Қазақстанда инвестициялық қызметтің дамуы

Автор: Пользователь скрыл имя, 20 Ноября 2012 в 21:38, курсовая работа

Описание работы

Зерттелетін тақырып бойынша көптеген теориялық және практикалық мәселелерге қатысты ресейлік және шетелдік зерттеушілердің, сонымен бірге қазақстандық ғалымдардың еңбектері қолданылды. Зерттеу жұмысының теориялық-әдістемелік негізін қарастырылатын мәселе бойынша отандық және шетелдік экономист-ғалымдардың еңбектері құрайды. Зерттеу барысында ҚР Президентінің жарлықтары, үкімет қаулылары, заңдар мен нормативтік құжаттар, Президенттің жолдаулары, мемлекеттің даму бағдарламалары қолданды.

Содержание

Кіріспе......................................................................................................................3

1 Мемлекеттің инвестициялық қызметінің негізгі мәні.............................5

Инвестициялық қызметтің экономикалық маңызы.......................................5
Экономиканы мемлекеттік реттеудегі негізгі инвестициялық бағыттар..............................................................................................................8
Қазақстан Республикасындағы инвестициялық қызметтің қалыптасу ерекшеліктері.....................................................................................................10

Қазақстан экономикасының дамуындағы шетелдік инвестицияның ролі....................................................................................................................13

Шетел инвестициялары: Қазақстан экономикасына құйылу серпіні...................................................................................................................13
2011 жылы Ақтөбе облысының негізгі капиталына салынған инвестицияны талдау....................................................................................................................15
Мұнай өндіруші салалардағы инвестициялық үрдістердің қазіргі жағдайы................................................................................................................16

Қазақстан Республикасының экономикасына тікелей шетелдік инвестицияларды тартудың қазіргі жағдайы.........................................24

Қорытынды..........................................................................................................30

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.................................................

Работа содержит 1 файл

курстық жұмыс инвестиция.docx

— 135.65 Кб (Скачать)

- инвестициялық қызметті  қамтамасыз етудің заң шығарушы  кепілдері;

- жеңілдіктер мен артықшылықтар  жүйесін белгілеу (мемлекетті сол  немесе басқа кәсіпорындар мен  ұйымдарға олардың қызметіне  қолайлы жағдайлар жасау мақсатымен  жеңілдіктер мен артықшылықтар  беруі);

- Қазақстан Республикасының  мүддесін инвесторлар алдында  көрсетуге өкілетті, бірыңғай мемлекеттік  органның болуы.

Заңда тікелей инвестицияларды  мемлекеттік қолдаудың мақсаттары мен міндеттері белгіленген. Бұл  қолдаудың мақсаты- экономиканың басым  секторларында тауар өндірісін, жұмыс пен қызмет көрсетудің жедел  дамуын қамтамасыз ету үшін қолайлы  инвестициялық климат жасау болып  табылады. Мемлекеттік тікелей қолдаудың  ортақ мақсатына жету үшін міндеттердің бірқатарын шешу қажет:

- жаңа технологияларды  , алдыңғы қатарлы техника мен  ноу- хау енгізу;

- жоғары сапалы тауарлар  мен қызмет көрсетуге ішкі  нарықтың қанығуы;

- отандық тауар өндірушілерді  мемлекеттік қолдау мен ынталандыру  ;

- экспортқа бейімделген  және импортты алмастырушы өндірістерді  жетілдіру;

- ҚР- ның шикізат базасын  ұтымды және кешенді пайдалану;

- менеджмент пен маркетигтің  қазіргі әдістерін енгізу;

- жаңа жұмыс орындарын  құру;

- жергілікті кадрларды  үздіксіз оқытудың, олардың мамандық  деңгейін жоғарлатудың жүйесін  енгізу;

- өндірісті күшейтуді  қамтамасыз ету;

- қоршаған табиғи ортаны  жақсарту.

