Автор: Пользователь скрыл имя, 13 Ноября 2011 в 08:14, реферат
Айналым қаражаттарының негіздері, айналым қаражаттарының қажеттілігін анықтау
Негізгі бөлім:
1.1. Айналым қаражатының негізділігі ................................................... 3
1.2. Айналым қаражатының құрылы мен өлшемі, құрамы. ................... 4
1.3. Кәсіпорынның айналым қаражатының қажеттіліктерін анықтау... 8
Жоспар:
Кіріспе бөлім:
Негізгі
бөлім:
1.1.
Айналым қаражатының негізділігі ..............................
1.2.
Айналым қаражатының құрылы мен өлшемі,
құрамы. ................... 4
1.3. Кәсіпорынның айналым қаражатының қажеттіліктерін анықтау... 8
Қорытынды:
1.1.
Айналым қаражатының
негізділігі
Кәсіпорын өнімді өндіру үшін шикі заттын, материалдын, сатып алынатын жартылай фабрикаттардын, құралдардын, түйіндердін, жарналардын, ыдыстардын, қосалқы бөлшектердін, құрылыс материалдардын қорлары болуы керек. Бұл қорлар, сонымен қатар аяқталмаған өндірістін шығындары кәсіпорынның өндірістік айналым қорларын құрылуы.
Өндірілген өнімді сату үшін дайын өнім қоймалары болуы тиіс. Өнімдердін бір бөлігін тұтынушыға тиеп жіберіп ол жолда болса, бір бөлігі тұтынушыға жетіп ақшасы әлі төленген жоқ. (дебиторлық қарыз)
Өндірістік- шаруашылық іс-әрекетті жүзеге асыру үшін кәсіпорында шикі затқа, материалдарға, жалақы төлеуге ақша қаражаттары болуы керек
Дайын өнім, дебиторлық қарыз тиелген тауарлар және ақша қаражаттары кәсіпорынның айналым қорын көрсетеді.
Кәсіпорынның айналым қаражаты – бұл өндірістін айналым қорлары қалыптастыруға жұмсалған қаражат құны. Баланыс активінде байқалады.
Айналым
капиталы – Кәсіпорынның айналым қаражатын
қалыптасатың қаржылық көздердін
сумасы баланыстын пассивінде байқалады.
1.2.
Айналым қаражатының
құрылы мен өлшемі, құрамы.
Кәсіпорынның айналым
активтері келесі түрлерден құралады.
Кәсіпорынның
айналым активінің
құрамы.
| Бөлім | Бап топтары | Бап |
| Айналым
активтері |
Қорлар Белгілі
құндылыққа қосылған бағаның салығы. Дебитор
қарыздылығы. Қаржылық
айналым. Ақшалай айналым. |
Металдар және
басқа да аналогиялық құндылықтар. Аяқталмаған
өндірістегі шығындар. Дайын өнім
тиелген тауар мен қайта сатуға
арналған тауарлар. Болашақ
кезеңнің шығыны. Тұтынушылар
мен тапсырыс берушілер. Тұтынудағы
векселдер. Жарғылық
капитал төлемшілерінің қарыздары. Бөлінген
төлемдер. Басқа да
дебиторлар. Ұйымдарға
12 айға арналған зайымдар. Акционерлерден
сатып алынған өзіндік акциялар. Басқа да
қаржылық айналымдар. Есеп- айырысу
шоттары Валюталық
шоттар. Басқа да ақшалай айналымдар. |
Өндірістін өнеркәсіптердің айналым қаражат құрылымдары.
19- кестеде
берілген
1994ж, 1998ж,
2000ж, 2002ж, Өндірістін
өнеркәсіптердің
айналым
| 1994 | 1998 | 2000 | 2001 | 2002 | |
| Айналым
активтері- барлығы Соның ішінде: Қорлар Қысқа
мерзімді қаржылық
айналымдары Дебиторлық
қарыздар. Дебиторлық
қарыздар. Белгілеген
құндылық бойынша ҚҚС Басқа да айналым активтері. |
100 80,1 - 5,9 5,1 - 8,9 |
100 26,5 6,7 2,6 56,9 5,2 2,1 |
100 31,7 10,0 3,7 48,6 4,9 1,1 |
100 33,0 10,8 4,6 45,0 5,9 0,7 |
100 32,7 6,8 6,8 42,8 7,1 3,8 |
Жалпы алғанда өндірістін өнеркәсіптердің айналым қаражаттарының көлемін көбіне өнім қорлары құрайды.( 20 кестеде көрсетілген.)
