Курс лекций по "Земельному праву"

13. Қазақстан Республикасының  мүлікті жария етуге байланысты  рақымшылық жасау туралы заңнамалық  актісіне сәйкес жария етілген  жер учаскелеріне құқық беру  тәртібін Қазақстан Республикасының  Yкіметі айқындайды. 

 

2009.10.07 №  180-IV ҚР Заңымен 44-бап өзгертілді (бұр.ред.қара)

44-бап. Жер учаскелерiн объектiлер құрылысы үшiн беру

2006.10.01. № 116-III ҚР Заңымен 1 тармақ өзгертілді  (бұр. ред. қара)  (2006.01.01. бастап қолданысқа енгізілді) ;  2007.06.07   № 279-ІІІ ҚР Заңымен     (бұр. ред. қара )  1-тармақ  өзгертілді

1. Объектілер салу үшін  жер учаскесі сұралған кезде жер учаскесін таңдау алдын ала жүргізіледі, оны облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың), ауданның (облыстық маңызы бар қалалардың) жергілікті атқарушы органдары, аудандық маңызы бар қаланың, кенттің, ауылдың (селоның), ауылдық (селолық) округтің әкімі жер учаскелерін беру жөніндегі өз құзыреттері шегінде құратын арнаулы комиссиялар жүзеге асырады.

Объект салу үшін, ал қажет  болған жағдайларда оның күзет немесе санитариялық-қорғау аймағын белгілеу үшін де жер учаскесін таңдау нәтижелерін облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың), ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) уәкілетті органы жер учаскесін таңдау туралы актімен ресімдейді. Осы актіге әрбір жер учаскесін таңдаудың ықтимал нұсқаларына сәйкес олардың шекарасының жобалары қоса тіркеледі.

Бұл ретте елді мекеннің бас жоспарлары негізінде орындалған егжей-тегжейлі жоспарлау жобалары және (немесе) құрылыс салу жобалары (немесе тұрғындарының саны бес мың  адамға дейінгі елді мекендерді дамытудың  және құрылыс салудың оларды алмастыратын схемасы), сондай-ақ қонысаралық аумақтарға арналған аудандық жоспарлау жобалары болмаса, жер учаскелерін құрылыс  үшін беруге тыйым салынады.

2. Осы Кодекстiң 43-бабының 2-тармағына сәйкес, жер учаскесiн таңдау актiлерi және жер учаскесi шекарасының жобалары комиссияға қарау және қорытынды әзiрлеу үшiн табыс етiледi.

2006.10.01. № 116-III ҚР Заңымен (бұр. ред. қара)  (2006.01.01. бастап қолданысқа енгізілді)  ;  2007.06.07   № 279-ІІІ ҚР Заңымен     (бұр. ред. қара )  3-тармақ  өзгертілді

3. Комиссияның қорытындысы  негiзiнде жерге құқық табыстау  туралы жерге орналастыру жобасы  әзiрленедi.

Жерге орналастыру жобасының  құрамында: берiлетiн жер учаскесiнiң  көлемi, оның шекарасы мен орналасқан жерi, жер учаскесiнiң аралас меншiк  иелерi және жер пайдаланушылар , сондай-ақ берілетін жер учаскесінің ауыртпалықтары мен сервитуттары нақтыланады .

Болжанып отырған, жер учаскесін мемлекет мұқтажы үшін алып қою, мәжбүрлеп иеліктен шығару, оның ішінде сатып алу арқылы мәжбүрлеп иеліктен шығару  жағдайында, алып қойылатын алқаптардың түрiне байланысты жер учаскелерiнiң меншiк иелерi және жер пайдаланушылар (жалдаушылар) шығындарының, ауыл шаруашылығы және орман шаруашылығы өндiрiсiндегi шығасының есептеулерi қоса берiледi. 

 

2006.10.01. № 116-III ҚР Заңымен 4 тармақ өзгертілді  (бұр. ред. қара)  (2006.01.01. бастап қолданысқа енгізілді)

4. Жерге орналастыру жобасының  негiзiнде  жер учаскелері орналасқан жердегі облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың), ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) уәкілетті органы жерге тиiстi құқық табыстау туралы жергiлiктi атқарушы орган шешiмiнiң жобасын дайындайды.

