Тұтыну несиесі және оның Қазақстанда дамуы

Автор: Пользователь скрыл имя, 28 Февраля 2013 в 23:07, курсовая работа

Описание работы

курстық жұмыста екінші деңгейлі банктерде жеке тұлғаларға ұсынылатын тұтынушылық несиенің мәні, қажеттілігі, түрлері және Қазақстанда дамуКурстық жұмыстың өзектілігі. Несие – ақша сияқты тарихи экономикалық дәреже болып табылады. «Кредит» деген сөз, «қарыз», «несие» деген «kredo»- сенемін деген мағына беретін латынша «kreditum» деген сөзден шығады. Ол экономикалық дәреже ретінде әр түрлі экономикалық қоғамдарда қызмет етеді. Ол тауар өндірісінің пайда болған кезінен бастап қарапайым формаларында: бай және кедей қоғамдарда көрінеді. Несие қатынастары ақша қатынастары сияқты үнемі даму үстінде болады.

Содержание

Кіріспе................................................................................................................. 3-5
I Тұтыну несиесі және оның әлеуметтік-экономикалық маңызы..............................................................................................................6-27
1.1 Тұтыну несиесі туралы түсінік және оның мәні……………………….......6-10
1.2 Тұтыну несиесінің түрлері және қажеттілігі...............................................10-19
1.3 Қазақстан Республикасының экономикасындағы тұтыну несиесінің жағдайы.................................................................................................................19-27
II Тұтыну несиесін «Казкоммерцбанк» АҚ тәжірибесінде
талдау.............................................................................................................28-49
2.1 Казкоммерцбанктің тарихы және құрылымы............................................28-36
2.2 АҚ Казкоммерцбанктегі тұтыну несиесінің түрлері.................................36-46
2.3 Тұтыну несиесін уақытында қайтаруды қамтамасыз ету формалары.....46-49
Қорытынды..................................................................................................50-51
Қолданылған әдебиеттер тізімі.........................................................52

Работа содержит 1 файл

Тұтыну несиесі және оның Қазақстанда дамуы.doc

— 528.00 Кб (Скачать)
  1. Тұтыну мақсатына берілетін несиелердің шарттары.

Аталмыш «Казкоммерцбанк» АҚ-дағы банктік экспертиза жасау 

барысында несие алушыға  келесідей талаптар қойылады:

    • Несиені алған клиент 58 жасқа толғанша өтеуі. Демек несие 21 жастан 56 жас аралығындағы Қазақстан Республикасының азаматтарына беріледі;
    • Расталған табыстардың болуы қажет;
    • Несие алушының тұрақты жұмыс орны болуы керек;
    • Клиенттің және оның туысқандарының басқа несиелік институттар алдында несиелік қарыздардың болмауы шарт;
    • Несие бойынша өтімді кепіл мүліктері болуы керек;
    • Несие алушы сотталмаған және үстінен іс жүргізілмеген болуы  керек.

          Несие алушының төлем қабілеттілігін  анықтау

Банктің несие қызметкері  несие алушының арызын алып, тіркегеннен

кейін барлық құжаттарда,анкетада көрсетілген мәліметерді текері қажет. Егер несие алушы өз несиесін жалақы есебінен өтейтін болса, онда оның төлемқабілеттілігі жұмыс орнынан әкелген анықтама негізінде дәлелденіп есептеледі және Жинақтаушы Зейнетақы Қорынан алған растамамен куәлендіреді.

          Ол анықтамада келесі мәліметер  көрсетілуі керек;

А) анықтама берген ұйымның  толық атауы, банктік шоттың нөмері, пошта адресі;

Б) несие алушының осы  ұйымда тұрақты жұмыс істеу мерзімі;

В) соңғы 12айдағы несие  алушының орташа айлық табысы;

Г) жалақы есебінен соңғы 12 айдағы шегерімдер.

