Экономикаға  мемлекет қол сұғу қажеттілігі  мақсаттары шешімімен ескертілінген, қажеттіліктердің қанағаттандыруымен барлығы қоғамның – ірі құрылысты жылжулардың қамтамассыз етуімен, экономикалық даму басты бағыттарының сүйеуімен, кеңейтумен және    әлеуметтік өндіріс инфражүйе объектілерінің толық жетілдіруімен және т.б., құралдардың реттеуші функциясы орындалуына арналған қажетті мемлекетке салық беру жолымен экономикалық процестердің жүру мемлекетімен жөнге салуды қамтамасыздандырады, сонымен қатар арнайы салық механизмның арқасында , өндірістердің даму бағытын қамтамассыз етуші әрекеті қоғамға арналады.

         Салықтың жөнге  салу – мына әсерлер жолымен  жүзеге асатын шаруашылық етуші  субъектілерге алып тастаулар  немесе олардың қолдарында болған  дара тұтынушылардың, яғни мүмкіншіліктердің  азаюжолымен, олардың өндіріс және өндіріссіз тұтынудың қамтамсыз етуі.

          Тәжірибеліде  экономика мемлекеттік жөнге  салуы және ең алдымен жетілген  нақты аспаптардың    салық  жүйесі арқылы шаруашылық етуші  субъектілердің қызметін жөнге  салуды жүзеге асады.

         Экономиканың  дамуына үлкен ықпалын жасау салық құрылымы мақсаттарын көрсетеді, саясатшылар салық өткізу жанында нақтылы тарихи дәуірде дұрыс шешеді. Аз қажетсіз мағына субъекті таңдауында болады немесе салық төлеушісінің төлемі кәсіпкерлердің назарларына белсенді ықпалын жасау, есептеудің және салық төлеулер механизмі жұмыс істейтінге   корсетеді,негізі салынған салық функционал элементтерінің қолдануында. Нақтылы объектілер, салық, салық салынатындар,ұтыс тігулері, мезгілде оны төлеулері, айқын жеңііілдіктердің мүмкіншілігі төлеуші назарларының сферасында тұрақты орында болады.

         Салық немесе  кәсіпкерлік қызмет басқа түрлерінің  іскерлік белсенділік дамуынынталандырады  немесе шек қояды, өндіріс шығындарының  төмендеуіне арналған алғы шарттар  және кіріскен істердің айналдырулары  жасайды. Сайып келгенде, мемлекет салық арқасында экономикалық процестерді жөнге салуды жүзеге асырады.

         Қазақстанда  кәсіпкерлік сүйеу қажеттілігі  саясатшылар экономикалық басты  сфераның кім, не ретінде бүгінгі  таңда.

          Азаматтардың  қызметі сияқты жеке кәсіпкерлік анықталады,бағытталған пайда алуына немесе жеке табыстың  тауарларға сұраныс қанағаттандыруы жолымен (дара кәсіпкерлік) немесе ұжым меншікте және жүзеге асатын өкілдігі бойынша, тәуекелдің артынан және заңгерлік тұлға мүлік жауптылық астында (ұжым кәсіпкерлік).

         Қазақстанда  аз кәсіпкерлік субъектілерінің  сандық өсу шегімен, сонымен  қатар жұмыс істеуге кіріскен  істердің санын арттыру тенденциясы  анықталады. Егер аз кәсіпкерлік  салалық құрылымын анықтап қарау  (кооперативтер, жеке кіріскен  істер, аз кіріскен істер және азкәсіпкерлік субектілері түрде болады), кәсіпкерліктердің негізгі бөлімі сауда – делделдық қызметтермен шұғылданады.

         Ең маңызды  факторлардан біреумен ғана, Қазақстанда  аз кәсіпкерліктер дамуын тежейтін,билік  салық барысында келеді.

