Қазіргі қазақ педагогики

17 әл-Фарабидің педагогикалық іліміндегі негізгі ұғымдар // Қазақстан жоғары мектебі. -  2007. - №1. - Б.15-18.

18 Махмұт Қашқаридің педагогика ғылымының қалыптасуына қосқан үлесі // Ұлт тағылымы. -  2007. - №1. - Б.29-32.

19 Махмұт Қашқари мұрасындағы жеке тұлғаны қалыптастыру мәселелері // Еуразия гуманитарлық институтының хабаршысы. - 2007. - №1. - Б.147-152. (Б.Әбдікәрімұлымен авторлық бірлестікте).

20 Педагогика тарихындағы зерттеу мәдениеті мәселесі // Шоқан тағылымы – 12: халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары. - Т.1. – Көкшетау, 2007. - Б.355-359. (Г.М.Саменовамен авторлық бірлестікте).

21 Headwaterses of the modern kazakh pedagogical science Headwaterses of the modern kazakh pedagogical science // Materials of the international scientific-practical conference “Kazakhstan and the World Languages”. – Pavlodar: PSU after S. Toraigyrov, 2007. – P.48-53.

22 Педагогика пәнінен білім беру мазмұнын жаңарту мәселелері // Оралдың ғылым жаршысы. - 2007. - №4 (5). - Б.35-41.

23 Ж.Баласағұнидің «Құтты білік» еңбегінің тарихи-педагогикалық мәні // Қазіргі кезеңдегі тұлғаның үйлесімді дамуына қатысты өзекті мәселелер: халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары. – Астана: ҚазМАТУ баспаханасы, 2007. – Б.32-35.

24  Қазақ ойшылдарының педагогикалық мұрасындағы патриоттық тәрбие мәселесі // Қазіргі кезеңдегі тұлғаның үйлесімді дамуына қатысты өзекті мәселелер: халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары. – Астана: ҚазМАТУ баспаханасы, 2007. – Б.35-38. (А.Ж.Бекмағамбетовпен авторлық бірлестікте).

25 Қайкаус «Қабуснамасындағы» адамгершілік идеяларының түрік ойшылдары идеяларымен үндестігі // Қазіргі кезеңдегі тұлғаның үйлесімді дамуына қатысты өзекті мәселелер: халықаралық ғылыми-практикалық конференция  материалдары. – Астана: ҚазМАТУ баспаханасы, 2007. – Б. 68-71. (М.А.Сарбасовамен авторлық бірлестікте).

26 Қазіргі қазақ педагогика ғылымының қалыптасуы // Ғасырлар тоғысындағы түркі өркениеті: халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция  материалдары. – Орал: «Ағартушы» мемлекеттік тілді оқыту орталығы, 2007. – Б. 153-156.

27 Қайкаус «Қабуснамасы» мен ортағасыр ғұламаларының тәлімдік ой-пікірлерін пайдаланудың маңызы // Ғасырлар тоғысындағы түркі өркениеті: халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция  материалдары. – Орал: «Ағартушы» мемлекеттік тілді оқыту орталығы, 2007. – Б.150-153. (М.А.Сарбасовамен авторлық бірлестікте).

28 Истоки современной казахской педагогической науки // Непрерывное професссиональное образование: Международный сборник научных статей. – Новосибирск: СИФБД, 2007. – С.111-116.

29 әл-Фараби мен Махмұт Қашқаридің педагогикалық идеяларының үндестігі // Қазақстанның ғылыми әлемі. - 2007. - №1. - Б.145-149.

30 The main sourses of formation Pedagogics as a science // Материали за 5-а международна научна практична конференция, «Ставайки съвременна наука -2007». - Т.5. – София: «Бял ГРАД-БГ» ООД, 2007. – С.32-35.

31 М.Қашқари еңбегіндегі тәрбие беру мазмұны // Қазақстан қоғамының модернизациялау жағдайындағы педагогикалық білім: мәселелері мен болашағы: республикалық ғылыми-практикалық конференция материалдары. – Жезқазған: «ЖезУ» АҚ, 2007. - Б.54-59.

