықтау;
• нағыз радионуклидтердің активтілік эффектілігінің салмағын анықтау;
• аязға  төзімділігін, тығыздықты және су өтімілігін анықтау;
• қоршау конструкциясының жылу өткізгіштік кедергісін анықтау;
• сорбциондық ылғалдылықты анықтау.

        Кірпіштің  осы сынау әдістерін ГОСТ 8462-85, ГОСТ 7025-91, ГОСТ 26254-84, ГОСТ 24816-81, ГОСТ 30108-94 стандарттары бойынша анықтайды. 

        4.2 Сынауға арналған құрылғылар мен аспаптар. Өлшеу құралдары.

        Қысу және иілу кезіндегі беріктілік  шегін келесі аспаптар және материалдарды қолданады: гидравликалық пресс, металды өлшеуіш сызғышы, штангенциркуль, торлы елеуіш, техникалық войлок, металды-резеңкелі пластина, қаптау қағазы, су, кварцтық құм, портландцемент, гипстік Г16 маркасы.

        Нағыз радионуклидтердің активтілік эффектілігінің салмағын анықтау кезіндегі сынау құрылғылары: гамма-спектрометрлік өлшеу әдісін қолданатын ЕРН эффектілі активті радиометрлер және қолданатын радиометрлік аппаратура мемлекеттік метрологиялық сынауға міндетті түрде қатысты ГОСТ 8.326 және ГОСТ 8.513 сәйкес болуы керек.

        Су өтімділігін кептіргіш электрлік  шкаф, таразы және электрлі плитка  арқылы анықтайды.

        Тықыздықты сынауға арналған  құрылғылар мен материалдар: кептіргіш  электрлік шкаф, таразы, металды  өлшеуіш сызғыш, вакуумэксикатор, эксикатор, күкірт қышқылы, хлор кальций, пикнометр, конус, шынылы блюкс, фарфорлы ыдыс, торлы елеуіш, дистилденген су.