Прибыль как целевая функция фирмы

 

2-тапсырма. Берілген  сөз тіркестерімен сөйлем құраңыз.

Денсаулығын сақтау, еңбек ету, тұрмыс жағдайын жақсарту, мүмкіндік беру, жұқпалы індеттер, аурудың асқынуы, зиянды әдеттер, аулақ болу, шылым  шегу, арақ ішу, сана сезімі, бауыр мен  бүйрек қызметі, халықтың денсаулығы.

 

3-тапсырма. Мәтіннен  тәуелдік жалғаулы сөздерді тауып,  жалғаудың қай жақ екенін айтыңыз.  Тәуелдік жалғаудың буын үндестігі  бойынша қалай жалғалғанын түсіндіріңіз.

Үлгі: өзін-өзі, денсаулығын, ...

 

• ГЛОССАРИЙ
• арақ ішу – пить водку
• асқыну – воспаление
• әсер – влияние
• жақсарту – улучшать
• жөнсіз тамақтану – питаться не зная меры
• жұқпалы індеттер – заразные заболевания
• көңіл күйі – настроение
• көтеріңкі – приподнятое
• қалыптастыру – формировать
• нашарлау – ухудшаться
• нығайту – укреплять
• сана сезімі – сознание, самосознание
• таралу – распространяться
• шылым шегу – курить

 

• ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

1. Алдашев А. Қазақтың халық медицинасының құпиясы. – Алматы, 1992 ж.

2. Аяпбергенова К.Г. Дәрі дайындау факультетінің студенттеріне арналған көмекші оқу құралы. – Алматы, 1993 ж.
3. Аяпбергенова К.Г. Қазақ тілі. – Алматы, 1995 ж.
4. Аяпова Т.Т. Қазақ тілі («Негізгі оқулық», «Мұғалім кітабы»). – Алматы: Ғылым, 1999ж.
5. Беріков Н. Қазақ тілі сабақтары. – Алматы: Ана тілі, 1994 ж.
6. Дәрменқұлова Р.Н. Медициналық мәтіндер жинағы. – Алматы, 2000 ж.
7. Доскеева Б.Ж. Қазақ тілі (Мед. оқу орын. арн.). – Алматы: Қайнар, 2002 ж.
8. Қалиев Б. Өсімдік атауларының орысша-қазақша сөздігі. – Алматы: Ана тілі, 1963 ж.
9. Құлмағамбетова Б. Қазақ тілін үйренушілерге көмек. – Алматы, 1991 ж.
10. Махмудов Х. Қазақша-орысша сөдік. – Алматы, 1992 ж.
11. Момынов Ә.Т., Рақышев А. Медициналық сөздік. – Алматы, 1989 ж.
12. Сарыбаев Ш. Қысқаша орысша-қазақша сөздік. – Алматы: ҚСЭБР, 1989 ж.
13. Түймебаев Ж.Қ. Қазақ тілі.Грамматикалық көрсеткіш. – Алматы, 1991 ж.

 

• СОӨЖ ТАПСЫРМАЛАРЫ

1. «Денсаулық – зор байлық», «Емханада» тақырыбы бойынша сұхбат құрастыру.

2. Жаңа сөздерді жаттау.

 

• СӨЖ ТАПСЫРМАЛАРЫ

1. «Ас – адамның арқауы» тақырыбы бойынша реферат жазу.

 

5 АПТА

1 КРЕДИТ САҒАТ

№1 ПРАКТИКАЛЫҚ САБАҚ

Лексикалық тақырып: УАҚЫТ ЖӘНЕ МЕЗГІЛ

Грамматикалық тақырып: СЕПТІК ЖАЛҒАУ

 

• МӘТІНМЕН ТАНЫСАЙЫҚ!

1-тапсырма. Мәтінді  оқып, аударыңыз.

УАҚЫТ АЛТЫННАН ҚЫМБАТ

Уақыт – адам өмірінің ақшалай  құны. Уақыт – әркімнің нақтылы  өмірлік капиталы. Адамның босқа  кеткен әрбір сәті отқа жаққан теңгемен тең.

Адамның ақшалай уақыты адамның өзіне байланысты. Біреудің бір сағаты мың теңге болса, енді біреулердікі бір тиын.

Кісінің кісілігі уақытты босқа  өлтірмеуден басталмақ. Даналық  жасқа байланысты емес. Елдің бәріне ортақ бір-ақ күнтізбелік бар, тек  біреуі соның үш күнін орынды пайдаланады да, біреуі үш күнін қанағат тұтады.

Уақыт – ақсүйектілікті мойындамайды. Ханға да, қараға да берілетін мерзім – тәулігіне жиырма төрт сағат.

Дүниеде уақыт белгілегеннен артық  демократия жоқ. Мұндағы ақсүйектік уақытты пайдалануға байланысты, кім уақытын бағалай білсе, сол ғана тектілердің қатарына қосылмақ.

