Нарықтық экономика және кәсіпорынның бәсекеге қабілеттілігін

тарату уақытары бойынша ... ... ... ... ... Техникалық шарттардың іске қосылуы ... ... ... ... ... ресми түрде заңдастырады, отандық шұжық сапасына

деген сенімді және ... ... ... ... ... ... қажеттілігінің тізімі

|Шикізаттың атауы |Өлш. |Көлемі ... ... |

| ... | | | |

| | | ... ... | |

| | | | ... | ... сиыр еті |кг |400000 |190 | ... ... сиыр ... |300020 |310 | ... |

|Сойылған шошқа |кг |300025 |240 | ... ... | | | | ... қожалықтары|

|Данпро |кг |14868 |396,46 | |“Euro Azia”  ЖК |

| | | | | ... ... |кг |8060 |849,6 | |“Euro Azia”  ЖК ... 7270/11 | | | | ... ... 3030/15 |кг |1152 |1115 | |“Euro Azia” ЖК |

| | | | | ... ... |кг |1776 |76 | ... ... |

|Тұз |кг |95232 |3,95 | ... ... ... әр ... |кг |1729 |297 | ... ... |

|Сарымсақ, |кг |1519 |138 | ... ... ... | | | | | ... | | | | | ... орама |кг |640,6 |34,12 |$ 105 ... |

| | | | | ... на Дону |

| | | | | |қ-сы ... ... |кг |4500 |298,94 |РР 26 ... ... |кг |160 |1064,38 |РР 143 ... ... ... ... ... көлемі  мен сату түсімдерінің

пессимистік көрсеткіштері  алынған. Қолда бар құрал-жабдықтардың қуаты бір

ауысымда (смена) 5 ... өнім ... ал ... жүйе оны ... ... Жаңа құрал-жабдықтар  бір ауысымдағы өндіріс қуатын ... ... ... ... түсетін табысты айтарлықтай ... ... ... жаңа түрлерін шығаруға мүмкіндік  ашады. Тек сосискалар

өндірісі ғана 4 ... ... ... ... ... ... бағалары

қазіргі бағаның төмендетілуіне негізделген, ол да жобаның ... ... ... ... 5%-ы-сауда  шегерімі (скидка) болып

табылады, яғни бұл да ... ... ... өсуі кезіндегі табыстардың

көбюіне әкелетін факторлардың бірі болып отыр.

3.2 Кәсіпорынның бәсекелік  жағдайында жұмыс ... ... ... ... ірі  ауыл шаруашылық өнімдерінің  өндірушісі және

оларды экспорттаушы болып  табылады. Қазір біздің ... ... ... ... және ... сала өнімдерінің өткізу ... үшін ... мүше ... Бұл үшін ... ... ... жоғары сапалы және бәсеке қабілетінің өте ... ... ... біз ... ... ... ... жаңа технология,

жаңа құрал-жабдықтар, жаңа ұйымдастырушылық-басқарушылық әдістер  енгізуіміз

керек. Бұл үшін ең алдымен  қаржы көздері қажет, қазіргі  кезде ... ... ... және ... ... мемлекет тарапынан

бөлінетін субсидиялар басым  бағыттары болып: өнеркәсіптік, ... ... ... ... ... ... өнімді бәсекелес өнімдердің жалпы сипатымен,

сонымен қатар тұтынушы талғамын салыстырып талдауға және ... ... Егер ... ... ... ... баллдық есептеу әдісі

қолданылады. Бұл әдіс (дифференциалды) бәсекені қамтамасыз ету ... ... ... ... ... әр бір параметірдің ықпал етуін

көрсетпейді, тек қана өнім ... ... ... ... ... ... бәсекелік қабілет  көрсеткішін есептеуде ... мен ... ... ... ... және ... ... Көп жағдайда қолданылатын бұл индекстердің ерекшелігі, жоғарыда

аталған әдістер сияқты, ... ... әр бір ... ... көрсеткіштерімен салыстыруында. Бұл келесі формуламен есептелінеді:

К= Р/С* max. Мұндағы: Р – ... ... ... К - ... қабілеті; С - өнімді алуға және ... ... ... параметрлер бойынша көрсеткіштердің  топтық есебі келесі

формуламен есептеледі: Тэп =3/3э ... 3/3 э – ... ... және ... ... ... барлық шығындары.