          Анықталған ұйымның жетекшісінің  және бас бухгалтердің қолы, ұйымның  мөрі қойылады.

          Ал, егер несие кәсіпкерлік қызметтен  түсетін табыс есебінен өтелетін  болса, несие қызметкері орташа айлық табыс мөлшерін әр күндік табысқа келтіріп талдау жасау арқылы анықтайды. Несие алушының төлем қабілеттілігін анықтау кезінде анықтамада, анкетада көрсетілген табыстан барлық міндетті төлемдер алынып тасталуы тиіс (яғни, табыс салығы,пайлар, алиментер, компенсациялар және тағы басқалар).

          Берілген несие сомасы алушының  барлық төлемдерін  кейінгі орташа  айлық табысына байланысты анықталып,  ерлі зайыптылардың жалпы орташа (барлық төлемдерден кейін) табысына  байланысты беріледі. Негізгі қарыздың сомасы мен төленетін пайыздардың сомасы несие алушының орташа айлық табысына (барлық төлемдерді шегергеннен кейінгі) аспауы қажет. Және қарыз алушыға берілетін несиенің барлық сомасы оның несиелік мерзімі аралығында алатын ақшалай табыстарының 70%-нан аспауы керек. Егер, несиелік қызметкерде несие алушының табыстарының берілген мерзім ішінде тұрақты күйде тұратынына күмәні болса, бұл коэффициент қорытындыда түсініктеме беру арқылы азаю жағына өзгертіліп, реттеліп отырады. Егер, несие алушы несие мерзімі аяқталғанға дейін зейнетке шығатын болса, онда төлемқабілеттілігін орташа айлық табысына (жұмыс істеген уақыттағы) Қазақстан Республикасындағы ең төменгі зейнетақыны қосу арқылы анықтайды (себебі, болашақтағы зейнетақы мөлшерін растайтын құжаттар жоқ). Бұл анықталған соммадан барлық шығындарды алып тастап, нәтижесін коэффициентін анықтау барысында қолданады.

          Анықталынатын коэффициентердің  мөлшері басқа да факторларға  байланысты.Атап айтсақ:

    • Несиені қайтаруды қамтамасыз ету;
    • Банктің сәйкесінше бөлімдеріндегі қорытындыларындағы ақпаратқа  байланысты өзгертіледі.

          Несие алушының төлем қабілетін  анықтау барысында және несие  соммасын анықтау  барысында  несие алушылардың табыстары  АҚШ доллар құнының өсуі мүмкіндігіне  байланысты қарастырылуы қажет.

          Ал, жеке тұлғалардың автокөлік  алуын қолдап, нсие берудің банкке  мынандай мүмкіндіктері беруде:

  • Жеке клиенттерге көрсетілетін банктік қызметтер спектрін көбейтіп оларды тарту;
  • Банктегі тұтыну несиелерін беру процесін унификациялау;
  • Банктік қызметтерді көрсету үшін тек жеке тұлғаларды емес, сонымен бірге сауда компанияларын тарту (мысалы, автосалондарды және тағы басқаларды);
  • Банктік несие портфелін көбейтіп, диверсификациялау.

          Автокөлікті банктік несие   арқылы алу кезінде несие тұрақты схема бойынша берілсе, несие алушы міндетті түрде өз қаражаттары есебінен алғашқы салым төлеуі қажет. Ал, несие қалған сома мөлшеріне беріледі. Бұл схема автокөліктерді автосалондардан, жеке тұлғалардан сатып алуға бағытталған.

          Казкоммерцбанк «Татымды несие» Сіздерге елдің кез келген автосалонында ең тиімді шаттармен жаңа қазіргі заманғы автомобиль алуға мүмкіндік ұсынады!