Адам уақытты сезінгенде ғана өзін-өзі  қадағалап отырады. Өзіне-өзі бағыт  белгілейді. Дүниедегі ең жомарт дерт – еріншектікті жеңеді. Өзін нағыз  адам етіп тәрбиелеп шығады.

Бүгінде іскерлер әлемін басқаратын – ұлы мәртебелі уақыт.

Профессионал жазушы күніне неше бет жазатынын жоспарлап отырады, бизнес те осыған жақындаса, жаман емес.

Уақыттың көп шашылуы – шығын. Мұны дәлелдеп жатудың қажеті жоқ. Мысалы, бір нәрсені жасау үшін, уақыт  неғұрлым көп кетсе, соғұрлым оның құны да қымбатқа түспек.

Үнемі кешігіп жүретін адамға бизнес әлемінде орын жоқ.

МӘТІНМЕН ЖҰМЫС:

1. Мәтінді бөлімдерге бөліп, қарапайым жоспар құраңыз.
2. Мәтінді ауызша әңгімелеңіз.
3. Мәтіннен уақытқа қатысты сөздер мен сөз тіркестерін жазыңыз.
4. Мәтіндегі жаңа сөздерді меңгеріңіз.
5. Пікірлесім құру үшін сұрақтар дайындаңыз
6. Мәтінді пікірлесімге айналдырыңыз.

 

2-тапсырма. Төмендегі  сөйлемдердің мағынасын қалай  түсінесіз. Түсіндіріңіз.

1. Уақыт – адам өмірінің ақшалай құны.
2. Адамның босқа кеткен әрбір сәті отқа жаққан теңгемен тең.
3. Даналық жасқа байланысты емес.
4. Уақыт – ақсүйектілікті мойындамайды.
5. Бүгінде іскерлер әлемін басқаратын – ұлы мәртебелі уақыт.
6. Уақыттың көп шашылуы – шығын.
7. Біреудің бір сағаты мың теңге болса, енді біреулердікі бір тиын.

 

• ГРАММАТИКАМЕН ТАНЫСАЙЫҚ!

СЕПТІК ЖАЛҒАУ

Қазақ тілінде 7 септік бар, олар: атау, ілік, барыс, табыс, жатыс, шығыс, көмектес. Әрбір септіктегі сөз белгілі бір сұрақтарға жауап береді.Септіктің сұрақтары кім? не? деген негізгі сұрақтан өрбиді. Қазақ тілінде жай септеу және тәуелді септеу бар.

 

3-тапсырма. Өлеңді  жаттайық.

УАҚЫТ ТУРАЛЫ

Уақытты тоқтатар шамаң  бар ма?

Бәрі өтеді: дәуірлер, замандар да.

Менің жаным ашиды  мына өмірді

Өтпейтіндей көретін  адамдарға.

Өтеді ғой ...

Өтеді ғой барлығы  да.

Күн арқалап кетеді таңды мына.

Менің жаным ашиды  барлығына

Таң нұрына, адамның тағдырына.

М.Мақатаев

 

• ГЛОССАРИЙ
• ақсүектілік – аристократичность
• бүгін – сегодня
• дәуір – эпоха
• дерт – недуг
• ерте – рано
• ертең – завтра
• жаным ашиды – душа болит
• заман – время (эпоха)
• кешке – вечером
• күнде – каждый день
• күндіз – днем
• қазір – сейчас
• қанша, неше – сколько
• құн – стоимость
• мезгіз – время (года)
• тағдыр – судьба
• таңертең, таңда – утром
• текті – родовитый, знатный
• түнде – ночью
• түсте – в обед

 

 

• ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

1. Ахтамбердиев З.Т. «Қазақ тілі» (учебник для самостоятельного и аудиторного изучения казахского языка). 1995 ж.

2. Бектұров Ш. «Казахский язык для начинающих». – Алматы: «Білім», 1994 ж.
3. Бектұрова А.Ш., Ш.К.Бектұрова «Казахский для всех». – Алматы: «Атамұра», 2004
4. Қазақ тілі. Жоғарғы сынып және студенттерге арналған әмбебап анықтамалық. – Алматы, 1999 ж.
5. Күзекова З.С. Қазақ тілі (практикалық курс). – Алматы: «Раритет», 2003 ж.
6. Құрманбаева Ш.Қ., Болатов С.Қ. Қазақша үйренеміз. Ересектерге мемлекеттік тілді жеделдетіп оқыту құралы. – Өскемен: Алтай, 2007. – 116 б.
7. Мұса А.О., Төленов І.М., Әбіш Ж.Ш., Құдайбергенов Е.Қ. Қазақ тілі. – Алматы: Экономика, 2001 ж.
8. Сабыр М. «Қазақ тілі». – Алматы, 2002 ж.
9. Сариев К. «Қазақ тілі». – Алматы: «Білім», 2001 ж.