32 Методологический подход к развитию педагогической науки // Образование в период детства: традиции, реальность, инновации: материалы международной научно-практической конференции. – Москва-Шадринск: ШГПИ, 2007. – С.462-464.

33 Тарихи дәстүр жалғастығы // Қазақстан мектебі. -  2007. - №11-12. - Б.50-53.

34 әл-Фарабидің адамгершілік тәрбие туралы идеяларын іске асыру // ҚазҰУ хабаршысы. Педагогикалық ғылымдар сериясы. - 2007. - № 2 (21). - Б.130-135.

35 Орта ғасыр ғұламаларының еңбектеріндегі дидактика мәселелері // Қарағанды университетінің хабаршысы. Педагогика сериясы. - 2007. - № 4 (48). - Б.87-93.

36 Significance Al-Farabi's pedagogical theory // Materialy IV mezinarodni vedecko-prakticka conference «Vedecky prumysl evropskeho kontinentu – 2007». – Dil 7. – Pedagogika: Praha. Publishing House “Education and Science’ s.r.o. – S.46-49.

37 Қазіргі педагогиканың мазмұнын жетілдірудің негізгі бағыттары // Бастауыш мектеп. -  2008. - №1. - Б.16-18.

38 Педагогика тарихының көкейкесті мәселелері // Қазақстан мектебі. -  2008. - №5. - Б.63-67.

39 Қазіргі педагогика ғылымындағы жалпыадамзаттық құндылықтар // Қарағанды университетінің хабаршысы. Педагогика сериясы.  - 2008. - №1 (49). - Б.80-83.

40 Қазіргі педагогика ғылымының қайнар көздері. Монография. - Алматы: Білім, 2008.  - 243 б.

41 Ж.Баласағұни мен А.Құнанбаевтың педагогикалық идеяларының сабақтастығы // Қазіргі заманғы маңызды проблемалар. – 2008. - №4 (17). – Б.246-250.

42 Алғашқы педагогикалық ой-пікірлердің дамуы // Ғылым және білім - 2008: жас ғалымдардың халықаралық ғылыми конференциясының материалдар жинағы. - 3-бөлім. – Астана: Л.Н.Гумилев атындағы ЕҰУ, 2008. – Б.233-235.

43 әл-Фараби мұрасындағы тәрбие  мазмұны // Көпсалалы университет: болашақ мамандардың отансүйгіштігі, көпмәдениеттілігі мен бәсекеге қабілеттілігі: VІІІ Халықаралық Байқоңыров оқулары конференция материалдары. - Екінші кітап. – Жезқазған: ЖезУ АҚ, 2008. – Б.158-163.

44 Шығыс ойшылдары патриоттық тәрбие туралы // Шоқан тағылымы – 13: халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары. - Т.2. – Көкшетау, 2008. - Б.315-319. (М.А.Сарбасова, А.Ж.Бекмағамбетовпен авторлық бірлестікте).

45 Ж.Баласағұнидің педагогикалық теориясының мәні // 12 жылдық білімге көшу жағдайында оқушыларды оқыту мен тәрбиелеудің өзекті мәселелері: аймақтық ғылыми-практикалық конференция материалдары. - Қарағанды: «Санат-Полиграфия», 2008. – Б.95-97.

46 Адамгершілік, имандылық идеяларының рухани бастаулары // Қарағанды университетінің хабаршысы. Педагогика сериясы.  - 2008. - №2 (50). - Б.127-132. (М.А.Сарбасовамен авторлық бірлестікте).

47 әл-Фараби педагогикасы. -  Қарағанды: ҚарМУ баспасы, 2008. - 126 б. (Б.Әбдікәрімұлымен авторлық бірлестікте).

48 Ж.Баласағұни педагогикасы. - Қарағанды: ҚарМУ баспасы, 2008. - 124 б. (Б.Әбдікәрімұлымен авторлық бірлестікте).

49 М.Қашқари педагогикасы. -  Қарағанды: ҚарМУ баспасы, 2008. – 96 б. (Б.Әбдікәрімұлымен авторлық бірлестікте).

50 «әл-Фараби педагогикасы» элективті курсы бойынша оқу-әдістемелік кешен. – Қарағанды: «Санат-Полиграфия» , 2008. – 66 б.