Басқару процесі үшін инвестициялық  жобаларды жүзеге асыруды ынталандырудың шаралар жүйесі басты мәнге ие. Соның ішінде, жеңілдіктер жүйесі : бекітілген инвесторлардың мүддесін қорғау бойынша ҚР- ның берген кепілдері, сондай-ақ , келісім шартқа отыру  мен оны бұзудың шарттары мен  тәртібі қарастырылған. Тікелей  инвестицияларды қолдауды жүзеге асыратын мемлекеттік орган, инвестициялар  бойынша Мемлекеттік Комитет  болып табылады. Ол ҚР- на тікелей  инвестицияларды тарту жұмыстарын ұйымдастыру ; инвестициялық жобаларды  жүзеге асыру бойынша мемлекеттік  органдардың қызметін үйлестіру; барлық келістіруші және рұқсат құжаттарын алуды қамтамасыз ету; инвестициялық  жобалардың іске асырылуын бақылауды  жүзеге асыру сияқты функцияларды атқарады.

 

1.3 Қазақстан Республикасындағы инвестициялық қызметтің қалыптасу ерекшеліктері

Инвестициялық қызмет инвестицияларды  салу үдерісін сипаттайды. Ол берілген инвестициялық жобаны жүзеге асыруға  ынталы заңды және жеке тұлғалардың, мемлекеттің тәжірибелік мақсатты кешенін қамтиды.

Инвестициялық қызмет экономикалық өсуге қол жеткізу мақсатын көздейді. Сонымен қатар, ғылыми-техникалық, өндірістік үдерісті қамтиды және оның кейбір мәселелеріне (мысалы, негізгі өндіріс  қорларын жөндеулен өткізуге, жаңа техниканы өндіруге) әсер етеді. Сондай-ақ, инвестициялық қызметке қаржы салу және арнайы инвестициялық жобаларды жүзеге асыру жатады.

Қазақстан Республикасында  инвестициялық қызмет заңдармен  реттеледі және бағдарламалық мақсаттық  сипатқа ие.

Инвестициялық қызмет –  бұл инвестицияларды салу және инвестициялау, инвестицияларды жүзеге асыру бойынша  тәжірибелік қызметтер жиынтығы. Сонымен қатар, инвестициялық қызмет инвестордың инвестициялық объектіні  таңдауы және құруы, оны пайдалануы мен жоюы, қажетті қосымша салымдарды жүзеге асыруы  мен сыртқы қаржыландыруды тартуы бойынша инвесторлардың қызметін түсіндіреді.

Қазақстан Республикасының  заңында инвестициялық қызмет –  жеке және заңды тұлғалардың коммерциялық ұйымдардың жарғылық капиталына қатысуы  жөніндегі ие кәсіпкерлік қызмет үшін пайдаланылатын тіркелген активтерді құрау немесе ұлғайту жөніндегі, сондай-ақ концессионердің (құқық мирасқорының) концессия шарты шеңберінде жасаған  және алған, тіркелген активтері  жөніндегі қызметі деп көрсетілген.

Жалпы инвестициялық қызметті құқықтық реттеудің 2 нысаны бар:

1) Ұлттық құқықтық реттеу;

2) Халықаралық құқықтық  реттеу.

Ұлттық құқықтық реттеу нысаны – бұл инвестициялық қызметке байланысты және оны реттеуге бағытталған  сол елдің аумағында әрекет ететін заңдар мен нормативтік-құқықтық актілер  кешені.

«Инвестициялар туралы»  Қазақстан Республикасының 2003 жылдың 8 қаңтардағы №373-II Заңы ҚР инвестициялық  қызметті реттейтін негізгі заң  болып табылады. Осы заңның қабылдануына байланысты «Инвестициялар туралы»  ҚР Заңы, «Шетелдік инвестициялар» 1994 жылғы 27 желтоқсандағы ҚР Заңы, ҚР Жоғарғы Кеңесінің «Шетелдік  инвестициялар туралы» ҚР Заңын  күшіне енгізу тәртібі жөнідегі 1994 жылғы 27 желтоқсандағы Қаулысы, «Тікелей инвестицияларды мемлекеттік қолдау туралы» 1997 жылғы 28 ақпандағы ҚР Заңдары  күшін жойды.

ҚР инвестициялар туралы заңдары ҚР Конституциясына негізделеді  және «Инвестициялар туралы» ҚР Заңы мен өзге де нормативтік-құқықтық актілерден тұрады. Сонымен қатар, бұл заң  мемлекеттік бюджет қаражатынан  инвестицияларды жүзеге асыруға, коммерциялық емес ұйымдарға, оның ішінде білім беру, қайырымдылық, ғылыми немесе діни мақсаттар  үшін капитал салуға байланысты қатынастарды реттемейді.