          Бұл бағдарлама Сізге тиімді  несиелеу шарттарымен қолданыста  болған кез келген маркілі  және модельдегі автомобильді жеке сатушыдан немесе автосалоннан сатып алуға мүмкіндік береді. Неліктен бұл Сізге тиімді болуы мүмкін? Өйткені Казкоммерцбанктің тұтынушылық несиесі – бұл;

    • Жылдам!- Несие беру туралы мәселені банк Сіз өтініш берген сәттен бастап 3 күн ішінде шешеді.
    • Тиімді! – Қолыңызда оның құнының бөлігі ғана бола тұрып, автомобиль сатып алуға болады, қалған соманы Сізге банк береді.
    • Ыңғайлы! – Несиені сіздің тұратын жерңізге немесе жұмысыңызға жақын болу ыңғайлылығына қарай, банктің 22 филиалының кез келгеніне барып рәсімдеуіңізге болады.

          «Ұсталған» автокөлікті сатып  алудың несиелеу бағдарламасы.

           Қолданыста болған автокөлікті  сатып алудың несиелеу бағдарламасы  Сізге тиімді несиелеу шарттарымен  айдалған кез келген маркілі  және модельдегі автокөлікті жеке сатушыдан немесе автосалоннан сатып алуға мүмкіндік береді.

          «Татымды несие» -жаңа автокөлік  сатып алуды несиелеудің арнайы  бағдарламасы. «Казкоммерцбанк» АҚ  жаңа автомобиль сатып алуды  несиелеудің «Татымды несие»  атты жаңа бағдарламасын ұсынады. Аталған бағдарлама Казкоммерцбанктің тиімді несие шарттары арқылы қазіргі заманға сай жаңа автокөлікті едің кез келген авасалонынан жоғары дәрежелі қызметпен сатып алуға ерекше мүмкіндік ереді.      

            Гаранттық схема (гарантированная схема) – автакөлікті сауда копаниясы сатқан уақытта қолданылады. Яғни, несие алушы өз қаражаттары  есебінен автокөлік құнының  50 пайызын төлеп, қалған 50 пайызын сауда компаниясының банктік гарантия негізінде бөліп төлеуге келіседі. 

          Бұл схема несиелік желілерді ашуға, яғни сатып алушы несие есебінен сатушыға жоспарланған төлемдерді төлеу үшін қолданылады.

          Бұл несиелер 21 жастан 56 жасқа дейінгі  Қазақстан Республикасының азаматтарына  беріледі және несие шарты  бойынша несие мерзімі несие алушыға 58 жас толғанға дейін аяқталуы шарт

          Несие сомасы несие алушының  категориясына және оның табыстары  мен автокөліктің бағасына тәуелді.

          Несие алушының категориясы несиені  қамтамасыз етуге байланысты  анықталады. Автокөлікті сатып алуға берілетін несиелер қарыз алушының банктік шотынан сатушының осы банкте ашылған шотына ақшаларды аудару арқылы немесе несие алушының, үшінші тұлғаның банктік шотынан қолма қол ақша арқылы немесе мерзімді салымдар сомасы арқылы беріледі.

         Егер, кепіл ретінде алынатын автокөлік болса, оны несие алушы жүз пайыз, яғни несиелік шарт немесе банктік гарантия мерзімі аяқталғанға дейінгі толық өз құнына сақтандыруға міндеттеледі.

          Нақты айтатын болса: жол апаттарына (әр түрлі апаттар), үшінші тұлғалардың заңға қайшы іс әрекеттерінен (ұрлаудан, қасақана жандыру арқылы жоюдан, автокөліктің бөлшектерін ұрлаудан ), табиғи апаттардан

(найзағай түсуден,  жер сілкінісінен және топан  судан), автокаско.

