Алуеметтік сақтандыру

            Өзіңіздің бақылауларыңызды, анализ нәтижесі мен рекоментацияны келесідей үлгіде ұсыну керек.  

       

1. Бала туралы жалпы мәліметтер

 

                     Тегі, аты ______________________________________________

               Жасы, сыныбы _________________________________________

               Отбасы туралы мәліметтер _______________________________

  Денсаулық жағдайы ____________________________________

  Үйірмелерге, спорт секцияларына, клубтарға қатысуы ________

  Тапсырманың орындалуы ________________________________ 

       

2. Индивидуалды  психологиялық ерекшеліктері

                   

                     Темперамент түрі _______________________________________

                     Өзін-өзі бағалау _________________________________________

                     Тұлғаның бағыттылығы __________________________________

                     Ақпараттарды қабылдаудың жетекші  арналары ______________ 

       

3. Тұлға дамуына және әлеуметтенуіне әлеуметтік факторлардың (микрофактор, мезофактор, макрофактор, мегафактор) әсері
4. Жеке тұлғалық бағдарлық картасы
5. Әлеуметтік- педагогикалық жағдайдың құрылуы мен жүзеге асырылуының рефлексивті түрде өзін-өзі анализдеу.

 
 

            Баламен өзара қарым-қатынас процесінде сәттілікке қол жеткізу үшін, мынадай шарттардың орындалуын қамтамасыз етуіміз керек: тәрбиеленушіні толыққанды серіктес ретінде қабылдау; бала тұлғасының қалыпты тарабына сүйену; баланың өзін -өзі жетілдіру қабілеттілігіне ие болуы мүмкін екеніне сену; онымен қарым-қатынас кезінде өзінің тәрбиеленушіге сенетінін айту, оның рухани қалыбын түсіне білу; оның ерекшеліктерін білу (өмірінің тарихын, индивидуалды – психологиялық және жастық – жыныстық ерекшеліктері, отбасындағы, құрбы – құрдастары, сыныбы, формалды емес топтардағы әлеуметтік статусын білу) және оны әрқашан есепке алып отыру.

5. Жеке тұлғаның артықщылықтары және "проблемалы аймағын" анализдеу негізінде тұлғалық өсім картасын құрастырыңыз.

 

       Төртінші  тапсырма

1. Қала микроаудандарындағы, ауылдарындағы инфрақұрылым мен әлеуметтік – педагогикалық жағдайды зерттеп, талдау керек.
2. Микроаймақ инфроқұрылымының әлеуметтік төлқұжатын құрастыру керек.
3. Микроаудандағы әлеуметтік- педагогикалық жағдайдың дамуын болжамдап, осыған байланысты әлеуметтік- педагогтың іс -әрекетінің бағдарламасын жасау керек.
4. Микроаудандағы әлеуметтік тәрбиені сол жердің іс -әрекетті тәрбиелеуші барлық субъектілерін есепке ала отырып, әлеуметтік тәрбиелеу жүйесін модельдеу керек.
5. Микроаудандағы әлеуметтік тәрбиенің әрбір субъектісі іс -әрекетінің мазмұнын жоспарлау керек.

Тақырыпқа арналған материадар

Тұлға және оның әлеуметтік байланыстарының диагностикасы

"Аяқталмаған  тезис" әдістемесі

             Бұл әдістеме бала тұлғасының әлеуметтену процесіне, және оның дамуы  мен құрылуына әсер ететін қоршаған орта факторын анықтауға мүмкіндік  береді.

       Келесі  анықтамаларды соңына дейін жазыңыз:

       Мен мынандай сеніммен тәрбиелендім

       Отбасы  – бұл...;

       Жұмыс – бұл...;

      Ақша  – бұл...;

      Оқу– бұл...;

      Еркек– бұл...;

      Әйел  – бұл...;

      Сәттілік  – бұл... .

         Балаға жеке өзінің ұстанымын  анықтау емес, оны қоршаған ортасының  (ата-аналары, туған-туыстары, таныстары, мұғалімдері, т.б.) ұстанымына анықтама беру керектігін түсіндіріп өту керек. Балалар сонымен қатар қандай ұстанымды қабылдайтынын ("+" белгісімен), немесе онымен келіспейтінін ("-" белгісімен) белгілеуге де болады.  

Жетіспеушіліктер – артықшылықтардың жалғасуы

      Әрбір тәрбиеленушінің ең дамыған қасиеттерін  белгілеңдер. "Жетіспеушіліктер артықшылықтардың жалғасуы" принципі бойынша тәрбиеленуші мінез-құлқының негативті тараптарын позитивті түрге ауыстыру керек.

Мысалы:

       Қырсықтық - өз көзқарасында  тұрақталып қала алу қабілеті;

       Қызғаншақтық  – үнемді өмір сүре алу қабілеті;

       Үшқалақ – қызуқанды, өзінің пікіріне ие;

      Осылайша, сіздер позитивті сапалық  қасиеттердің бірқатарына ие  бола аласыздар. Мұндағы негізгі  мақсат пен көңіл тәрбиеленушімен қарым-қатынастың эффективті болуына бөлінеді.  

Мен нені жақсы көремін? Мен нені жақсы  көрмеймін?

Тәрбиеленушінің өмірлік құндылықтарын анықтаңыз. Мынадай тапсырма беріледі: " Мен нені жақсы көремін? "  және " Мен барлығына қарағанда нені жақсы көрмеймін?" деген сұрақтарға он жауаптан берілуі керек.