«Инвестициялар туралы»  ҚР Заңы инвестицияларға байланысты қатынастарды реттейді, инвестицияларды  ынталандырудың құқықтық және экономикалық негіздерін айқындайды. Қазақстан Республикасында  инвестицияларды жүзеге асырған  кезде инвесторлардың құқықтарын қорғауға кепілдік береді, инвестицияларды мемлекеттік қолдау шараларын, инвесторлар қатысатын дауларды шешу тәртібін белгілейді.

Инвестицияларды жүзеге асыру  кезінде туындайтын және Қазақстан  Республикасының өзге де заңдарының қолданысына байланысты «Инвестициялар туралы» заңының ережелері Қазақстан  Республикасының осындай заңдарына  қайшы келмейтін бөлігінде қолданылады. Егер ҚР бекіткен халықаралық шартта осы заңдағыдан өзгеше ережелер белгіленсе, халықаралық шарттың ережелері  қолданылады.

Ұлттық қауіпсіздікті  қамтамасыз ету мақсатында ҚР заң  актілерінде инвестициялық қызметте шектелетін немесе оган тыйым салынатын  қызмет түрлері мен аумақтары  белгіленген. Сонымен қатар, бұл  заңда инвестиция, инвестициялық  қызмет, инвестор, инвестициялық преференция  ұғымдарына анықтама берілген.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2 Қазақстан экономикасының дамуындағы шетелдік инвестицияның ролі

2.1 Шетел инвестициялары: Қазақстан экономикасына құйылу серпіні

Нарық қатынастарына негізделген  Қазақстанның жаңа замандағы дамуындағы экономикалық реформалардың басты  бағыты – мемлекеттің экономикалық өсуі мен экономиканың тиімділігін  арттыратын мемлекеттің инвестициялық  саясатын қалыптастыру мен жүзеге асыру. Үкіметтің реформаларды тереңдету  негізінде экономиканың құрылымдық өзгертуін қамтамасыз етуі мен ішкі көздер есебінен қаржыландыруды шектеу шартында республика экономикасына  шетел капиталын тарту маңызды  орын алады.

Қазақстанға тартылатын шетел  инвестицияларының басым бөлігі – тікелей инвестициялар. Салықтық түсімдер түріндегі экономикалық тиімділік, ұлттық жеткізушілерді ынталандыру  мен ішкі нарықты кеңейтуден басқа  тікелей шетел инвестициялары менеджмент, маркетинг, логистика, т.б. салаларының  дамуына, кадрларды жетілдіруге  ықпалын тигізеді.

Қазақстанның Ұлттық Банкінің көрсеткіштері бойынша Қазақстан  экономикасына 1993 жылдан 2008 жылға дейін 89,7 млрд. АҚШ долл. тікелей инвестициялары тартылды. Өткен жылмен салыстырғанда, 2008 жылы тікелей шетел инвестицияларының  ағымының өсуі 7,3 % (19.8 млрд.долл.), ал 2006 (10,6 млрд.долл.) жылға қарағанда, 2007 жылы ол 73 % (18,5 млрд.долл.) құрады.

2004 жылдан 2008 жыл аралығында  Қазақстан шетел мемлекеттеріне  құйылған тікелей инвестициялары 809млрд АҚШ долларын, 2008 жылы шетел  тікелей инвестицияларының жалпы  ағымы 4,24 млрд АҚШ құрады, 2007 жылмен  салыстырғанда, 60,9 %-ға (2,64 млрд.долл.АҚШ) жоғары.

Жалпы тікелей шетел инвестицияларының  құрылымында есепті кезеңде Нидерланды (жалпы түскен шетел тікелей инвестициясынан 22,0%), АҚШ (10,4%), Ұлыбритания (9,1%), Франция (6,1%), Кайман аралдары (Британдық) – 4,9%, және Канада (4,8%) басым орынға ие болды. ТМД елдерінен шетел тікелей инвестицияларының түсуі 10,6%-ға өсті, яғни 887,3 млн.долл. құрады (1-кесте).

 

Кесте 1 – Негізгі инвестор-мемлекеттерден келетін жалпы шетелдік тікелей  инвестициялардың құрылымы

 

       Мемлекеттер

                 2007

                2008

млн.АҚШ.долл

      %

млн.АҚШ.долл.