         

Кесте 2

Екінші деңгейлі банктердің экономика салалары бойынша несиелері

 

 

2007 ж

2008 ж

2009 ж

наурыз

маусым

қыркүйек 

желтоқсан

наурыз

Маусым

қыркүйек

желтоқсан

Ақпан

Барлық несиелер

Соның ішінде:

1623357

1901945

2118482

2592061

2733194

3116183

3825453

4735656

4803649

Өнеркәсіп

308722

352135

347392

437727

418756

421265

474214

524696

514332

Ауыл шар-ғы

129097

139541

144968

163990

156613

170770

184253

207331

211830

Құрылыс

165618

207694

247743

313481

360998

418177

514975

659490

653254

Көлік

61607

77758

81115

96043

97765

94954

96958

106745

118997

Байланыс

16202

18236

16216

21689

16670

17712

21014

33174

27994

Сауда

433704

478984

538127

638343

668813

739792

894983

1104530

1134674

Өзгелері

508344

627597

742920

920787

1013579

1253513

1639057

2099690

2142569


 

           2007 жылы азаматтарға тұтыну мақсаттарына берілген несиелер үлесі – 4,2% ; 2008 жылы- 6,4%, болғанын, яғни үлесі 0,52%-ға, ал көлемі бойынша 20 822 млн. теңгеден  42 249 млн. теңгеге өскенін көріп отырмыз. Ал, 2009 жылы тұтыну мақсатына берілген несиелер – 10,3 % құрады; өткен жылы бұл мақсатқа берілген несиелер көлемі айтарлықтай жоғарылағанын, нақты айтқанда 2,38 есе болған.

          Банктен клиентке берген несие  көлемі 31.12.2007 жылғы жағдай бойынша  495 млн және 31.12.2008 жылғы жағдай  бойынша 283млн. теңге орнына 2009 жылдың он айдағы өсім көлемі 22,1 % құрады немесе Банктің несиелік қоржыны 109 млн. теңгеге ұлғайды. Соңғы екі жылда банкпен клиентке берген несие көлемінің өсімі 372 млрд. теңгені құрады немесе 160 % өсті. 

          2009 жылы тоғыз айда несиелері  бойынша жоғалтуларға ықтимал резервтерін қалыптастыруға кететін шығындар 2007 жылғы  9 айдағы 8 924 млн.теңгемен салыстырғанда 11 206 млн. теңгеге құрады. 25,6%өсім ең бірінші кезекте несие қоржыны көлемінің ұлғаюына байланысты болды.  2007 жылдың  1 қазанындағы 524,8 млрд. теңгемен салыстырғанда 640,6 млрд. теңгені құрады. Клиенттерге берілген несие көлемінің өсуіне қарамастан, резервтердің тиімді қойылымы  2008 жылдың аяғында  5,6 % - ке дейін төмендеді. Бұл Қазақстандық жалпы экономикалық жағдайдың жақсаруымен және банктің несие қоржыны сапасының жақсаруымен байланысты болады.

          2009 жылы тоғыз айда клиенттердің  несиелері бойынша ықтимал жоғалтуға  қалыптасқан резервтердің орташа  көлемі  2008 жылғы 9 айдағы 23 141 млн теңгемен салыстырғанда 31 889 млн. теңгені құрады.  8,7 млрд. теңге немесе 99,9 % өсім жарамсыз немесе мерзімі өтіп кеткен несиелердің орташа көлемінің 10,7 млрд. теңгеге өсуінен, сондай ақ қолданыстағы несиелердің орташа көлемдердің 183,9 млрд. теңге немесе 52,7 % - ке артуы есебінен жүзеге асты. 2008 жылы несие қоржыны орташа көлемінің жалпы көрсеткішінде жарамсыз және мерзімі өтіп кеткен несие,лердің үлесі шағын ғана және өткен жылдың 3,3% деңгейінде қалды.

          Банктерде несиелік– брутто көлемі  төрт есе өсуіне байланысты, банктер берген несиелер бойынша ықтимал жоғалтуларға резервтер қалыптастыруға бөлінетін қаржы 130 млн. теңгеден 367 млн. теңгеге дейін көтерілді.

