Қонақ үйлерді классификациялау және оның түрлері.

 

                       2.1 Классификация туралы  жалпы түсінік

 

    Қонақ үйдің классификациясы дегеніміз – бұл белгілі бір қонақ үйлері  

мен  нөмерлерінің  қызмет   көрсету  критерийлері  немесе    стандарттары 

бойынша  сай  келінуінің  анықтамасын  айтамыз.

    Қонақ үйлерді  классификациялау  оның  ауқымдылығы  мен туризм 

және  саяхаттаудың  кезекті  көп  түрлігінің  келісімділігімен туристерді 

орналастырумен  айналысатын  мамандардың  үйлесімді  іс әрекетіне қарай

саяхаттың  әртүрлі мақсатына адамдардың  материалдық  сипатына,  ұлттық 

құрамына  географиялық жағдайына және табиғат ерекшелігіне байланысты.

  Қонақ  үй  классификациясы  әр  елде  әртүрлі  категорияларға  бөлініп  30-

ға  жуық  атауға  ие.Біртекті  классификацияға  келуге  көптеген  себептер мүмкіндік  бермейді.Оларға  мемлекеттердің  тарихы  – мәдени  даму  дең –

гейі, туристік  қызмет  көрсетудегі  ұлттық  дәстүрлер  ерекшелігі  және  сапалы  қызмет  көрсетудегі  бағалауы  және  сипаты  әсер етеді.Кез келген

елде  қонақ  үй  классификациясы  өзіне  сай  разрадтары болады.Ол тиісінше

стандарттардың  сапалық  параметрлері  болып  табылады. 

    Қонақ  үйлер  жұлдызды,  короналық,  разрадты  жүйе  болып   бөлінеді:  қонақ  үйдің   разрадтылығы  оның  имеджіне,  престижіне  және  қонақ  үйдің   қызмет  ету   жүйесіне  байланысты  болады.Әлемде  қонақ  үйдің   бірыңғай  жіктемесін  енгізу  сол  елде  қалыптасқан  ұлттық  дәстүрлеріне  мемлекеттің  тарихи  – мәдени  ерекшеліктеріне   сапа  критерийлеріне  және  тағы  басқа  кедергі  келтіреді.

    Қазіргі  кезде  30 –  дан  астам  қонақ  үйдің   классификациясы  бар.Сонын ішінде   қонақ үйдің орналасу  жағынан төмендегідей  болуы мүмкін:

1. қаланың ішінде  орналасуы ( орталықта немесе  қала  шетінде ).Әдетте  орталықта орналасқан  қонақ үйде  іскерлік  мақсаттағы  қонақ үйлер,  отельдер,  отель – люкстер және  орта  класты  қонақ үйлер орналасады.

2. теңіз жағалауында орналасатын қонақ үйлер.Мұнда орналасуына қарай теңізден  рарақашықтығы 50 м,  100 м, 150 м, 200 м, 300 м - ге  дейін орна –

ласады.

3. таулы жердегі қонақ үйлер.Бұл туристік  маршрут бойындағы демалуға  ыңғайлы   жерде   көркем  пейзажды  табиғат   аясында орналасатын   қонақ

үйлер.

    Қонақ  үйдің  жұмыс   мерзіміне  байланысты:

1. жыл бойы жұмыс істейтін  қонақ үйлер

2. маусымдық курорттық   қонақ үйлер

    Қонақ  үйлік  тарифтеріне   байланысты:

1.тарифке - қонақ  үйдің  тұру  бағасы  б  ғана  кіреді  (RO) - Room  Only Европалық

2.орналасу  және  таңғы  ас  (BB) – Bed  and  Break  fost   континенталдық.Таңғы

астың  3  түрі  болады:

• континенталды – сок,  кофе,  чай,  тоқаш  және  джем;
• ағылшын  таңғы  асы – жұмыртқа  және  сиыр  еті;
• шветтік  таңғы  асы – ірімшік,  шұжық,  нан  өнімдері,  жеміс – шидек,  джем

бал,  чай  және  кофе.

3. жартылай  пансион – ( орналастыру, таңғы  асы,  түскі  ас  және  кешкі  ас )

 (HB) – Half  Board.

4.Толық  пансион – ( орналастыру және  плюс  3 – 4  реттік  тамақтандыру )

   (FB) – Full  Board.

