Қазақстанның саяси жүйесі

Критерийлер

Саяси тәртіп (режим) түрлері

Демократиялық

(др.-греч. δημοκρατία —  «халық билігі», δῆμος — «халық» және κράτος — «билік»)

Антидемократиялық

Тоталитарлық

(от лат. totalitas — бүтіндік, тұтастық)

Авторитарлық

(гр. 'autoritas' - билік, ықпал  ету)

Құқықтық жүйе

Демократиялық заңдардың  дамыған жүйесі

Заң жүйесі аздап жетілдірілген

Заң жүйесі барынша қысқартылған

Мемлекет басшысының өкілдігі

Заңмен қатаң шектелген

Іс жүзінде шектелмеген

Шын мәнісінде шектелмеген

Биліктің өкілді органдары

Көптеген өкілеттікке  ие

«Қуыршақ» үкімет

Жоқ немемсе «Қуыршақ»  түрінде

Өкімет билігінің бөлінуі

Тәжірибе жүзінде іске асады

Формальды түрде мойындалады

Жоққа шығарылады; қабыл алынбайды

Жергілікті билік  органдарының өкілдігі

Максималды 

Формальды түрде кең көлемді

Минималды

Партиялары 

Көппартиялылық 

Бір ғана саяси партия (бұқаралық, жалпы)

Билік етуші партия мемлекеттендірілген

Идеологиялары

Саяси плюрализм

Ресми идеология тек қана біреу

Бір ғана партияның үстемдігі

Құқық пен бостандық

Заңмен тыйым салынбағанның  барлығы рұқсат етілген

Бұйрық берілген іс-әрекет рұқсат етілген

Саясатқа қатымты еместің  барлығына рұқсат етілген

Жазалаушы органдар

Заңмен қатаң регламеттелген

Бұқаралық саяси репрессиялар өткізіп отырады

Құпия саяси тыңшылық іске асырылады

Оппозициясы

Заңды (легальды) түрде жұмыс  атқарады

Мойындалмайды

Тыйым салынған

Билікті жүзеге асырудың түрі

Билік халықтан шыққан және заңды жолмен сайланған қалаулылар арқылы іске асады

Жалпыға бірдей, шексіз бақылау, жәбір, зорлық-зомбылық

Биліктің бақылауында  болмайтын қоғамдық өмірдің пайда  болуы

Халықтың билікке  деген көзқарасы мен олардың  өзара қарым-қатынасы

Халық билікті қолдайды

Бұқаралық сана-сезімнің биліктік оймен бірігіп кетуі

Халықтың биліктен қол  үзуі немесе айырылуы

Саяси мінез-құлықтың идеалы:

- биліктің

- жеке адамның (индивидтің)

-Заңды орындау, мойынсұну;

-Заңды орындау, мойынсұну.

-Барлығын билеп-төстеушілік; құдіреттілік

-Құлшыныс; ынта

-Біліктілік, құзыреттілік;

-Кәсіпқорлық, бойсұнушылық, құқықсыздық

Саяси тәртіптің түрлері

• Еліктеуіш демократия;
• Либералды демократия;
• Уәкілдік демократия;
• Түзу демократия
• Протективтік

демократия;

• Дамытушы демократия;
• Мемлекеттің құру моделі;
• Қазіргі заман элитаризмі;
• Плюралистік демократия;
• Легальды демократия;
• Партиципаторлы демократия
• Электронды демократия

• Коммунизм;
• Фашизм;
• Национал-социализм

• Әскери-бюрократиялық;
• Корпоротивті авторитаризм;
• Тоталитарлыққа дейінгі авторитаризм;
• Постколониальды авторитаризм;
• Этникалық квазидемократия;
• Султанистік