     %

Жалпы, оның ішінде:

18453,4

100,0

19809,1

100

Нидерланды

3147,8

17,1

4349,4

22

АҚШ

2462,1

13,3

2059,5

10,4

Ұлыбритания

909,3

4,9

1797,2

9,1

Франция

1022,6

5,5

1203,8

6,1

Кайман аралдары (Британдық)

9,3

0,1

976,5

4,9

Канада

314,1

1,7

944,8

4,8


 

Қызмет түріне қарай жалпы  шетел тікелей инвестицияларының  құрылымында тікелей инвестицияларының  басым бөлігі жылжымайтын мүлікке, жалпы тікелей шетел инвестицияларының  сомасынан 40%, тау-кен өндірісіне – 15%, қаржы саласына – 11%, өңдеуші салаға – 9% салынады.

2009 жылдың 1 қаңтардағы жағдай  бойынша Қазақстанда шетел капиталының  қатысуымен 19109 кәсіпорын тіркелді.

Инвесторларға тиімді салалардың бірі ретінде бұрынғыдай мұнай мен  табиғи газ (негізгі капиталға салынатын  жалпы инвестицияның 35%-ы), жылжымайтын мүлікпен операциялар (21%), көлік пен байланыс (14,5%), өңдеуші сала (9,6%) саналады.

Шетел тікелей инвестицияларының  ағымы да бұл жағдаймен сипатталады. Тартылатын инвестициялар көлемінің  өсуін айта кету керек, алайда, шикізат  секторына салымдар өңдеуші секторға қарағанда, жоғары болып қала беруде.

2010-2014 жылдарға арналған  Мемлекеттік үдемелі индустриалды-инновациялық  даму бағдарламасына сәйкес шикізат  емес секторларына инвестицияларды  тарту мақсатында тиімді инвестициялық  климатты қалыптастырумен қатар  тікелей шетел инвестицияларды  тартудың жалпы және жекелеген жолдарын қарастыру іске асырылады.

Әлеуетті шетел инвесторларымен  қарым-қатынастың институционалды  механизмдері жетілдірілетін болады.

Бұл мақсатта:

- Қазақстан экономикасына шетел инвестицияларын тарту мен шетел инвесторларының құқықтары мен мүдделерін қорғау бойынша ұлттық холдинг пен мемлекеттік органдардың қызметін бақылау мен реттеу мақсатында ҚР Премьер-Министрдің басқаруымен комиссия құру;

- Тікелей шетел инвестицияларды тартуды қамтамасыз ету үшін мамандандырылған бөлімшелерді құру, төмендегілерді қоса:

- әлеуетті мақсатты инвесторларды іздестіру мен анықтау;

- әрбір инвестормен жұмыс істеу үшін «жол картасын» жасау мен іске асыру қарастырылды.

Бұдан басқа Қазақстанның тартымды инвестициялық имиджімен  жұмыстар да:

- ақпараттық-презентациялық іс-шараларды өткізу;

- инвесторларға серіктестерді табуға көмектесу, қажетті ақпараттарды ұсыну жалғастырылады.

Сонымен қатар шетел инвесторларын  тартуға бағытталған Сыртқы істер  министрлігінің де жұмыстарын күшейту  қарастырылған.

 

 

2.2 2011 жылы Ақтөбе облысының негізгі капиталына салынған инвестицияны талдау

Инвестиция туралы ұғым банк ісі ғылымының арнайы бөлігі болып  табылады. Бұл инвестициялық қызметтің  неғұрлым белсенді және ірі ресурстар  бар мүшелер. Сондай-ақ оларды ұйыммен  және тұрғындармен жинақтарды тарту  олардың инвестициялық ресурстар  трансформациялануы өндірісті дамыту үшін оларды бөлу және пайдалану бойынша  туындайтын экономикалық қатынастар табылады. Қазіргі уақытта инвестициялық  процессті қаржыландыру нарықтық тетікті  бір қалыпқа келтіру Қазақстан  Республикасы экономиканың дамуының басты  проблемаларының бірі болып табылады. Тиімді инвестициялық тетікті қалыптастыру арқылы өнеркәсіптік өндірісті қалпына келтіру және сапаны қайта құру үшін әр түрлі көз-қарастар мен тәсілдер ұсынылуда. Осыған байланысты экономикалық жақсы дамыған сигмент ретінде банктік жүйеге келтіріледі. Болашақ мамандар инвестициялық процесті ұйымдастыру және жүзеге асыру саласына, кәсіби білім алуына мақсатты теориялар және тәжірибелік түрде бағытталған шетелдерде қалыптасқан инвестициялық инфрақұрылымның, қызмет ету мөлшері және оларға банктердің қатысу тәжірибесін қарастырады.