5. Клубтық демалыс жүйесіне  маманданған қонақ үйлер – 3  реттік  тамақтану,

    плюс  тәулік  бойына  тегін  закуска,  ішімдік   және  сусындар  қоылады. 

1. – Impereal.

     Туристік  қонақ   үй  типіндегі  қонақ  үйлерді   таңдап  алу  бірнеше  факторларға   байланысты.Олар   функционалды   және   экономикалық,

  архитектуралық  шарт -тарға   тікелей  байланысты.

     Архитектуралық –  болжамдалған  туристік  қонақ   үй  мекемесі  турис –

терге  мынандай  шарттармен   қамтамасыз  ету  керек:

• жоғары  дәрежелі  қызмет;
• туристердің  барлық  континентіне  шарттарына  байланысты  жағдай  жасау;
• қызмет  түрінің  жүйелігі;
• қызмет  көрсетуге,  тамақтандыруға,  спортты  қызмет  көрсетуге  кеткен  минималды  шығындар;
• құрылысқа  және  сол  құрылысты  жүргізуге  жіберілген  шығындар.

     Кез  келген  туристік  мекеменің  фунционалды  сұраныстарын  айқындау  кезінде,  бірнеше   басты  классификациялық  факторларға  байланысты: а)қызмет  көрсетілген  континенттің, олардың  жас ерекшелігіне байланысты,  

социалды  құрылымына  байланысты,  бос  уақыттарына  байланысты  ерекшеленеді.Көбінесе   туристік   қонақ  үйлер  туристерге  көрсететін  қыз –

метті  бір  ыңғайлылықпен  жүргізуге  әрекеттенеді  ( оқушылар  каникул уақытында,  балаларымен келген  ата – аналар  жаз мезгілінде  ауылшаруа –

шылығы  аудандарынан  келген  туристер  қыс  мезгілі ),  сияқты  уақыттарға  бөлінеді.

    Қонақ  үй  және  мотелдердің  жұмыс  бағыты  жыл бойына жоспарланады,  турбазалар  және  приюттар -  жыл  бойы  және  жазға  жоспарланады.

Кемпингтер  тек  жаз  айында  қолданады.Турбазаларда  жаз  айлары  кезінде  туристер  саны  50 % - дан  асады.Осыған  байланысты  бұл  мекемелерде  қосалқы  палатка, үйшіктер  жалға  беріледі,  бұл  әрине  олардың  жұмысын  жеңілдетеді.Сонымен  қатар  жаз  айларында  мұндай  туристік  мекемелер  орын  сандарына  байланысты,  өртке  сай іс  шаралар  жүргізіледі;

 в) туристік  мекемелерде туристердің орны,  сыйымдылығы мезгілдерге байланысты  жоспарланады.

    Қонақ  үй  мекемелерінде   орын  саны  мынандай  болғаны   шарт:

Туристік  қонақ  үйлерде – 300, 500, 800, 1000;

Туристік  базаларда – 500 – ден  1000;

Мотелдерде – 300 – ден  көп  емес;

Кемпингтерде – 500 – ден  көп  емес;

Туристік  приютарда – 50 - ден  100 –ге  дейін.

 

   Туристік  комплекстерде   туристердің  сыйымдылығы   мынандай  көрсеткіштерге   сай   болғаны  жөн  деп  қарастырылады:

• теңіз  маңы  аудандарда  -  2 – ден  7 мың  орын;
• орман  маңы  және  өзен  маңы  аудандарда – 3 – тен  5 мың  орын;
• таулы  аудандарда – 2 – ден  5  мың  орын.

       Қонақ  үйге  келу  ұзақтығына  қарай:

1. көп уақытқа келу;

2. қысқа уақытқа келу.

        Қонақ  үйдің  номерлерінің  бағасына  қарай:

• бюджеттік  бағасы – ( 25 – 35 $ )
• эконом  класты  қонақ  үй – ( 35 – 55 $ )
• орта  класты  қонақ  үй – ( 55 – 95 $ )
• бірінші  класты  қонақ  үй – ( 95 – 195 $ )
• апортаментті  қонақ  үй – ( 65 – 125 $ )
• фешенебель  қонақ  үй – ( 125 – 425 $ )

 Конфорт  деңгейіне  байланысты:

1. номерлік  қордың  жағдайына байланысты  ( номердің  көлемі - м ), бір орынды  бөлмелердің болуына қарай көп бөлмелі номерлер  және  коммуналдық қамтамасыз  етілуі;

2. жиһаздардың санитарлық  гигиеналық  заттардың болуы;

3. қонақ үйде  тамақтандыру  кәсіпорындарының  бар болуы және  олардың жағдайы;

4. қонақ үй  ғимаратының,  онда  жер асты  жолдарының  және  қонақ үй  территориясының жағдайы;

5. қонақ үйдегі  ақпаратты қамтамасыз  ету және  технологиялық жарақталуы;

телефон,  телевизор,  спутник  байланыс,  тоңазытқыш,  мини  бар,  мини  сейф,  интернеттердің  болуы;

6. қосымша басқа да  қызмет  түрлерінің  болуы.