          Талдау, салықтың  жөнге салу тәжірибелілері жұмыс  істеуіне рұқсат етеді. Қорытынды  жасау келесі өлшемдердің қабыл  алу қажеттілігі туралы салық  механизмі толық жетілдіруде:

       - АҚШ тәжірибесін  қолдана және 10-шы бөлімге шығындар  және мөлшерде денсаулық қорғау Канаданың дара кіріс салық шегерулеріне апарып беру МРПмен еселеніледі

       - төмендетудің заңгерлік  беттердің мүлік салық салу  деңгейі және дара кәсіпкерлердің  мүлікті ресмилендіруі мақсаттарында  физикалық беттердің мүліктік  салық салу деңгейіне дейін  болады

       -  бір жолғы  талондардыңәрекеттік мезгілге  шек қоюын шығару

       - әлеуметтік салық  төмендету ұтыс тігуін 5%

       - акциз сомалары  НДСпен салық салынатын  айналымынан  шығару,                                              кедендердің төлемі және тозықтық  бөліп шығарулардың

       - зачет немесе  НДС сомаларының қаражатынан  қайтару құлдырауға түзетумен  жүзеге асыру

       - басқа салық төлемі  шотқа НДС сомаларының переплаченныхзачетын  аз және орта кәсіпкерлік ондіріс  кіріскен істеріне рұқсат ету

       - ертерек өтуі  бар болса касса әдісі

       -алдыңғы ақы төлемдер  бірлескен кіріс салықтөлемімен  ағымдағыға ауыстыру

       - пайдалануына беруді  аз және орта кәсіпкерлік субъектілеріне  салық каникулдарын түзету заң  шығаруына салумен, егер қызмет  өзінікінкіріскен ісін тоқтатса  немесе жеңілдік дәуір өтуінен кейін лезде кіріс салық сома немесе   біріңғай тұтас салық лезде тиісті қаражатқа салынған болғаны үшін кіріскен қызмет барлық дәуірде.

         1 қаңтар аз кәсіпкерлік субъектілеріне арналған 2002 жыл арнайы салықтық тәртіптер мәнде енгізілген ерекше қолдануға болады,есептеу шамасында және бөлек салық төлемдері , сонымен қатар оңайлатылғанды беру шамасында олардың үстілерімен салық есептіліктердің керегін белгілеп қою. Не мемлекеттік шаруа фермерлік кәсіпкерлік даиуына үлкен назарды соңғы кезде бөлді.

         Кіріспе 1 шілде біріңғай жер алаңы салық Қазақстан Республикасының аумақтық 1999 жыл, кіріс салығын төлеуінің шаруашылық, НДС, транспорттық құралдарға салықтық мүлік азат етті.

          Салықтың  негізгі түрлерінің жұмыс жасауын  талдап, қорытындысының талдауын  көрсетеді, Қазақстанда замандас салық жүйесі және негіздерін құрудың бүтіндей танымалстандарттарға жауап береді. Салықты жөнге салу аспаптары сонымен қатар, жеңілдіктер сияқты, ұтыс тігулер, төлеу реті субъектілердің кәсіпкерлік белсенділігін ынталандыру үшін практикалық іске кірістірілген емес.

          Салық түрлері  барлық аз кәсіпкерліктің кіріскен  ісі бүгінгі құнына қаражатқа  төлейді: кіріс салық, НДС, мүлікке  салық,заң шығарумен транспорттық, жер алаңы және басқа алдын  алаескерілген   міндетті төлемдер.

         Практикадан алынған барлық табыстар төленеді және олардың дамуына арналған ауыр қаражаттық қиыншылық жасайды, не тағы ұлғайтылады және әсерлі несие механизмі жоқ болуымен аз кәсңпкерлік даму сүйеулері, базар инфражүйе неразвитоьюы. Ең алдымен, біздің көзқарасымызға , сондай – ақ   схеманы ойлану және енгізуге болады, пайдалы ресми болуға жұмыс істеу және төлеу үшін механизмдерді өндіріске құралдар адам ынталандырушы инвестициялау, ал, рентабелді жұмыс істеу және заң рамкаларында. Соңында, кәсіпкерлік қуатты мемлекеттік сүйеуі қажет. 
 

     ҚОРЫТЫНДЫ

         Кәсіпорын экономикалық қызмет көрсететін заңды категория, олар халыққа қажетті тауар өндірумен  айналысады.

               Бюджеттерге  және салықтарға байланысты бюджеттің  жаңа түрі мемлекеттің 

         қоғам мүшелеріне, салық  төлеушілерге ұсынылатын қоғамдық игіліктер категориясының негізінде құрылады. Бұл бағыт негізгі өмірдегі бюджетке, оның қызметтеріне нарықтық көзқараспен қарайды. Мемлекет бюджетті ерекше игіліктерді, қоғамдық өнімдерді, ұстауға мүмкіндік болуы үшін құрайды.