5. Мұнай мен газды магистральды  мұнай құбырларымен тасымалдауға, одан кейiнгi сақтау және көлiктiң  басқа түрлерiне тиеуге байланысты  мұнай-газ тасымалы инфрақұрылымы  объектiлерiнiң құрылысы үшiн жер  учаскелерi сұралған кезде жер  учаскесiн таңдау aктici және жерге  орналастыру жобасы Қазақстан  Республикасының мұнай-газ тасымалы  инфрақұрылымы саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк органымен де келiсiледi.

2009.10.07 №  180-IV ҚР Заңымен 5-1-тармақпен толықтырылды

5-1. Ауыл шаруашылығы мақсатындағы  жерлерге тұрғын үйлер, оның  ішінде жеке тұрғын үйлер салуға  осы елді мекеннің бекітілген  бас жоспарына (немесе шағын ауылдық елді мекендердің бас жоспарын алмастыратын өзге де жобалау құжаттамасына) сәйкес көрсетілген жерлерді елді мекендер жерінің санатына ауыстырғаннан кейін ғана және егжей-тегжейлі жоспарлау жобасы немесе осы учаскелерде құрылыс салу жобасы болғанда ғана жол беріледі. Бұл ретте ауыл шаруашылығы өндірісіндегі шығасының орнын толтыру осы Кодекстің 105-бабына сәйкес жүргізіледі.

6. Өтiнушi немесе оның  сенiм бiлдiрген тұлғасы жер  учаскесiн бөлiп беруге талап  етiлетiн келiсiмдердi жеке-дара  қамтамасыз етедi.

Құрылыс объектiсiн орналастыруға  таңдалған аумақта, бұзылуға немесе көшiрiлуге тиiстi (соның iшiнде жердi бөлiп беру кезiнде өнеркәсiп орындарының  санитарлық-қорғау аймағына кiретiн) тұрғын үйлер, басқа да ғимараттар мен құрылыстар, сондай-ақ инженерлiк коммуникациялар  және жасыл екпелер орналасқан жағдайда, тапсырыс берушi шығындарды өтеу талаптары  туралы жылжымайтын мүлiкке меншiк  иелерiнiң әрқайсысымен жасалған шартты қосымша ұсынады.

Шартта сол кездегi бар  құрылыстарды, инженерлiк коммуникацияларды, жасыл екпелердi басқа жерге ауыстырудың, көшiрудiң нақты шарттары мен мерзiмдерi, құрылыс жүргiзушiнiң жылжымайтын  мүлiктi бұзуға байланысты барлық шығындарды өтеу жөнiндегi мiндеттемелерi көрсетiледi.

2006.10.01. № 116-III  ҚР Заңымен (бұр. ред. қара)  (2006.01.01. бастап қолданысқа енгізілді); 2006.31.01. № 125-III   ҚР Заңымен  (бұр.ред.қара) ;  2007.06.07   № 279-ІІІ ҚР Заңымен     (бұр. ред. қара )  7-тармақ  өзгертілді

7. Жер учаскесiне құқық  табыстау туралы  облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың), ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органы  , аудандық маңызы бар қаланың, кенттің, ауылдың (селоның), ауылдық (селолық) округтің әкімі  шешiмiнiң жобасында:

жерге құқық табысталатын заңды немесе жеке тұлғаның атауы;

жер учаскесiнiң нысаналы мақсаты;

жер учаскесiнiң көлемi;

жерге құқықтар түрi, ауыртпалықтар, сервитуттар;

учаске төлемақыға берiлетiн  жағдайда жер учаскесiн немесе жер  пайдалану құқығын сатып алу  бағасы, жер учаскесiн сатып алу-сату шарттарын жасасудың мерзiмi мен  шарттары;

учаскелердің өлшемдері  көрсетіле отырып, жер учаскелерін  мемлекет мұқтажы үшін алып қою, мәжбүрлеп  иеліктен шығару, соның ішінде сатып  алу арқылы мәжбүрлеп иеліктен шығару жүргізілетін жеке тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда) немесе заңды тұлғаның атауы;

өзге де шарттар болуға тиiс.

Шағын кәсіпкерлік субъектілері үшін, құрылысқа арналған жер учаскесінің  нысаналы мақсаты қызмет түрлеріне  қарамастан, үй-жайларға (құрылыстар мен  ғимараттарға) қызмет көрсету ретінде  белгіленеді. 