     Номерлік  қордың  сыйымдылығына  байланысты:

1. шағын қонақ үйлер – ( 150 – 200 орындық )     

2. орташа  қонақ үйлер – ( 100 – 300 – 400  орындық )     

3. үлкен қонақ үйлер – ( 300 – 600 – 1000  орындық ) 

4. гигант  қонақ үйлер – ( 1000 – нан жоғары  орындар )  

        Қонақ  үй  кәсіпорынының  іс  әрекетіне   байланысты:

1.транзитті  қонақ  үй - туристерге  арналған  темір  жол, су  жағасында  орналасуы  мүмкін  және  жол  жанында  орналасуы  мүмкін.

2.мақсаттық – іскерлік  бағыттағы  қонақ  үйлер.Олар: конгрес,  синфозим, демалу,  курорттық  туристік  қонақ  үйлер.

 

 

 

 

 

                                             

 

 

 

 

 

 

                                       2.2 Қонақ  үйдің  түрлері

 

     Қонақ  үйдің  халықаралық  тәжірибеде  төмендегідей  типтері  жиі  кездеседі:

 

1. Апортамент – сиымдылығы  жағынан шағын және  орташа  болып келеді.Бұл ірі қалалар үшін  тән.Сондықтанда ол  пәтерлік  типтегі қонақ үй  болып табылады. 

 

2. Эконом  класты  қонақ  үй – сиымдылығы  жағынан  шағын  немесе  орташа  мөлшердегі  кәсіпорын  болып  табылады  және  магистралдарға  жақын  орналасады. 

 

3. Отель – бұл сиымдылығы  жағынан әр  түрлі мөлшерде  болып келетін қалалардың  көрікті ыңғайлы жерлерінде  орналасатын және  де  қонақ жайлылықтын барлық  түрі  ұсынылатын  кәсіпорын.

 

4. Мотель – автобустерге  арналған  қонақ  үйлер.Қаланың  сыртында  ірі  автомобиль  жолдарының  бойында  орналасады   немесе  туристік  орта –

лықтар  құрамына  кіреді.Тұрақтары,  автожағармайлары,техникалық  қызмет  орындары  бар.Ғимараттын  сиымдылығы  орташа  және  шағын  деңгейге  тән.Ең  бастысы   бұнда  клиенттер  өз  өзіне  жұмыс  жасайды.

 

5. Кемпинг – бұл авто,  мото  туристерге,  вело  туристерге  арналған  қаланың сыртында  орналасатын кейде мотельдердің  жанында   орналасатын лагер типті қонақ үйлер.Туристер  жазғы айларда палаткаларда  түнеп шығу  үшін  ғана  орналасады.Электрмен,  сумен,  автомашиналарды жуумен  және  жөндеумен қамтамасыз  етіледі.

Автомашиналар  қоятын  орындар  бар.Бұл  жерде  қосымша  қызмет 

орындары  болуы  мүмкін.Кейбір  кемпингтер  қонақ  үйлердің,  турбаза –

лардың, мотельдердің  құрамына  кіреді.Кемпингтер  туристік  маршруттар  бойында,  курорттық  аудандар  мен  туристік  орталықтарда  салынады.

 

6. Түнеу  және  таңғы  ас  типіндегі  жеке  меншік  қонақ  үйлер – бұл  АҚШ – та  кең  таралған.Сиымдылығы  жағынан  орташа  болып  келеді.

 

7. Пансион – бұл   қарапайым   стандартты   қызметі   шектеулі  кәсіпорын.

Бірақ  бұнын  басты  ерекшелігінен  қонақтарға  толық  пансион  көрсетіледі,  яғни  4  уақыттық  ас  береді.    