       Кезегімен орналастыру

       Тұлға сапасы үшін маңызды деп санайтын құндылықтар мен іс -әрекеттерді  рет –ретімен қойып шығыңыз.

         

         Жіктеу есімдіктерін кезегімен  орналастырып шығу тұлға психологиясы  жайлы көптеген мәліметтерді  береді. "Мен", "сен", "ол", "біз", "олар" деген есімдіктердің өзіңе қаншалықты маңыздылығына қарай орналастырып шығу керек.

       Бала  бірінші және соңғы орындарға  қандай есімдікті қояды?

       Тапсырманы  кезегімен қойып шыққаннан кейін  әрбір есімдіктің астарында не тұрғанын ойлайтынын сұрап (мысалы "біз" есімдігі дегенде отбасы немесе достар, немесе сынып, немесе...)  қиындатуға да болады. 
 
 

       Қиялғажайып таңдау 

       "Сиқырлы"  ситуацияны қолдана отырып, балалардың  қажеттілігін өзектендіріңіз.

       Мысалы:

       Саған алтын балық келді, және ол сенен "Саған не керек?" деп сұрады.

       Егер  сен бір сағатқа сиқыршыға  айналып қалсаң не істейтін едің?

       Сен адам тұрмайтын аралға кетіп бара жатырсың, және ол жерде қалған бүкіл өміріңді өткізесің. Сен өзіңмен бірге бес сөзбен белгілейтін заттарды алуыңа болады. Осы бес сөзді ата. 

       Аяқталмаған хат

       Таныс емес досыңызға жазған хатты аяқтаңыз:

          Мен өте жақсы өмір сүріп  жатырмын, себебі ...

          Мен нашар өмір сүріп жатырмын, себебі ... 

       "Менің  ғаламшарым"

       Тәрбиеленушіге "Менің ғаламшарым " картасын толтыруды ұсыныңыз. Тапсырманы орындауға түрлі- түсті қарындаш немесе фломастерлер, сурет салу парағы керек болады.

       Баланы  өзіңізге тартып, жағымды атмосфера  құрыңыз. Баладан сурет салу парағына күнді салуын сұраңыз. Күнді түсіндіре отырып, "күн" – бұл сендерсіңдер: "Сендер дәл күн сияқты өздеріңе жақын адамдарға жылу, мейірім, қуаныш сыйлайсыңдар. Демек, күн сәулелері – сендердің тұлғаларыңның артықшылықтары. Оларды атаңдар. Бұл мінез-құлықтағы, сонымен қатар сырқы бейне артықшылықтары да болуы мүмкін, немесе ерекше сипаттары- мейірімділік, қарым-қатынасқа тез түсетін, көңілділік, жауапкершілік, әдемі көздер, жастық ... Күнде өзіндік "Меніңізді" көрсете отырып, өзіңізді өзіңіз бейнелеңіз. 

      Өзіңіздің кеңістігіңізде ғаламшардағы планеталарды салыңыз. Планета – барлық адамдарға өте маңызды. Планеталарды олардың атауымен атаңыз.

       Планета ақиқаттағы адам немесе ойдан құрастырылған  кейіпкер, біреудің өмірі, тағдыры, мінезі, іс -әрекеттері сізге ерекше, терең әсер қалдырған тарихи батыр болуы мүмкін.

       Өзіңіздің ғаламшарыңыздың картасында өзіңіз үшін маңызды, жарқын, өзіңізге әсерлі орындарды жұлдызшамен белгілеңіз. Сүйікті қалаңызды, жұмысыңызды, дәстүрді, талисман, мереке, белгілі заттарыңызды есте сақтаңыз.

       Қалауы  бойынша (егер қаламасаңыз, жасамасаңыз  болады) тұмандылықты, бұлтты, т.б. белгілеңіз.

       Күнге, бұлтқа, планета мен жұлдыздарға  қараңыз. Кім көбірек осы тұмандылықтар  мен қара бұлттарды кетіре, тарата алатынын ойлап көріңіз. Оларды сызықтармен  біріктіріңіз, нәтиже шығарыңыз, кім  сіздің өзекті мәселелеріңізді шеше алады: сіз өзіңіз бе, әлде жақын адамдарыңыз ба?

       Тәрбиеленушілер ғаламшар картасын толтырып болғаннан  кейін анализ жасаңыз:

       - Ондағы "Мен" образын қабылдау;

       - Өзін -өзі бағалау (күннің өлшемі, оның орналасуы мен сәулелері);

       - Эмоционалдық жағдайы (қандай түстер қолданды);

       -Тұлға сапалары (күнде, сәулелерде ненің суреті салынған);

       - референтті тұлғалардың әсер етуі;

       - өміріндегі маңызды жұмыс түрін таңдауы (жұлдызшар).

       "Менің  ғаламшарым" картансын  анализдеу  кезінде психодиагностика бойынша білімдеріңізді қолданыңыз. Бұл сіздің тәрбиеленушіні жақсырақ түсінуге мүмкіндік береді.

       Біраз уақыт өткеннен кейін осы әдістемені қайта жүргізіп көріңіз.  Әрбір  тәрбиеленушімен анализдеп көріңіз, оның картасында, оның өмірінде не өзгерген? Неге? Нәтиже шығарыңыз.  

       Референтті тұлғалар

       Сіз үшін үлкен маңызға ие сіздің қоғамыңыздағы  он адамды жазыңыз. Олардың ішіндегі қайсысы сізге барлығына қарағанда  жақынырақ, белгілеңіз. Мысалы Мен -мама-  құрбым-Қанат-жаттықтырушы... . 

       Мен және менің сыныбым