2006.10.01. № 116-III ҚР Заңымен 8 тармақ өзгертілді  (бұр. ред. қара)  (2006.01.01. бастап қолданысқа енгізілді) ;  2007.06.07   № 279-ІІІ ҚР Заңымен     (бұр. ред. қара ) 8-тармақ   жаңа редакцияда

8. Жеке тұрғын үй құрылысы  үшін жер учаскелері сұралған  кезде азаматтардың өтініштері (өтінімхаттары) арнайы есепке алынады және бөліп берілетін алаңдардың дайын болуына қарай не жеке тұрғын үй құрылысы үшін пайдаланылатын бос аумақтар бар болған жағдайда қанағаттандырылады. Жеке тұрғын үй құрылысы үшін жер учаскелерін тегін негізде беру кезінде азаматта жеке тұрғын үй құрылысы үшін мемлекет құқық табыстаған жер учаскесінің бар немесе жоқ екендігі ескеріледі. Республикалық маңызы бар қаланың, астананың, ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) уәкілетті органы азаматта мұндай жер учаскелерінің бар немесе жоқ екендігі туралы мәліметті жергілікті атқарушы органның жер учаскесін беру туралы қорытынды әзірлеуі және тиісті шешім қабылдауы үшін жергілікті атқарушы органның жанындағы комиссияға табыс етеді.

Республикалық маңызы бар  қаланың, астананың, ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органдары, кенттердің, ауылдардың (селолардың), ауылдық (селолық) округтердің әкімдері бөліп беруге арналған алаңдардың дайындығы туралы ақпарат пен жеке тұрғын үй құрылысы үшін жер учаскелерін алуға кезектілік тізімінің қолжетімділігін оларды кемінде тоқсанына бір рет мемлекеттік тілде және орыс тілінде арнаулы ақпараттық стендтерде орналастыру арқылы және (немесе) бұқаралық ақпарат құралдарында жариялау жолымен қамтамасыз етеді. 

 

45-бап. Құрылысқа байланысты емес жер учаскелерiн беру

2006.10.01. № 116-III ҚР Заңымен 1 тармақ өзгертілді  (бұр. ред. қара)  (2006.01.01. бастап қолданысқа енгізілді)

1. Мемлекеттiк меншiктегi жер учаскелерiнiң меншiкке немесе  жер пайдалануға берiлуiне мүдделi тұлғаның өтiнiшi негiзiнде облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың), ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) уәкілетті органы  (елдi мекендерде сәулет және қала құрылысы органдарымен бiрлесе отырып), сұралған жер учаскесiнiң жерге орналастыру және қала құрылысы регламенттерiне сәйкес мәлiмделген нысаналы мақсаты бойынша пайдаланылу мүмкiндiгiн анықтайды. Жер учаскесiн пайдалану мүмкiндiгi туралы ұсыныстар осы Кодекстiң 43-бабының 2-тармағына сәйкес қарау және қорытынды әзiрлеу үшiн комиссияға берiледi.

2006.10.01. № 116-III ҚР Заңымен 2 тармақ өзгертілді  (бұр. ред. қара)  (2006.01.01. бастап қолданысқа енгізілді)  ;  2007.06.07   № 279-ІІІ ҚР Заңымен     (бұр. ред. қара )  2-тармақ  өзгертілді

2. Комиссияның қорытындысы  негiзiнде жерге орналастыру жобасы  және жер учаскесiне тиiстi құқық  табыстау туралы  облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың), ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органы , аудандық маңызы бар қаланың, кенттің, ауылдың (селоның), ауылдық (селолық) округтің әкімі  шешiмiнiң жобасы дайындалады. 

 

46-бап. Оралмандарға жер учаскелерiн беру

1. Оралмандарға өзiндiк  қосалқы шаруашылық жүргiзу, бағбандық  және саяжай құрылысы үшiн жер  учаскелерiн беру ауылдық елдi  мекендердiң жерiнен, ауыл шаруашылығы  мақсатындағы жерден, иммиграциялық  жер қорының, арнайы жер қорының  жерiнен және босалқы жерден  уақытша өтеусiз жер пайдалану  құқығымен жүзеге асырылады.

2. Оралмандарға тауарлы  ауыл шаруашылығы өндiрiсiн жүргiзу  үшiн жер учаскелерiн беру ауыл  шаруашылығы мақсатындағы жерден, арнайы жер қорының, иммиграциялық  жер қорының жерiнен және босалқы  жерден уақытша жер пайдалану  құқығымен жүзеге асырылады.