 

• СОӨЖ ТАПСЫРМАЛАРЫ

1. «Уақытты үнемдей білесіз бе?» тақырыбына шағын шығарма жазыңыз.

2. М.Мақатаевтің «Уақыт туралы» өлеңін жаттау.

 

• СӨЖ ТАПСЫРМАЛАРЫ

1. Жаңа сөздерді жаттау.

2. Септік жалғаулардың кестесін жасау.

 

5 АПТА

1 КРЕДИТ САҒАТ

№2 ПРАКТИКАЛЫҚ САБАҚ

Лексикалық тақырып: КҮН, АЙ АТАУЛАРЫ

Грамматикалық тақырып: АТАУ СЕПТІК

 

• СҰХБАТТАСАЙЫҚ!

1-тапсырма. Уақыт  туралы сұхбат құраңыз. 

• Сіз уақыт туралы ойланып көрдіңіз бе?
• Ойланбаппын. Уақытты есіме салғандай болдыңыз. Тіпті, уақытты үнемдеу, жоспарлау деген де ойыма келмепті, өтеді де кетеді, қайырылмайды.
• Батыстың «уақыт – ақша» деген мәтелі біздің елге де келіп жатқан сияқты. Әрбір сағаттарымызды ұқыпты пайдалана білсек, бәріміз де табысты болар едік, солай емес пе?
• Әрине, егер мен уақытымды бағалай білсем, бұл күндері көп шаруа тындырған болар едім, уақытымды үнемдеп, жаттығуға көбірек барғанымда бокстан әлем чемпионы да болар ма ем, кім біледі. Әлі де кеш емес. Бос уақыттарымды пайдалы жұмсауға тырысамын.

 

2-тапсырма. Мына  сұрақтарға жауап беріңіз.

1. Уақыт деген не?
2. Уақыт мемлекет үшін керек пе?
3. Уақытты үнемдеу деген не?
4. Уақытты үнемдеу – тек жеке адам үшін емес, мемлекет үшін де қажетті дегенді қалай түсінесіз?
5. Бос уақытты қалай пайдалану керек?

 

• ДАНАЛАРДЫҢ СӨЗІ

3-тапсырма. Оқыңыз, түсініңіз. Даналар сөзін жаттаңыз.

«Әркім өз уақытын еңбегінің көлемінен өлшегені ең дұрыс жол» (В.Г.Белинский).

 

«Жастық өз уақытын  білмейді» (Р.Хорезми).

 

«Минут ұрыс тағдырын шешеді. Сағат шайқас тағдырын шешеді. Күн бүкіл мемлекет тағдырын шешеді» (А.В.Суворов).

 

• ГРАММАТИКАМЕН ТАНЫСАЙЫҚ!

АТАУ СЕПТК

Атау септіктің сұрақтары: кім? кімдер? не? нелер?

Атау формадаға сөздер жекеше де, көпше де және тәуелді түрде  де қолданыла береді. Атау септіктің  жалғаулары болмайды. Атау септіктегі сөздер сөйлемде бастауыш та, баяндауыш  та, кейде анықтауыш та болады. Мысалы: Еңбектен еңбек туады. Ол – мұғалім. Мен қол сағат сатып алдым.

ЕСТЕ САҚТАҢЫЗ!

• БҮГІН НЕШЕСІ?      – НЕШЕСІНДЕ (қашан?) келесің?

(Сегодня какое число?)      (Какого числа придешь?)

• Бүгін мамырдың екісі.     – Мамырдың екісінде келемін.
• Сегодня второе мая.      (Второго мая приеду).

І   Қаңтар-дың Ақпан-ның Наурыз-дың Сәуір-дің Мамыр-дың Маусым-ның Шілде-нің Тамыз-дың Қыркүйек-тің Қазан-ның Қараша-ның Желтоқсан-ның

ІІ (1) бір-і (2) екі-сі (3) үш-і (4) төрт-і (5) бес-і (6) алты-сы (7) жеті-сі (8) сегіз-і (9) тоғыз-ы (10) он-ы (11) он бір-і ............. (20) жиырма-сы (21) жиырма бір-і ............ (30) отыз-ы (31) отыз бір-і

І   Қаңтар-дың Ақпан-ның Наурыз-дың Сәуір-дің Мамыр-дың Маусым-ның Шілде-нің Тамыз-дың Қыркүйек-тің Қазан-ның Қараша-ның Желтоқсан-ның

ІІ (1) бір-і-нде (2) екі-сі-нде (3) үш-і-нде (4) төрт-і-нде (5) бес-і-нде (6) алты-сы-нда (7) жеті-сі-нде (8) сегіз-і-нде (9) тоғыз-ы-нда (10) он-ы-нда (11) он бір-і-нде ............. (20) жиырма-сы-нда (21) жиырма бір-і-нде ............ (30) отыз-ы-нда (31) отыз бір-і-нде