Кәсіпорынды көтеру жолдары:

- өнімнің сапасын арттыру  шаралары немесе кәсіпорынның  сапа жүйесін

жетілдіру;

- өнімнің бағасын ... ... ... баға саясатын

реттеу;

- өнімнің тартымдылығын  арттыру немесе кәсіпорынның ... ... ... ... ... ... ету ... өндірісті

мемлекеттік қолдау.

Өңдеуші және тамақ өнеркәсіптері  өнімдерінің бәсекелік қабілетін

анықтау үшін келесі формула  ұсынылады:

БҚқ ТҚДқ Бб ... * ... Бқ ... ... ... ... бәсекелік қабілет

көрсеткіші;

ТҚДқ және ТҚДқ –қарастырылып  отырған және бәсекелес

тауарлардың тұтыну ... ... ... және Бқ – қарастырылып отырған және бәсекелес тауардың

бағасы;

СҰДқ және СҰДб – ... ... ... ... деңгейін балмен бағалау.

Әрбір бағаланып отырған  бұйымға эксперттермен 0-ден 10-ға ... ... Егер ТҚД 10-ға тең ... онда ... ... ... деңгейі  бұл қасиеттерге тұтынушымен ... ... ... ... ... ... ... сәйкес, орташаланған геометриялық

шамалар ретінде анықталады.

БҚД= q1 m1* q2 m2 *...* qn ... q2, …, qn – ... ... ... ... ... бағасы;

m1 m2,…, mn – тұтыну қасиеттерінің  ... ... ... таңдай отырып, сатып алушы  тек оның бағасы мен

тұтыну ... ғана ... Ол үшін ... ... ... ұйымдастырылу деңгейі де атқарады. Ол негізінен сатуды

ұйымдастыру орны мен ... ... = b1 n1* b2 n2 *... *bp ... ... – ... ... ... деңгейін сипаттайтын  әр түрлі

көрсеткіштердің баллдық ... n2….np - ... ... ... деңгейінің көрсеткіштерінің

салыстырмалы маңыздылығының коэффиценті.

Сатып алушы А тауарын  және ... ... ... ... ... ... және ... ұйымдастырылу  деңгейін салыстырады,

және осы салыстыру  негізінде бір тауарды қалайды.

1.1-ші формуладан бәсекелік  қабілетті арттырудың негізгі  ... ... ... үш топқа бөлуге болады:

техникалық, экономикалық және ұйымдастыру.

Техникалық бағыт ең ... ... ... технологиясын, дәмін,

иісін, сіңімділігін және т.б.-ны жетілдірумен байланысты.

Экономикалық бағыт бағалық  саясатпен тікелей байланысты.

Мұнда мәселе бағаның ... ... ... ... ... ... ... нарықта қалу үшін ғана бағаны тауардың өзіндік құнынан

төмендетеді де шығынға ұшырайды. Бұл одан да көп ... ... және ... жол ... ... шара. Уақытты ұту өндірісті қайта  құруға, жаңа

технология енгізуге және шығындарды қысқартуға жорл береді.

Нақты ... ... ... ... арттыру үшін өндіруші:

- сату бағасын төмендетеді;

- өнімнің сапасын және  тұтыну қасиеттерін ... ... ... ұйымдастыру  деңгейін жақсартады.

Бағаны белгілі деңгейге дейін төмендетуге болады. Өзара ... ... ... ... ... сату ... ұлғайту -

өнімді көп мөлшерде шығару -өнімнің өзіндік құнын шартты тұрақты шығындар

есебінен және озық ... ... ... төмендету – пайданы

көбейту.