                                                

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                        2.3 Жұлдыздық  жүйе

 

     Жұлдыздық  жүйе – бұл   қонақ  үйлердің  классификациясы   француз  ұлттық  классификациясы  болып  табылады.Барлық  қонақ  үйлер  комфорттылығына   байланысты  категорияларға  бөлініп,  жұлдыздық  жүйемен  белгіленеді,  әрбір  « жұлдыздар »  саны  да  бірқатар  көбейеді.

     Жұлдыздық  жүйе – қонақ   үйлік  қызметтер  нарығын   толық  қамтуға  мүмкіндік. Қонақ  үйлік  кәсіпорын  категориясында  міндетті  түрде  қойылатын  шегі  қарастырылады: 

Қонақ  үйлік  кәсіпорын   категориясында  міндетті  түрде   қойылатын  шегі  қарастырылады:

бөлмелер  саны

ғимараттың  көлемі

отельдің  құрал – жабдықтары

жайлылық

қызмет  көрсетулері

мүгедектерге  және  қимыл  қозғалысы  шектеулі  болған  адамдарға      жағдайдың   болуы

 

     Жұлдызды  қонақ  үйлердің  сипаттамасы  мынандай:

1. жұлдызды  қонақ  үйлер – ғимараты  ескі,  1 – 2  қабатты.

Бөлмелерінде  терезелері  ашылмайды,  тек  қана  барлығына  да  ортақ  коридор,  бөлмелердің  кіре  беріс   жері  жоқ,  полы  ағаштан  жасалған,  холы  және  сервистік  қызмет  түрлері  жоқ,  душы  мен  дәретханасы  бірге  орналасқан,саханасы  бөлек  ғимаратта  орналасқан,  барлығына  да  ортақ.

Бөлмелері  жиһаздалиаған,  1 – 2  төсек  орны  бар,  үлкен  столы,  орын –

дықтары,  айнасы,  кондиционері,  телефоны,  тоңазытқышы,радиосы  жоқ,  электор  жүйесі  ортақ,  төсек  орын  12  күнге  1  рет  ауыстырылады.Қонақ  үй  ішінде  кезекшілік  тек  қана  күндіз,  күнднлікті  күзете тін  күзеті   жоқ.

2. жұлдызды  қонақ  үйлер – ғимараты  бетоннан  немесе  кірпіштен

салын –ған,  1 – 2  қабатты  ғимарат.Терезелері  ашылады,  лоджасы  мен  балконы  жоқ,  жалпы  кішігірім  холы  бар.Холы  телевизормен  және  жұмсақ  жиһазбен  жабдықталған,  тек  қана  жүк  тасуға  арналған  лифті  бар.Бөлмелері  кішігірім,  жиһаздары  стандартқа  сай  емес:  төсек,  қолдан  жасалған  гардероб,  ванна  бөлмесінде  айнасы  бар;  душы  дәретханасымен  біргеорналасқан.Төсек  орын  келген  мерзімнен  бастап  2  рет  ауыстыры –

лады; климаты  ыстық  елдердегі  қонақ  үйлерде  кондиционерлері  бар; 1қол 

сүртетін   орамал   мен   сабын   беріледі; стол,  орындықтар,  тоңазытқыш,  телевизор,  қонақ  үй  ішіндегі  телефон,  қала бойынша  телефон  кезекшіде бар;электр  жүйесі  ортақ.Бөлмені  жинау  күнделікті  жүргізілмейді,  асха –

насы  бөлек  ғимаратта  орналасқан,  сервисі  көп  түрлі  емес  және  ақылы  түрде  жүргізіледі,  қонақ  үй  ішінде  тәулік  бойы  кезекшілік  жүргізіледі.

 

     3  жұлдызды  қонақ  үйлер – ғимараты  бетоннан  немесе кірпішен салынған; 2 – 7  қабатты  ғимарат,  қонақ   үйдегі   ортақ  холы  едәуір  үлкен;  холда  бірнеше  телевизоры,  кішігірім   журналды   столдары,  ыңғайлы   жұмсақ  креслолары  бар.Қонақ   үйде  тәулік  бойы  бар  жұмыс  істейді.Холы  және  әрбір  қабаты  жақсы  жарықпен  қамтамасыз  етілген;  қабаттарында  кілем  төселген;  жылдам  лифті  ( жүк және  адам тасымалдауға )   бар.Міндетті  түрде қонақ үйдің сыртына аты жазылады.Бөлмелер  кішігірім жиһаздар –