51 «Ж.Баласағұни педагогикасы» элективті курсы бойынша оқу-әдістемелік кешен. – Қарағанды: «Санат-Полиграфия», 2008. – 72 б.

52 «М.Қашқари педагогикасы»  элективті курсы бойынша оқу-әдістемелік  кешен. – Қарағанды: «Санат-Полиграфия», 2008. – 60 б.

53 әл-Фарабидің педагогикалық ілімі. - Зияткерлік меншік объектісін мемлекеттік тіркеу куәлігі. - №366, 06.08.2008 ж. (Б.Әбдікәрімұлымен авторлық бірлестікте).

54 Ж.Баласағұнидің педагогикалық ілімі. - Зияткерлік меншік объектісін мемлекеттік тіркеу куәлігі. - №365, 06.08.2008 ж. (Б.Әбдікәрімұлымен авторлық бірлестікте).

55 М.Қашқаридің педагогикалық ілімі. - Зияткерлік меншік объектісін мемлекеттік тіркеу куәлігі. - №367, 06.08.2008 ж. (Б.Әбдікәрімұлымен авторлық бірлестікте).

56 Халықтық таным әліппесі. - Зияткерлік меншік объектісін мемлекеттік тіркеу куәлігі. - №289, 02.07.2008 ж. (Д.С.Ешмұратовамен, Т.М.Абишевамен авторлық бірлестікте).

57 Нравственный идеал Махмуда Кашгари // Современный научный вестник. Серия: Педагогика. Психология. – Белгород: Руснаучкнига, 2008. - №20 (46). – С.68-74.

58 М.Қашқаридің «Түрік сөздігі» еңбегіндегі тұлға мәселесі // Жаһандану және қазіргі замандағы университеттер: халықаралық ғылыми-практикалық конференция  материалдары. – Қарағанды: ҚарМУ баспасы, 2008. – Б.101-104.

59 Использование идей воспитания личности Ю.Баласагуни в современной образовательной практике вуза  // Совет ректоров: ежемесячный научно-практический журнал. – М.: ИД «Садовое кольцо», 2008. - №10. – С.67-71.

 

Резюме

 

Сарбасова Карлыгаш Амангельдиновна

 

Педагогические идеи аль-Фараби, Ю.Баласагуни, М.Кашгари в современной казахской педагогической науке

 

13.00.01 – Общая  педагогика, история педагогики  и образования, этнопедагогика

 

Сегодня, когда Казахстан  на пороге социально-экономических  обновлений и политической демократизации, назрела необходимость анализа истории становления и развития казахской педагогической науки. Обращение к истоку современной казахской педагогической науки, ценностям мировой цивилизации предполагает преемственность развития современной науки, соотношение культурного развития каждого народа с развитием всего человеческого сообщества. Анализируя труды аль-Фараби, Ю.Баласагуни, М.Кашгари,  имеющие тысячелетнюю историю, мы можем констатировать, что они внесли большой вклад в выделении педагогики из философии и оформлении ее в самостоятельную научную систему. В связи с этим большое значение приобретает изучение педагогической мысли аль-Фараби, Ю.Баласагуни, М.Кашгари, являющихся основным истоком казахской педагогической науки и осмысление их идей на основе современных педагогических концепций и накопленного в этой сфере опыта становится практической необходимостью.

Цель исследования: концептуальное обоснование педагогических идей аль-Фараби, Ю.Баласагуни, М.Кашгари как основы казахской педагогической науки и разработка содержания и методики использования их в образовательном процессе вуза.

Объект исследования: становление и развитие современной казахской педагогической науки.

Предмет исследования: система педагогических идей аль-Фараби, Ю.Баласагуни, М.Кашгари в современной казахской педагогической науке.

Методологическую  основу исследования составили:

- исторические, философские, социологические и культурологические положения о диалектической взаимообусловленности общечеловеческих и национальных ценностей;

- аксиологический и системный подход  к исследованию историко-педагогической действительности;

-  учение о философии морали и основные тенденции философии образования в современном мире;

- общие диалектические принципы развития личности;

- принципы историзма, научной объективности и определения исторической истины;

- концептуальные положения  гуманитарной педагогики о ценностно-смысловых  и культурологических основаниях  воспитания;

- положения личностно-ориентированного подхода о смыслотворческой деятельности;

- концептуальные  подходы ученых-исследователей к анализу исторических явлений и процессов, фактов и событий, к определению хронологических этапов развития общества, тенденций исторического развития.