Нарықта меңгеру мен ... ... ... ... ... ... ... деңгейіне тәуелді, өйткені  ол

кәсіпорынның өндірістік бағдарламасының ... баға ... оның ... дайын  өнім өткізуді ынталандыруына, жаңа

тауарларды дайындау мен  меңгеруіне бағытталған ... ... ... ... ... ... бәсекелестік күресте кәсіпорынның

табысқа тәуелділігі шет  елдегі дамыған және жабылып қалған компаниялардың

тәжірибесі дәлелдейді. ... ... ... ... ... ... ... қолданбайды. Олар маркетингтің формальды

элементтерімен шектеліп қалады. «Шынайы маркетигті» ... ... ... ... ... ... қажетті өнімді өндіруге қарай

философиясын бағыттаумен  ерекшеленеді. Өндірісті ... ... және ... бағыталуы  өнімнің тиімді дайындалуы мен

бәсеке қабілеттілігін арттыруына жағдай жасайды.

Осылайша, маркетигтік ... ... ... бәсеке қабілеттілігі және

формализмнен босанудың  маркетигтік құаушысы деп ... ... ... ... ең ... сәті ... жете білмеу табылады. Онымен

біздің республикамызда  азық-түліктік кәсіпорынға ... ... ... ... ... ... кәсіпорындарды тұтынушымен басқаратын,

оған қызмет көрсететін ... ... үшін бір ... емес ... Одан ... әр ... ... қаржылық мүмкіндігіне

тәуелді шығаратын өнім түріне маркетингтің қазіргі ... ... ... ... ... ... келесі бағыттарды

ерекшелуге болды:

• кәсіпорынның қызметіне  әсер ... ... және ... ... ... нарықты кешенді  зерртеу;

• тұтынушылардың ... ... мен ... ... ... ... қозғалу мүмкіндігі ретінде  жарнамалық қызметті

ұйымдастыру, жарнама ... ... ... ... ... мен ораманың жаңашыл түрлерін қолдану;

• азық-түлік өнімдерін  өткізудің оптималды әдістері мен ... өнім ... ... өндірісті үйлестіру  мен жоспарлау;

• баға саясатын жасау, оның тиімділігін тексеру және ... ... ... ... ... ... мысалы, ұлттық тағам өнімдері;

• материалды-техникалық қамтудың экономикалық тиімді ... "дәл ... ... ... ... арқылы;

• кәсіпорындағы старатегиялық  және жедел жоспарлауды ұйымдастыру;

• маркетинг бақылауын  ұйымдастыру.

Кәсіпорындардың өндірістік-өткізу ... ... ... зерттеудің маңызды түрі болып  табылады, оның бөлек құраушылары

бұрын қолданған, бірақ кешенді  тәсілі болған жоқ, себебі өндірістің ... ... ... ... ... ... өткізуді

ескермеді. Нарықтық экономика  жағдайында, кәсіпорындардың маркетингтік

қызметі нарық ... ... ... кәсіпорындардың  нақты

мүмкіндіктерімен сәйкестендіруі және негізделген өндірістік ... ... ... ... ... ... қажет.

Жоғарыда жүргізілген  зерттеулер, маркетингтік қызметтермен нарықтық

даму ... ... ... мінез-құлық стратегиясы  мен

ұстанымын, оның ... ... ... және ... ... кәсіпорындардың өндірістік-өткізу қызметінің ұзақ мерзімді,

қысқа ... және орта ... ... ... ... болып  табылады.

Осылайша, нарықтық экономикаға  көшу, кәсіпорындардың жаңаша жұмыс  істеу

қажеттілігін, экономикалық мінез-құлықтың жаңа түрін игеруді, өндіру-өткізу

қызметін нақты нарық ... және ... ... бейімдеуді,

бәсекелестермен жарысу арқылы жүргізуді талап етеді, бәсекелесті  күрестегі

табыс маркетинг концепциясын қолдануды қамтамасыз етуі ... ол ... ... оң ... ... ... қатысты, отандық тамақ

кәсіпорындарындағы маркетинг, бүгінгі күні инвестицияға ие, кейбіреулерді

қоспағанда, дайындық кезеңінде  болып отыр.