Кесте 20
19988ж
2000-2002жж Өндірістін
өнеркәсіптердің
тауарлы материалды
құндылықтары шығындарының
айналым
| 1998 | 2000 | 2001 | 2002 | |
| Барлық-
қорлар Соның ішінде: шикі
зат, материалдар және басқа
аналогиялық құндылықтар. аяқталмаған
өнеркәсіптегі шығындар дайын өнім тиелген
тауарлар болашаққа
кезендегі шығындар басқада шығындар мен қорлар |
100 47,5 21,5 20,4 7,5 2,6 0,5 |
100 52,7 19,5 20,8 4,1 2,4 0,5 |
100 52,6 20,8 19,6 2,6 3,9 0,2 |
100 48,3 23,6 19,0 3,3 5,6 0,2 |
1984 жылы тауарлы материалдардын құндылықтардағы айналым қаражаттары 80,1 пайызды құрады. 2000 жылы 31,7 % экономикалық тоқырау жылдары өндіріс өнімдерін өндіру көлемі азайды, сәйкесінше өндірістін қорларда азайды. Көптеген кәсәпорынға жалақы төлеуге, салық төлеуге табыстар жетпегендіктен айналым қаражаттарының қажеттіліктерін қанағаттандыра алмады. Нәтежесінде 1999 жылы КАМАЗдын айналым қаражаттары тек 12 мың жүк көлігін шығаруға жетті, ал бұл кездегі ең аз деген онтайлы көрсеткіш 25 мың.
Жалпы көлемінде дебиторлық қарыздың мөлшері күрт өзгеріп кетті: сәйкесінше 5,1 % - 48,6% дейін.
Дебиторлық қарыз – тұтынушылармен тапсырыс берушілермен қызмет көрсетушілермен есеп айырылсатын қарыз; тәуелді ұйымдармен есеп айырылсатын қарыз; келісілінген шарттарға байланысы төлемдердің қарызы; басқа дебиторға сонын ішіндегі қаржы және салық оргондарына төленетін қарызы; жеткізушілердің материалдық тауарлық құндылықтардың жетіспеушілігін төлейтін қорлар. Мемлекеттік тапсырыс
берушінің көрсетілген жұмысқа төлейтін қарызы, сонымен қатар айыппұлдар және пенилар.
Дебиторлық қарыздын көптігі – көптеген кәсіпорынның қаржылық жағдайының нашарлығының себебі. Дебиторлық қарыз – айналым қаражаттарының ерекше түрі. Бұл кәсіпорынның айналмаған ақшасы. Оларды тұтынушылардан алу керек. Бұл қаражаттарды айналымына кәсіпорынның шикізаттың жаңа партиясын материалын ала алмайды, демек өндірістің жаңа циклі басталмайды. Дебиторлық қарыз үшін тұрақты түрде көп болса кәсіпорын тоқырауға ұшырауы мүмкін. Мұның себебі тұтынушыларда болады.
Дебиторлық қарыздың бір бөлігін күмәнді қаржылар құрауы мүмкін - жойылған, тоқырауға ұшыраған, жоғалғалып кеткен кәсіпорынмен ұйымдармен қарызы. АҚШ- та дебиторлық айналым қаражаттарының құрамында күмәнді қарыздарсыз ескеріледі.
Дебиторлық
реттеудің тәсілдері – кәсіпорын маркетинк
қызметтерінің сенімді тұтынушыларын
іздеуі ,өнімді алдын ала ақша төлеу арқылы
өткізуі.
1.3. Кәсіпорынның айналым қаражатының қажеттіліктерін
анықтау
.