Физика сабағында компьютерді пайдалану

 

Сабақтың бастапқы кезеңінде оқушылардың тірек білімдерін қалыптастыру үшін «Электр энергиясы», «Электр тогының жұмысымен қуаты» бұл шамалардың өлшем бірліктері жөнінде сұрақтар қойылып, белгілі физикалық фактілер айқындалады. Бұл үшін төмендегі блок – схема пайдаланады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ф-ОБ-001/035

 

1. Физикалық фактінің  бар болуына байланысты мысалдар  келтіріледі, яғни электр энергиясының  бар болуы, күнделікті тұрмыста  оның тұтынылуы. Электр жабдықтарының  пайдалануы және электр шығынын  Республикамызда тағайындалған  тариф негізінде теңге есебінде төлейтініміз.

2.  Осы деректерге  орай сабақта нақты проблема  қойылады:

Оқу кабинетінде тұтынатын 9 электр шамдарының түрлі уақытта  жануына байланысты электр энергиясының шығынын есептеу. Электр энергиясының шығынының басқа қандай шамаларға тәуелді екенін тағайындау. (Немесе, есепті «бірдей уақытта 9 шам жанғандағы энергияның шығының 12, 18 шам жанғандағы шығынмен салыстыр» деп күрделендіріп отыруға да болады).

3. Осы мәселені шешуде  оқушылар бірнеше болжамдар айтады, мәселен, «шамдардың жану ұзақтығына орай көбірек құн төлейміз», «электр энергиясының шығыны шамдардың қуатының мәніне байланысты болады», «практикалық түрде бұл шығынды үйлерде арнайы қойылған есептегіш арқылы таба салған оңай» және т.б.

4. Оқушылардың болжамдарының ішінен ең дұрысы таңдап алынады: «Шамдардың электр энергиясының шығыны уақытқа,құралдардың қуатына және олардың санына тәуелді. Бұл параметрлер артқан сайын, мысалы уақыттың артуына байланысты энергия құны сызықтық түрде артады ».

5. Оқушылар арнайы  программа арқылы ЭЕМ-да уақыттың түрлі мәндерінде орындалған есептеу нәтижесінде тұтыну уақыты мен электр энергиясы шығыны арасындағы тәуелділікті тағайындайды. Бұл үшін қолданбалы Excel программасында жұмыс жасайды. Есептеуді W=A* тариф формуласын пайдаланып орындайды. Мұндағы тариф құны – 4,00 теңге, ал A=P*t

6. Бұл кезенде оқушылар  алынған нәтиже бойынша физикалық  заңдылықты тағайындап, негіздейді. Мысалы, алынған тәуелділік графигі  төмендегідей шамалардан тұрады:

Уақыт,сағ	4	6	8	10	12	14
Шығын, теңге	19,1	28,6	38,2	43,7	52,1	66,9

 

Оқушыларға нақты сұрақтар қойылады: «Экранда алған график қандай заңдылықты көрсетіп тұр?», «Бұл заңдылықтан  қандай қорытынды жасаймыз?», «күнделікті  тұрмыс үшін, еліміздің экономикасы  үшін, осы айтылған жауаптарға байланысты қандай маңызды нәтиже жасауымызға болады?».

 Оқушылардың берген  жауаптары арқылы сабақ бекітіледі.

Сабақтың осындай әдістемесі оқушылардың іскерлік қабілеттерін, компьютерлік сауаттылықтарын арттырады. Оқушылар физикалық білімдерімен қатар экономикалық білім элементтерін де меңгереді.

Компьютердің көмегімен  арнайы бағдарламаның мазмұнымен танысу.

Ф-ОБ-001/035

 