Қазақстандағы болашақ басты  міндеттердің бірі – XXI ғасырдың ортасына таман экономиканың алдыңғы қатарлы салаларына бет бұрыс жасау. Мұны іске асырудағы алғашқы орындардың бірі шетел инвестицияларын кеңінен тартуға бөлінеді.

ʺИнвестицияʺ деген сөз  латынның ʺинвестʺ (салу) дегенінен  шыққан. Енді кім инвестор, ол не салады, не мақсатпен және қайда салады деген  сұрақтарға жауап туады. Капиталды  салады, оның көптеген түрі болады:

Сөйтіп, нені салуға болады? Ірі банктердің қаржылық ресурстары, өнеркәсіптік фирмалардың миллиардтаған  пайдалары, жай адамдардың жинаған  ақшалары, кәсіпқойлық дағды мен  қабілеттілік ʺноу-хауʺ, әрбір бизнесменнің денсаулығы мен уақыты. Мұны инвестиция жөнінде кеңінен қандай да болмасын қаржыны ірі және ақша ғана болуы емес, салудан кейіннен табыс, пайда алу көзделеді.

Инвестиция дегеніміз  – табыс алу мақсатында кәсіпкерлік  және басқа да қызмет түрлері, объектілері, ақша қаражаттар технологиялар, машиналар, жабдықтар, тауарлық белгілер, несиелер, басқа да мүліктік құқықтық интеллектуалдық  құндылықтар.

Инвестициялық қызмет бұл  – инвестицияларды салып және инвестицияларды жүзеге асыру бойынша тәжірибелік әрекеттер жиынтығы.

Инвестициялаудың тар  кәсіпқойлық анықтамасы бұдан да қатты, мұнда қаржы салымы ең алдымен  бизнестің материалдық бөлігіне жұмсалады: жабдықтарды сатып алу  және орнату, техникаға, шикізатқа, ғимарат  құрылысына. Қандай болмасын кәсіпорынның материалдық бөлігі негізгі және айналым қаржыларын енгізеді. Теоретиктер  мұның бәрін ʺнағыз капиталʺ терминіне  қосып айтады.

Бүгінгі таңда Қазақстан  экономикасының дамуы негізінен  инвестицияның көп мөлшерде тартылуына тікелей байланысты. Өйткені еліміз өндірісінің жалпы деңгейі мен  оның даму болашағының деңгейі қазіргі  өндіріс ауқымынан 10 есеге артық  болып табылады. Бұл шамаға жету үшін шетелдік инвестицияларды тартумен қатар, отандық инвестицияның да үлесінің артуын басты орынға қойып, ұлттық инвесторлардың инвестициялық саясатын өндірістің өнеркәсіп және өңдеуші саласына тартуына ынталандыруымыз керек.

2011 жылғы қаңтар-қазанда  Ақтөбе облысының негізгі капиталына 281628,2млн.теңге инвестиция салынды,  бұл өткен жылдың тиісті кезеңмен салыстырғанда 2,1%-ға өсті (2-кесте).

Осы аталған ішкі инвестицияларды  дамытудың бірден-бір көзі жағдайы  жақсарған отандық корпорациялардың, екінші деңгейдегі коммерциялық банктердің және сақтандыру компанияларының инвестициялық  саясатын дамыту және оларды ұлттық экономиканы  дамытуға деген ынталарын арттыру  болып табылады. Осылардың ішінде әсіресе негізгі капиталды инвестициялауда әр түрлі корпорациялардың алатын орны ерекше, себебі банктер көбінесе ақша-несиелік операциялармен айналысады, ал өндіріс және тағы басқа корпорациялар өндіріске тікелей инвестиция тартуға икемді болып келеді.

Информация о работе Қазақстанда инвестициялық қызметтің дамуы