Мұғалімдердің кәсіби құзіреттілігін қалыптастыру

ПЕДАГОГ КАДРЛАРДЫҢ БІЛІКТІЛІГІН КӨТЕРУ ЖҮЙЕСІНДЕ БІЛІМ МЕН ҒЫЛЫМДЫ  ДАМЫТУ МӘСЕЛЕЛЕРІ

 

А.Т. Арзиева, п.ғ.к., доцент

 

«Білім мазмұны мен  әдістемесі»

 

кафедрасының меңгерушісі, ББЖМ ҚДИ 

 

 

Егемен еліміздің Президенті Н.Ә. Назарбаевтың халыққа «Болашақтың  іргесін бірге қалаймыз!» атты Жолдауында білім мен ғылымды дамыту мәселесіне үлкен көңіл бөлінді. Әлеуметтік модернизациялау бағдарламасы негізінде жаңа әлеуметтік саясатты басшылыққа алып, білім беру үрдісін модернизациялау, барлық білім саласын толық компьютрлендіру, мульти-медиа сыныптарын жабдықтауды аяқтау, интерактивті тақталармен толық қамтамасыз ету, 12-жылдық білім беруді 2020 жылы толық аяқтау, «өмір бойы білім алу» ұстанымын басшылыққа алу, кәсіптік-техникалық білім беру мен біліктілікті көтеру жүйесін білім мен ғылымды ұштастыра отырып жетілдіру сияқты аса маңызды міндеттер бізге көп жауапкершілік жүктеп отыр. Сонымен бірге, Қазақстанның әлемдегі барынша дамыған және бәсекеге қабілетті елдердің қатарына кіру стратегиясының бірі осы заманғы ғылымды дамыту болып табылады.

 

2010 жылғы 7 желтоқсанында  №118 Жарлығымен бекітілген «Қазақстан  Республикасының 2011 – 2020 жылдарға  арналған білім беруді дамытудың  Мемлекеттік бағдарламасы» жеткіншектеріміздің  жоғары сапалы білім алып, жан-жақты  дамуын көздейді. Өйткені, адамзат ақыл-ойы мен әлем өркениеті дамыған сайын білім жүйесіне жаңа талаптар қойылып келеді.

 

 Қазақстан Республикасы  Білім және ғылым министрі  Жумағулов Б.Т. өз сөзінде: «Жоғары  білікті ғылыми және ғылыми-педагог  кадрларды даярлау сияқты аса маңызды міндеттерді жүзеге асыру мақсатында біз біліктілікті арттыру жүйесіне түбегейлі өзгерістер енгізуіміз қажет»-деп айтқан еді. Осыған байланысты Алматы қаласы білім беру жүйесі мамандарының біліктілігін көтеру және қайта даярлау институтында білім мен ғылымды дамыту мақсатында көптеген құнды тірліктер жасалуда. Институт қызметкерлері ғылымды-инновацияны дамытудың кезек күттірмейтін міндет екенін нақты түсіне отырып, ғылыми-зерттеу жұмыстарын бір неше бағытта жүргізуде.

 

 Ғылыми-зерттеу жұмыстары  мұғалімдердің біліктілігін көтеру жүйесінде педагогтардың кәсіптік дамуында әр түрлі мәселелерді анықтау қызметін атқарады.

 

 Ғылыми-зерттеу жұмыстың  негізін жаңа мағлуматтарды алу  мақсатында -жобаларды ғылыми дәлелдеу, гипотезаны анықтау, эксперимент  және зерттеу жүргізу жұмыстары құрайды. Білім беру жүйесі мамандарының біліктілігін көтеру жүйесінде ғылыми-зерттеу жұмысы төмендегі бағыттар бойынша жүргізіледі:

 

 Теориялық-методологиялық  дәлелдеу

 

 Мақсат пен міндеттердің  қоюлуы

 

 Ғылыми болжамды  қалыптастыру

 

 Қолданылатын әдістемені дәлелдеу

 