Компьютерге енгізілген арнайы бағдарламаның көмегімен  тақырыптың мазмұнымен танысуға болады. Оқушылар монитордағы тексті оқып қана қоймай, сонымен бірге, тексті ести де алады. Мұнан соң бағдарламаны аша отырып, дененің салмағын анықтауға қатысты керекті физикалық формулаларды тауып, қажет болған жағдайда осы теорияларды енгізген ғалымдардың әрқайсысының өмірбаяны мен еңбегі туралы толық мағлұмат алуға болады. Мұнда сондай–ақ тұрақты шамалардың физикалық кестесін көріп, барлық керекті мәліметтерді алуға мүмкіндік бар. Компьютерді физика пәнінде қолданудың тиімділігін дәлелдейтін тағы бір басымдық, компьютерлік бағдарламаға видеотаспа енгізілген. Яғни, аталған тақырыпқа байланысты физикалық тәжірибе мультимедиялық бейнеде көрсетіледі. Теория мен тәжірибенің тоғысатын тұсы да осы. Физиканың тәжірибелерді құр әңгімелеу мен оны өз кқзімен көрудің айырмасы жер мен көктей екені түсінікті. Сөз арасында компьютердің «баурап алғыш қасиеттернің» көп екендігін айта кеткен жөн. Компьютердегі түсіндірушінің даусынан басталатын назар аудартатын ерекшелік бағдарлама барысында шығып отыратын физикалық әзіл әңгімелермен жалғасын табады. Бұл факторлар оқушыларды жалықтырмайды, әрі оның қызығушылығын одан сайын арттырмаса кемітпейді.

Салмақсыздық жағдайын түсіндіруге ыңғайлы бірден –бір жақсы мысал- лифтінің (көтерме) қозғалысы. Дәл осындай, мультимедиялық бейнені экраннан көруге болады. Оқушының лифтінің бастапқы жылдамдығы, үдеу секілді физикалық шамаларды қалағанынша өзгертіп, оның қозғалысын бақылайды және заңдылықтарын тексеруге мүмкіндігі бар. Компьютердің осындай тиімділіктерінің барлығы пайдаланылғаннан кейін сабақ қорытындыланады. Компьютер өтілген сабақты қайта пысықтайтын есептер мен сұрақтардан тұратын тесті оқушыларға ұсынды. Сонымен, физика пәнін оқытудағы компьютердің тигізетін көмегін тағы бір тізіп шықсақ. Біріншіден, оқушы тапсырманы орындау барында арнайы әзірленген бағдарлама бойынша жұмыс істеді. Екіншіден, оқушының білімін компьютерлік жүйе бағалайды. Бұл – бір жағынан, білімін әділ бағалауына кепілдік береді. Үшіншіден, компьютердің көмегімен иллюстратциялық әдіс көп қолданылда. Төтіншіден, сабақ барысында компьютерді пайдалану – оқушының логикалық ойлау жүйесінің дамуына түрткі болады. Бесіншіден, оқушылардың берілген тапсыр-маларды ерекше қызығушылықпен орындайтыны байқалды.

Осы айтылғандардың барлығы  – физика пәнін оқытуда компьютерді  қолданудың тиімділігінің аса жоғары екендігінің нақты дәлелі бола алады.

Сонымен физика сабағында  компьютер көмегімен оқыту төмендегі  мәселелерді қамтиды:

-оқушыларға оқылатын құбылыстар мен дәл ақпаратты бере отырып,оқу сапасын арттырады;

 

Ф-ОБ-001/035

 

-оқытудың көркемділігін  арттырады, яғни оқушыларға қиында күрделі материалды көрнекі түрде түсіндіруге қол жеткізеді;

-оқытудың тиімділігін  жоғарылатады және оқу материалын  түсіндіру мүмкіндігін арттырады;

-оқушылардың ғылыми  дүниетанымдық көзқарастарын қалыптастыра  отырып, олардың  білімге құштарлығын, табиғи сұранысын қанағаттандырады;

-оқытушыны техникалық  жұмыстан босата отырып, үнемденген  уақытта олардың шығармашылықпен  жұмыс істеуңне жағдай жасайды;

-оқытушы мен оқушының  жұмысын жеңілдетеді;

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                            

 

 

 

 

 

 

Ф-ОБ-001/035

Қорытынды

 

I-тарау.

«Қазіргі заманда болашақ  жұмысшы мамандарды ақпараттық технологиямен  байланысты әлемдік стандартқа сай  мүдделі жаңа білім беру өте қажет» деп, Елбасы атап көрсеткендей жас ұрпаққа білім беру жолында ақпараттық технологияны оқу үрдісінде оңтайландыру мен тиімділігін арттырудың маңызы зор екенін біле отырып, білім беру жүйесін ақпараттандыру  мен ақпараттық – коммуникациялық технологияны оқу – тәрбие үрдісінде пайдалану оқушының өз мамандығына қызығушылығы мен мамандық сапасын арттырыратына көз жеткізе отырып, шығармашылық шабытын шыңдап, ғылыми көзқарасын қалыптастырып, еңбек нарығындағы бәсекеге қабілетті мамандар даярлауда қоғамның даму жолдарын анықтайтынын қарастырдым.