                   Экономистердіңі зерттеулері бойынша,  сонымен қатар кәсіпкерлердің  пікірін сұрау, аз кәсіпкерлік  сферасында жұмыс істеушілер  арқылы қорытынды жасауға рұқсат  етеді, оның негізгі факторы  біреу ғана, аз және орта кәсіпкерлік  өндіріс істерінің дамуын тежейтін, жоғары дәрежеде салық салу болып табылады.

                  Салық кодексінің сөзсіз артықшылығы,  оның авторына практикалық түзу  әрекет құжаттарыніске асыру  недәуір мөлшерде сәтті түскен, нормативті актілердің және басқа  құжаттарды тағы қосымша нақтылаушы немесе заңды анықталған қандай болмасын шығарулар қажеттілігі – заңға сүйенген.

                  Бірақ, барлық төтенше маңыздыларға  қарамастан оның адмагершілігі  маңызды, біздің пікіріміз және  салықтық заң шығарулар бойынша  , аз және шешілмеген парасатты  проблемалар көп емес.

              Салық  елдердің қатар жүйелерінде жеке  фирмалардың шығындарын іздеуді,  ғылыми – техникалық және тәжірибелі  – конструкторлық зеттеудің,  қызметші бағаланған деңгейі  жоғарылауына және жұмыстарға  өндіріс экологиялық қауіпсіздігін  қамтамасыз етуімен оның шығындарына толық қосылады, айта келгенде, салық салынатын табыс мөлшері төмендетіледі.  

     ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 
 

1. Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан  Назарбаевтың халыққа Жолдауы. –  Астана: Елорда, 1 наурыз 2006 ж.
2. Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың халыққа Жолдауы. – Астана: Елорда, 2007 ж.
3. Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың халыққа Жолдауы. – Астана: Елорда, 6 ақран 2008 ж.
4. Өмирбаев С.М. Финансы: Учебное пособие для вузов – Астана: 2003. – 385 с.
5. Ілиясов Қ.Қ., Құлпыбаев С. Қаржы: Оқулық – А.: 2005 – 552 б.
6. Худяков А.И., Бродский Г.М. Теория налогообложение: Учебное пособие. – Алматы: ТОО «Идательство «НОРМА-К», - 2002, 392с
7. Налоги и налогообложение. 2-е изд. / Под ред. М. В Романовского, О. В. Врублевской – СПб: Питер, 2001. – 544 с.: ил. – (Серия «Учебник для вузов»).
8. Назарбаев Н.Ә. Қазақстан экономикалық, әлеуметтік және саяси жедел жаңару жолында. Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың халыққа Жолдауы. – Астана: Елорда, 2005. – 48 бет.
9. Тоқсанбай С.Р. Толық экономикалық орысша- қазақша сөздік – Алматы: «Сөздік-Словарь», 1999 – 816 б.
10. «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан» Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың халыққа Жолдауы. – Астана: Елорда, 28 ақпан 2007ж.
11. Хайруллин Б.Т. Әлеуметтік саладағы салық саясатының орыны // Саясат №1, 2003 ж.
12. Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы Қазақстан Республикасының Кодексі. (өзгертулер мен толықтырулар енгізілген), Алматы: «Баспа үйі «БИКО», - 2006, 280б.
13. Исаева А. Мемлекеттің әлеуметтік дамуына әсер ету тұрғысындағы Қазақстанның қазіргі кездегі салық жүйесінің ерекшеліктері // ҚазЭУ Жаршысы №2, 2005 ж.
14. //Статистический бюллетень Министерство финансов, 2006 № 11 – 12- с.4-7
15. //Статистический бюллетень Министерство финансов, 2005 № 12- с.4-7
16. Статистический ежегодник, Справочник. Агенство статистики РК 2005г.
17. Қуанышев Т. Акциз салығын төлеу ерекшеліктері // Финансы Казахстана № 5, 2003 с.87
18. Банки Казахстана № 2, 2004 с.50
19. Вестник КазНУ серия экономическая № 3, 2004 с.48
20. Салық жүйесіндегі оң өзгерістер // Қаржы қаражат №8, 2005ж.