Методы исследования:

- философские: диалектический метод познания; индукции и дедукции;

• общенаучные:   исторические,   системно-структурные,   аналитические, 
  логические;
• методы   исторического   анализа:   историко-философский,   историко- 
  генетический,    историко-системный,    культурологический,    сравнительно- 
  сопоставительный, ретроспективный;

- методы сравнительно-педагогического  исследования: системно-структурный, системно-аналитический, изучение и анализ научной литературы, архивных материалов, прогнозирование результатов работы.

Результаты работы:

- теоретически обоснована методологическая и функциональная сущность становления современной казахской педагогической науки как составной части  мировой педагогики;

- выявлены социально-культурные  условия зарождения основ педагогических  идей тюркских народностей;

- определено содержание  педагогических идей тюркских  народностей раннего средневековья  как первоначальные истоки зарождения  современной казахской педагогической  науки;

- с позиции современной  педагогики впервые концептуально  обоснованы педагогические теории великих тюркских мыслителей аль-Фараби, Ю.Баласагуни, М.Кашгари как истоков современной казахской педагогической науки;

- раскрыто взаимовлияние и показана историческая преемственность педагогических идей аль-Фараби, Ю.Баласагуни, М.Кашгари;

- выявлены роль и место педагогических идей аль-Фараби, Ю.Баласагуни, М.Кашгари в современной казахской педагогической науке и определены основные направления ее совершенствования;

- разработаны научно-методические  рекомендации по использованию  педагогических теорий аль-Фараби, Ю.Баласагуни, М.Кашгари в системе высшего профессионального образования;

- в целях использования в учебно-воспитательном процессе высших и средних специальных учебных заведениях, в системе повышения квалификации педагогических кадров разработаны: 

учебные пособия: 

1. әл-Фараби педагогикасы. – Караганды: Изд.-во КарГУ, 2008. – 126 с. (в соавторстве Б.Абдыкаримовым);

2.  Ж.Баласағұни педагогикасы. - Караганды: Изд.-во КарГУ, 2008. – 124 с.  (в соавторстве Б.Абдыкаримовым);

3. М.Қашқари педагогикасы. - Караганды: Изд.-во КарГУ, 2008. – 96 с. (в соавторстве Б.Абдыкаримовым);

электронные учебники:

1. «әл-Фарабидің педагогикалық ілімі» (свидетельство о государственной регистрации объекта интеллектуальной собственности №366, 06.08.2008 г.) (в соавторстве Б.Абдыкаримовым);

2. «Ж.Баласағұнидің педагогикалық  ілімі» (свидетельство о государственной регистрации объекта интеллектуальной собственности №365, 06.08.2008 г.) (в соавторстве Б.Абдыкаримовым);

3. «М.Қашқаридің педагогикалық ілімі» (свидетельство о государственной регистрации объекта интеллектуальной собственности №367, 06.08.2008 г.) (в соавторстве Б.Абдыкаримовым).

учебно-методические комплексы элективных курсов:

1. «әл-Фараби педагогикасы» учебно-методический комплекс // Караганды: «Санат-Полиграфия», 2008. – 66 с.;

2. «Ж.Баласағұни педагогикасы» учебно-методический комплекс // Караганды: «Санат-Полиграфия», 2008. – 72 с.;

3. «М.Қашқари педагогикасы» учебно-методический комплекс // Караганды: «Санат-Полиграфия», 2008 – 60 с.

Апробация и внедрение результатов исследования осуществлялись в процессе участия автора на международных научно-практических  конференциях в Чехии (Прага, 2007); Болгарии (София, 2007), России (Москва-Шадринск, 2007); в Казахстане – на международных, республиканских, региональных научно-практических конференциях (Астана, 2006-2008, Алматы, 2008, Караганда, 2005-2008, Көкшетау, 2006-2008, Павлодар, 2007, Тараз, 2007, Орал, 2007, Жезказган, 2008).