           Таза пайыздық табыс

          Төмендегі кестеде 2009 және  2008 жылдары тоғыз айда Банктің  таза пайыздық табысы бойынша мәліметтері келтірілген:

    

Кесте 3

Несие бойынша жоғалтуға  резервтер

 

 

2007

2008

2009

өзгерістер

Пайыздық табыс

316,548

380,777

372,939

51,6

Пайыздық  шығын

171,672

181,265

179,737

68,9

Несиелер бойынша жоғалтуға  резервтерді қалыптастырғанға дейінгі таза пайыздық табыс

144,696

199,512

193,202

35,6

Несиелер бойынша ықтимал  жоғалтуларға резервтерді қалыптастыру

69,956

150,697

193,113

27,8

Таза пайыздық табыс

74,740

48,815

89

42,2


      *Дерек көзі: Казкоммерцбанктің статистикалық бюллетені 2009ж

 

           Несиелер бойынша ықтимал жоғалтуларға  резервтерді қалыптастырғанға дейінгі  таза пайыздық табыс 2009 жылы 9 айда пайыздық активтердің орташа  көлемі 35,8 % - ке өсу кезінде мүмкін  болатын пайыздық табыстардың  едәуір өсуі есебінен 52%-ке артты. Орташа пайыздық активтерге несиелер бойынша ықтимал жоғалтуларға резервтер қалыптастырғанға дейінгі таза пайыздық маржаның көрсеткіші 2008 жылғы 9 айдағы 44,4 %-тен 2009 жылы 9 айда 41,8% - ке дейін азайды.

          Несиелер бойынша жоғалу ықтимал резервтерін қалыптастыруға кететін шығындарды қоса есептегенде таза пайыздық табыс 2009 жылы  9 айда  74,740 млн. теңге құрады, бұл 2008 жылшдың 9 айда орташа пайыздық активке таза пайыздық маржа 2008 жылғы 9 айдағы 3,3%-тен 31%-ке дейін төмендеді. /31/       

 

 

 

2.3 Тұтыну несиесін уақытында қайтаруды қамтамасыз ету формалары

 

          Өтімділік деңгейіне қарай қамтамасыз етудің төмендегідей түрлері бар:

    • Банктің филиалдарына кепіл берушінің салған ақшалай депозиттері;
    • Кепілдеме беруге құқықтары бар ұйымдар мен кәсіпорындардың кепілдемесі;
    • Өтімді қозғалмайтын және қозғалмалы меншік.

          Несиені қамтамасыз ету ретінде  несие алушының меншігі немесе  үшінші тұлғаның меншігі, несие  алушының банктік несие қаражаттарына  алған 

          Меншіктің қамтамасыз етулер ипотека түрінде де, заклад түрінде де қабылданады.

          Банктік тәуекелдерді төмендету  мақсатында несиенің қайтарылуын  қамтамасыз етудің бірнеше түрі  қолданылуы мүмкін, бірақ қамтамасыз  етудің жалпы сомасы несие  шартындағы міндеттердің сомасынан артуы қажет.

          Қозғалмайтын мүліктерді бағалау   келесі құжаттар негізінде жасалады:

    • Бағаланатын объектілердің техникаклық құжаттамалары (оригинал);
    • Кепіл берушінің бағаланатын объектілерге меншік құқығын куәландыратын құжаттар;
    • Егер, бағаланып отырған сауда объектісі болса, жылдық, айлық тауар айналымының сомасын растайтын құжаттар;

мүлікті бағалау үшін, банк қызқметкеріне мүлікті көрсету  туралы шарт жасалады. Клиент бағалауды  жүргізгені үшін банктің комиссиялық  сыйақы Кепілге берілген мүліктерді бағалау бағаланатын объектілерге шынайы құжаттар берілгенде ғана жасалады. Бағаланатын мүліктің меншік құқығын бағалау клиент тапсырған құжаттарға негізделеді. Клиент құжаттарының шынайылығына жауапты болады.

Информация о работе Тұтыну несиесі және оның Қазақстанда дамуы