Өнімдердің ... ... оны ... ... ... де тиімді, осы тұрғыдан, оған қол ... ... ... деңгейінде де, кәсіпорын деңгейінде де құрылуы керек.

Мемлекет ... ... ... ... ... ең

біріншіден, қаржы-несие және салық ... ... ... ... біздің ойымызша келесі бағыттар бойынша жүзеге

асырылуы мүмкін:

• азық-түлік өнімдерін  өндіруді дамытуға несие ұсынысы;

• ... жаңа ... ... ... үлкен мәнге  тауар өндірушілер арасындағы бәсекенің

дамуына ... ... ... ... ұйымдастырушылық

құрылымдарды қолдау бойынша  қаржылық және ... ... ие. ... және әрекет етуші  шағын кәсіпорындарды дамыту бойынша  қаржыландыру іс-

шараларын жекешелендіру  құралдары есебінен, шаруашылық етуші  субъектілерін

тіркеуден, осы үшін ... ... ... деңгейлі банктерден

несиеден республикалық  және аймақтық мақсаттық қорларды құру қажет.

Қазақстанда ... одан әрі ... ... ... өркендеуінің басты басымдылығы  болып қалуда,

ал экономикалық өсудің максималды жоғары қарқынына жету - ... ... ... Осы ... ... ... ... максималды

либерализациялау және инфрақұрылымды құру жөніндегі ... ... ... ... ... көзделген. Қазақстан Республикасы президенті

Н.Ә.Назарбаевтың "Бәсекеге қабілетті Қазақстан ... ... ... ... бәсекеге қабілетті халық үшін" атты Қазақстан  халқына

жолдауында ұлттық экономикамыздың  дамуының төмендегідей жолдары ... ... ... әрі қарай либерализациялау және бәсекені жүйелі жалғастыру

және бюрократиясыздандыру арқылы дамыту;

• Қазақстан экономикасының ... ... ... – ... даму ... ... ... Ауылды дамыту бағдарламаларын  жүзеге асыру;

• Иинфрақұрылымды дамыту.

Өнімнің бәсекелік қабілетін  бағалау нәтижелері мен өнім ... ... ... және ... ... шешу ... өнімнің бәсекелік

қабілетін оңтайлы түрде  арттыру жолдарын таңдау қажеттігі  туындайды.

Өнімнің бәсекелік қабілетін  бағалау нәтижесінде ... ... ... қолданылатын шикізат пен материалдардың құрамы мен құрылымын өзгерту,

• өнімді жобалау тәртібін өзгерту,

• өнімді дайындау технологиясы сапасын бақылау, өнімді сақтау ... ... ... ... ... ... өнімді өткізу тәртібін өзгерту,

• өнімді әзірлеуге, өндіруге және өткізуге қажет инвестиция тарту ... ... ... жабдықтаушыларды ынталандыру  жүйесін өзгерту,

• импорт құрылымын және импортталатын өнім ... ... ... ... және келешектегі  мақсаттары.

Компанияның қазіргі уақыттағы  және келешектегі ... ... ... ... ... ... ... отыру  және Қазақстан

нарығын отандық ... ... Шваб ... ЖШС ... ... ... ... мамандануын тереңдете  отырып ... ... ... ... ... ... ... өндірісінің

көлемін қазіргі кездегі  орташа айлық 50 тоннадан 2007 ... ... ... ... ... отыр. Бұл жоба бойынша қойылған мақсаттарға

жету өндірілетін өнім сапасын өсіруге, еңбек өнімділігі мен ... ... ... жол ... ... ... өнімділігі жоғары

құрылғыларды сатып алу  арқылы шешіледі.