 Нәтижелерді ұсынудың  тәсілдері

 

 Ғылыми-зерттеу жұмысының  «Заманауи мектепті дамыту жағдайында  мұғалімдердің кәсіби құзіреттілігін  арттыру жолдары» атты тақырыбы  негізінде ғылыми-зерттеу жұмысының  мазмұны анықталды:

 

 Білім беру бағдарламаларын дайындау

 

Методологиялық семинарларды ұйымдастыру

 

Педагогикалық тәжірибені қорытындылау

 

Ғылыми қызметкерлердің кәсіптік дәрижесін жетілдіру

 

Бағдарлы курстардың бағдарламаларын, оқу-әдістемелік кешендерін сынақтан өткізу

 

 Ғылыми-зерттеу жұмысының негізгі бөлімдерінің бірі-тәжирибе өткізу. Тәжірибелі-экспериментальдық жұмыс– бұл ғылыми жұмыс. Оның мақсаты – ұсынылып отырған ғылыми болжамды анықтау, зерттеу барысында алынған жаңалықтарды бүгінгі мектептердің оқу-тәрбие үрдісіне ендірудің тиімді жолдарын белгілеу. Педагогикалық эксперименттің міндеті - оқу-тәрбие үрдісінде қолданылатын технологияларды, әдістерді, білімдің жаңа мазмұнының тиімділігін анықтау. Осыған байланысты «Заманауи мектепті дамыту жағдайында мұғалімдердің кәсіби құзіреттілігін арттыру жолдары» тақырыбы негізінде тәжірибе жүргізіліп, нақты деректер алынды.

 

 Білім беру жүйесі мамандарының  біліктілігін көтеру жүйесінде  негізгі бағыттардың бірі - ғылыми-әдістемелік  жұмыс. Ғылыми-әдістемелік жұмыс  – мұғалімдердің біліктілігін жетілдіру жүйесінде ғылым мен білімді кіріктіру, оқу-тәрбие үрдісін жетілдіру және оны әдістемелік жағынан қамтамасыз ету, жаңа технологияларды дайындап оқу үрдісіне ендіру, мұғалімдердің біліктілігін жан-жақты жетілдіру мақсатында жүргізіледі.

 

 Ғылыми-әдістемелік жұмыстың мазмұны:

 

 Білім беру бағдарламаларын  ғылыми-әдістемелік жағынан қамтамасыз  ету

 

 Білім беру үрдісінде қолданылатын  технологияларды, әдістерді жетілдіру,  жаңа технологияларды дайындап  оқу үрдісіне ендіру

 

 Дидактикалық материалдарды дайындау

 

 «Ғылым негіздері»  модулі бойынша мұғалімдердің  білім деңгейін бағалаудың қорытындысын  дайындау

 

 Мұғалімдердің құзыреттілігін  анықтау мақсатында бағалау өлшемдерін  дайындау.

 

 Болашақта жүргізілетін  ғылыми-зерттеу жұмыстарының негізгі бағыттарының бірі–«Қазақстан Республикасының 2011 – 2020 жылдарға арналған білім беруді дамытудың Мемлекеттік бағдарламасын» іске асыру. Осыған байланысты жүйелі түрде жүргізілетін ғылыми-зерттеу жұмыстың бағыттары:

 

12-жылдық білім беру мазмұнын  құрудың модельдерін ғылыми тұрғыдан қамтамасыз ету.

 

 Мұғалімдерді 12-жылдық білім  беру жүйесіне дайындау.

 

 Мұғалімдердің кәсіптік дамуын  бағалаудың ғылыми-педагогикалық  негіздерін дайындау.

 

12-жылдық білім беруге көшу  жағдайында білім беру мекемелерінде  әдістемелік бірлестіктердің жұмысын методологиялық қамтамасыз ету.