3. Берiлген жер учаскелерi  Қазақстан Республикасының азаматтығын  алғаннан кейiн осы Кодексте  белгiленген тәртiппен және жағдайларда  олардың жеке меншiгiне өтедi.

4. Оралмандарға берiлетiн  жер учаскелерiне осы Кодекстiң 48-бабының нормалары қолданылмайды.

47-бап. Мемлекеттiк меншiктегi жер учаскелерiне құқықтар алу

1. Жер учаскелерiн алуға  құқығы бар азаматтардың және  мемлекеттiк емес заңды тұлғалардың  меншiгiне мемлекеттiк меншiктегi жер учаскелерiн жеке меншiкке  беру өтеулi негiзде жүзеге  асырылады.

Жер учаскелерiн азаматтардың және мемлекеттiк емес заңды тұлғалардың  меншiгiне беру осы Кодексте және Қазақстан  Республикасының өзге де заң актiлерiнде  көзделген жағдайларда тегiн жүзеге асырылуы мүмкiн.

2006.10.01. № 116-III ҚР Заңымен 2 тармақ өзгертілді  (бұр. ред. қара)  (2006.01.01. бастап қолданысқа енгізілді) ; 2007.06.07   № 279-ІІІ ҚР Заңымен     (бұр. ред. қара ) 2-тармақ  өзгертілді

2. Жер учаскесiн сатып  алуға мүдделi тұлғалар жер учаскесi  орналасқан жердегi облыстың (республикалық  маңызы бар қаланың, астананың), ауданның (облыстық маңызы бар  қаланың) жергілікті атқарушы  органына  , аудандық маңызы бар қаланың, кенттің, ауылдың (селоның), ауылдық (селолық) округтің әкіміне өтiнiм бередi, ол өтiнiм жер учаскесiнiң нысаналы мақсатына қарай осы Кодекстiң 43-45-баптарында белгiленген тәртiппен қаралады.

2006.10.01. № 116-III ҚР Заңымен (бұр. ред. қара)  (2006.01.01. бастап қолданысқа енгізілді) ; 2007.06.07   № 279-ІІІ ҚР Заңымен     (бұр. ред. қара ) 3-тармақ  өзгертілді

3. Жеке немесе мемлекеттiк  емес заңды тұлға бұрын өзiне  жер пайдалануға берiлген жер  учаскесiн жеке меншiкке сатып  алуға ниет бiлдiрген жағдайда, осы тұлға  облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың), ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органына  , аудандық маңызы бар қаланың, кенттің, ауылдың (селоның), ауылдық (селолық) округтің әкіміне өтiнiш бередi.

Өтiнiшке:

жер учаскесiне сәйкестендіру құжатты немесе құжаттың нотариат куәландырған көшiрмесi;

салық төлеушi куәлiгiнiң көшiрмесi;

бюджеттiң алдында берешегi бар немесе жоқ екендiгi (жер салығы және (немесе) жер учаскелерiн пайдалану  төлемақысы) туралы салық органының  анықтамасы;

жер учаскесiмен мәмiле жасасуға кедергi келтiретiн ауыртпалықтардың жоқ екендiгi туралы жылжымайтын  мүлiк орталығынан анықтама;

заңды тұлғаны мемлекеттiк  тiркеу туралы куәлiктiң көшiрмесi қоса берiледi.

Жер учаскесі орналасқан жердегі  облыстың (республикалық маңызы бар  қаланың, астананың), ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) уәкілетті органы жер учаскесін кадастрлық құжаттама  бойынша сәйкестендіреді, жер учаскесінің  кадастрлық (бағалау) құнын бекітеді және жер учаскесіне жеке меншік құқығын  беру туралы шешімнің жобасын дайындайды.

Жер учаскесiн меншiкке  беру туралы шешiм жер пайдаланушы  жергiлiктi атқарушы органға жазбаша  нысанда өтiнiш берген күннен бастап бiр ай мерзiмде қабылдануға тиiс.

Жер учаскесі орналасқан жердегі  облыстың (республикалық маңызы бар  қаланың, астананың), ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) уәкілетті органы сатып алушымен жер учаскесін  сатып алу-сату шартын жасасады және оған қол қояды.

4. Жер учаскесiн алған  сатып алушы шартта белгiленген  мерзiмде төлемақы жасау жөнiндегi мiндеттемелердi орындамаған жағдайда, сатушы берiлген жер учаскесiнiң  төлемақысын немесе сол жер  учаскесiн қайтарып берудi талап  етуге құқылы.