Физика пәнін оқытудағы  ақпараттық – технологиялар білім  ортасын айтарлықтай кеңейтуге  және танымдық іс-әрекеттерді арттыру  үшін қосымша дидактикалық жағдайлар  жасауға, оқыту процесіне қатынасын  өзгертуге, өзін-өзі тану және өзін өзі-дамыту дағдыларын қалыптастыруға мүмкіндік береді деп ойлаймын.

Интерактивті тақтаны  пайдалану сабақты жаңаша әдіспен  түсіндірумен оқушылардың назарын  аударады, жалпы физикаға қызығушылығын қалыптастырады.

Интерактивті тақтаны  қолдану арқылы оқушылардың қызығушылығын, интеллектуалдық танымын, білім сапасын арттыруға болады. Интерактивті әдіс – диалогтік әдіс, нәтижесінде сабаққа қатысушылар бір-бірімен байланыса отырып, мәселелерді шешуін қолдаймын.

Физикалық есептерді шығаруда компьютерді пайдалану өте қолайлы. Программалау тілдері арқылы әр есепке бағдарламалар құруға болады. Бұл бізге бір есептегі физикалық шамаларға әр түрлі мәндер бере отырып, бірнеше нәтижелер алуымызға мүмкіндік береді. Оқушы  күрделі немесе жеңіл алгоритм бойынша шешіп, нәтижесін көргенде, шығармашылығы, қызығушылығы одан әрі арта түсіп, физикалық құбылыстарды, заңдарды жетік түсіне алатынына көз жеткіздім.

 

  ІІ-тарау.

Ақпараттық коммуникациялық  технология әдістерін қолданып оқитын оқушыларының оқу сапасы да жоғары,  физика сабағын деген мотивациясы да жоғары болуы – қазіргі заман оқушысының танымдылық, шығармашылық қабілетін дамытудың тура жолының бірі  – ақпараттық коммуникациялық технологияның артықшылықтары болып табылатығын көріп отырмыз.

 

Компьютер арқылы жасалып  жатқан оқыту процесі оқушының жаңаша ойлау қабілетін қалыптастырып, оларды жүйелік байланыстармен заңдылықтарды табуға итеріп, нәтижесінде – өздерінің кәсіби потенциалдарының қалыптасуына жол ашады деп сенемін.

Осыдан мен қорытынды жасай отырып, физика сабағында компьютерді қолдана білу пәнді оқытудың сапасын арттыратынына сенімім мол.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ф-ОБ-001/035

 

Пайдаланылған әдебиеттер

 

1. Абдыкеримова Э. Физикадан есеп шығару сабақтарында компьютерді қолдану// ИФМ. – 2001,№3.
2. Имангалиева Қ. Физика пәнін оқытуда компьютердің тиімділігі // ИФМ – 2001 №3
3. Қараев Ж., Хайрушева Г., Компьютерлік құралдар физика курсын оқытуды кәсіптік біліммен байланыстыру ісінде. // Информатика негіздері 2003, №2
4. Медетов Қ. Физика есептерін шығаруда компь-ютерді пайдалану // физика және астрономия 2006, №5
5. «Математика және Физика» ғылыми әдістемелік журнал. 2009жыл   № 1
6. Сариева А. Физиканы оқыту процесін компьютерлендіру // ИФМ -2001 №3.
7. Туралиева А. Оқушылардың физикадан шығармашылық қабілетін дамыту // физика және астрономия 2006, №5
8. Түсіпова А. Компьютер оқытудың жаңа ақпараттық технологиясы // Қазақстан мектебі -2004 №7.
9. Шадиев Қ. Физика сабағында компьютерді пайдалану // ИФМ 1999, №6
10. Шадиева Н. Оқытудағы компьютердің алатын орны // ИФМ -1999 №5.
11. “Информатика негіздері” журналы №1, 2010 жыл
12. «Физика және астрономия» журналы №4, 2007 жыл
13. «Физика» журналы №6, 2006 жыл