Елбасы кезекті ... ... таяу ... ... ең ... елінің қатарына міндетті түрде  енуін мақсат етіп қойды. ... ... қою ... ... ... ... ... деректеріне

сүйенсек, Қазақстан бәсекелестік индексінің өсуі ... ... ... ... ... қалдырып, көш бастап 61-ші орында тұр.

Кейінгі кезде мемлекеттік  ірі кәсіпорындарымыз шетелдік фирмаларға

басқаруға беру үрдісі күшейіп ... Мұны ... де ... ... уәжі – ... ... ... кәсіпорындардың  бізге еш қажеті

жоқ. Сонда қалай, талай  жыл жұмыс істеп, өнім ... келе ... ... бір ... ішінде тоқырап, пайдасыз, табыссыз болғаны ма? Үкімет

бұрын қайда қараған? Ендігі босаған ... ... ... не ұтамыз? Кәсіпорындарды шетелдіктерге басқаруға 3 ... ... ... ... Олар ... ... ... иемденіп кетпей

ме? Біздің жұмысшыларымыз бен  мамандарымызды ? Міне, бұл төңіректе  сан қилы

сауалдар туатыны даусыз. Онсыз да ... ... ... ... ... (әлде кенеушілікпен  бе?) құлдырап кетуі кәдік қой.

Мәселені, жан-жақты, жақсы  мен жаман, ... мен ... ... ... жөн. ... беру ... жекешелендіру алдындағы

дайындық, дейді экономистер. Ол – санациясының, яғни ... одан әрі ... оны ... ... бір ... Бұл

арқылы кәсіпорынның шынайы нарықтық бағасын анықтауға болады екен.

Алайда, талдама жасай  келе көзіміз жеткені: бүгінгі күні ... ... ... қайта бағалау мәселелерін  кешігіп шешуге

байланысты бірде бір  кәсіпорынның тіпті амортизациялық ... ... ... тозған негізгі қорларды еш ... ... ... ақша ... ... жүр. ... ... ІЖӨ-дегі көлеңкелі  экономиканың үлесі шамамен 25-30 прцент. ... ... ... ... ... түспей отыр. Осыдан барып,

көлеңкелі экономикадан мемлекет зардап шегеді. Жолдауда Елбасы осы  мәселені

де реттеуді ... ... ... ... ... тетіктерінің

негізгі элементтерін қарастырған  кезде, олардың өндірістік ... мен ... ... ... байланысын қамтамасыз ететіндігіне баса

көңіл аударылуы қажет. Өндірістік ... ... ... ғана

экономикалық заңдар талабы іске асады. Өндірістік қатынастардағы қарапайым

байланыстардың сызықтық емес ... ... ... ... ... ... түрлерінің даму тарихын  қарастырып өткен жөн.

Қазіргі қоғамның нарықтық жүйемен  даму кезінде меншікке байланысты

қатынастар ең бір ... ... ... ... бірі ... Нақ осы ... ... кешені мен  оның буындарының

қазіргі кезеңдегі дамуы  мен қызмет етуінде басты орын алып ... ... ... ... мен мәні ... ... даму ... не

жеделдетеді, не байаулатады.

Экономиканың дамуы әлеуметтік экономикалық қатынастардың тұрақтылығын,

конъюнктуралық ... ... ... ... ... бірі ... табылады. Бұған барлық меншік нысандарының қызмет

етуі арқылы ғана жетуге болады. Дегенменен, тек ... пен ... ... ... ... ... тиімділігін  қамтамасыз

ету мүмкін емес. Қаншама  тиімді болмасын, жеке бір меншік нысанын ... оны ... бар ... салу ... ... гөрі ... ... негізделген  кәсіпкерлік қызмет түрлерінің ... ... ... қалыптастырып, дамыту маңыздырақ.

Ұжымдық түрдегі кәсіпкерлік  қызмет экономикалық ... ... ... ... етеді. Мұнда, жұмыскерлер саны технологиялық