 

 

 

ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫЙ ВАУЧЕР – НОВАЯ  СТРАТЕГИЯ

 

Енді меЕнді мен ақпараттық-коммуникациялық  құзырлық дегеніміз не? Деген сауалға  жан-жақты тоқталайын. «Құзырлылық» ұғымы латын тілінен «сотреію»  аударғанда «жасай алу» деген мағынаны білдіреді. ЮНЕСКО глоссарийінде мынадай анықтама берген: Құзырлылық – бұл күнделікті өмірдің нақты жағдайларында пайда болатын проблемалар мен міндеттерді тиімді түрде шешуге мүмкіндік беретін қабілеттілік. Стенфорд комиссиясының директоры Г.Вайнер құзырлылықты адамның белгілі бір әрекеттер аймағына сәйкес бағыттылығы ретінде қарастырады. Ал белгілі ғалым М.М.Чошанов құзырлылықты білім, білік, дағдының өзара байланысы деп қарап, оның төмендегідей формуласын ұсынады: білімді қолданудың жылдамдығы + әдістердің оралымдылығы + ойлаудың сынаулығы. Аталған анықтамадан кейін  ақпараттық құзырлылық дегеніміз не? анықтамасына тоқталайын.  Ақпараттық құзырлылық – бұл оқу, тұрмыс және кәсіби бағыттағы міндеттерді шешуде ақпараттық-коммуникациялық технологияның мүмкіндіктерін жан-жақты қолдану қабілеті.

 

Әдебиеттерде  «ақпараттық құзырлық», «компьютерлік  құзырлық» терминдері жиі кездеседі. Ақпараттық-коммуникациялық технологияның  жеделдетіп дамуына байланысты «ақпараттық-коммуникациялық құзырлылық» деген терминді қолдану тиімді. Ақпараттық-коммуникациялық құзырлылық – бұл адамдардың кез келген проблема мен міндеттерді компьютермен, ақпараттық құрылғылармен және телекоммуникациямен шешу қабілеті.

 

Кез келген білім  беру ордаларының басты мақсаты: жеке тұлғаны жан-жақты дамытудың алғы шарты ретінде оқушыларды сараптап оқыту арқылын ақпараттық-коммуникациялық құзырлық дегеніміз не? Деген сауалға жан-жақты тоқталайын. «Құзырлылық» ұғымы латын тілінен «сотреію» аударғанда «жасай алу» деген мағынаны білдіреді. ЮНЕСКО глоссарийінде мынадай анықтама берген: Құзырлылық – бұл күнделікті өмірдің нақты жағдайларында пайда болатын проблемалар мен міндеттерді тиімді түрде шешуге мүмкіндік беретін қабілеттілік. Стенфорд комиссиясының директоры Г.Вайнер құзырлылықты адамның белгілі бір әрекеттер аймағына сәйкес бағыттылығы ретінде қарастырады. Ал белгілі ғалым М.М.Чошанов құзырлылықты білім, білік, дағдының өзара байланысы деп қарап, оның төмендегідей формуласын ұсынады: білімді қолданудың жылдамдығы + әдістердің оралымдылығы + ойлаудың сынаулығы. Аталған анықтамадан кейін  ақпараттық құзырлылық дегеніміз не? анықтамасына тоқталайын.  Ақпараттық құзырлылық – бұл оқу, тұрмыс және кәсіби бағыттағы міндеттерді шешуде ақпараттық-коммуникациялық технологияның мүмкіндіктерін жан-жақты қолдану қабілеті.

 

Әдебиеттерде  «ақпараттық құзырлық», «компьютерлік  құзырлық» терминдері жиі кездеседі. Ақпараттық-коммуникациялық технологияның  жеделдетіп дамуына байланысты «ақпараттық-коммуникациялық  құзырлылық» деген терминді қолдану тиімді. Ақпараттық-коммуникациялық құзырлылық – бұл адамдардың кез келген проблема мен міндеттерді компьютермен, ақпараттық құрылғылармен және телекоммуникациямен шешу қабілеті.

 

Кез келген білім  беру ордаларының басты мақсаты: жеке тұлғаны  жан-жақты дамытудың алғы шарты ретінде оқушыларды сараптап оқыту арқылы