Курс лекций по "Земельному праву"

2006.10.01. №  116-III ҚР Заңымен (2006.01.01. бастап қолданысқа енгізілді) (бұр. ред. қара) ; 2007.06.07   № 279-ІІІ ҚР Заңымен  (бұр. ред. қара)  3 тармақ   өзгертілді

3. Жер учаскелерiн мемлекеттiк  меншiктен жеке меншiкке беру  өтеулi негiзде, өзінің жер учаскелерін беру жөніндегі құзыреті шегінде облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың), ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органының , аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл (село), ауылдық (селолық) округ әкімінің  шешiмi бойынша ақысы бiрден төленiп нe төлеу мерзiмiн ұзартып сату арқылы жүргізіледі, бұған:

1) Қазақстан Республикасының  азаматтарына - тұрғын үй-жайлардың  меншiк иелерiне кондоминиум объектiлерiндегi мiнсiз үлесi ретiнде;

2007.06.07   № 279-ІІІ ҚР Заңымен  (бұр. ред. қара)  2) тармақша   өзгертілді

2) Қазақстан Республикасының  азаматтарына осы Кодекстің 50-бабының 2-тармағына сәйкес  өзiндiк қосалқы шаруашылығын жүргiзу, бағбандық, жеке тұрғын үй және саяжай құрылыстары үшiн;

2006.05.07 №  162-III ҚР Заңымен 2-1) тармақшамен толықтырылды

2-1) Қазақстан Республикасының  Үкіметі белгіленген тәртіппен  айқындалатын халықаралық қатысуы  бар ғылыми орталықтарға;

2009.13.02 № 135-IV ҚР Заңымен 2-2) тармақшамен толықтырылды

2-2) тізбесін Қазақстан  Республикасының Үкіметі айқындайтын  отандық өнеркәсіп орындарына;

3) осы Кодексте және  Қазақстан Республикасының заң  актiлерiнде көзделген өзге де  жағдайларда, жер учаскесi меншiкке  өтеусiз негiзде берiлетiн жағдайлар  қосылмайды.

Жер учаскесiне жеке меншiк  құқығын өтеулi түрде беру (сату) (бұдан әрi - жер учаскелерi үшiн  төлемақы) немесе уақытша өтеулi жер  пайдалану құқығын өтеулi түрде  бepу (сату) төлемақысы (бұдан әрi - жалдау құқығын сату төлемақысы) жер учаскелерi үшiн төлемақының базалық ставкаларына түзету коэффициенттерiн қолдану  арқылы шығарылатын кадастрлық (бағалау) құны негiзiнде есептеледi.

4. Мемлекеттiң ауыл шаруашылығы  мақсатындағы жер учаскелерiн  жеке меншiкке сатқаннан түсетiн  қаражат Ұлттық қорға аударылады  және Қазақстан Республикасының  заңдарында белгiленген тәртiппен  пайдаланылады. 

 

2006.10.01. №  116-III ҚР Заңымен 5 тармақ  өзгертілді (2006.01.01. бастап қолданысқа енгізілді) (бұр. ред. қара)  ;  2007.06.07   № 279-ІІІ ҚР Заңымен  (бұр. ред. қара)  5 тармақ   өзгертілді

5. Өзiндiк қосалқы шаруашылық, бағбандық жүргізу , жеке тұрғын үй және саяжай құрылысы үшiн  , осы Кодексте жер учаскелерін ақылы түрде беру көзделген өзге де мақсаттар үшін өтеусiз берiлген жер учаскесiнiң нысаналы мақсаты өзгерген жағдайда жер учаскесiнiң меншiк иесi жер учаскесiнiң өзгерген нысаналы мақсаты үшiн Қазақстан Республикасының заңында көзделген кадастрлық (бағалау) құнына тең болатын соманы  бюджеттiң кiрiсiне төлеуге мiндеттi.

Елді мекеннің аумағы шегіндегі  ауыл шаруашылығы мақсатындағы, сондай-ақ ауыл шаруашылығында пайдаланылатын жер  учаскесінің нысаналы мақсаты, мемлекет мұқтажы үшін алып қойылған жерлерді қоспағанда, ауыл және орман шаруашылығын жүргізумен байланысты емес мақсаттарда  пайдалану үшін өзгертілген жағдайда, аталған жер учаскесінің меншік иесі жер учаскесінің өзгерген нысаналы мақсаты үшін Қазақстан Республикасының  заңнамасында көзделген кадастрлық (бағалау) құны мен осы учаскенің  бұрын мемлекеттен сатып алынған  бағасы арасындағы айырмаға тең соманы бюджетке төлеуге міндетті.

2005.04.05. № 48-III   (бұр. ред. қара) ; 2006.10.01. № 116-III (2006.01.01. бастап қолданысқа енгізілді) (бұр. ред. қара) ҚР Заңымен 6  тармақ  өзгертілді

6. Мемлекеттiк заттай гранттар  түрiндегi жер учаскелерi мен жер  пайдалану құқығы инвестициялық жобаның атқарылуын жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының заңды тұлғасына осы Кодекске және Қазақстан Республикасыныңинвестициялар туралы заңдарына сәйкес берiледi.

Облыстың (республикалық  маңызы бар қаланың, астананың), ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органының жер учаскесін  заттай грант ретінде беру туралы шешімі оның жер учаскелерін беру жөніндегі құзыреті шегінде инвестициялар  жөніндегі уәкілетті органның шешімі негізінде қабылданады.

7. Меншiк иесi жер учаскесiн  сатқан немесе жалға берген  кезде, мемлекеттiк емес жер  пайдаланушы өзiне тиесiлi жер  пайдалану құқығын басқа тұлғаларға  сатқан кезде, сондай-ақ ол  жер учаскесiн кейiнгi жер пайдаланушыларға  жалға берген кезде, жер учаскелерi  үшiн төлемақының мөлшерi, мерзiмдерi мен нысаны Қазақстан Республикасының азаматтық заңдарына сәйкес сатып алу-сату немесе мүлiк жалдау шарттарымен айқындалады.  

2007.06.07   № 279-ІІІ ҚР Заңымен   8-тармақпен толықтырылды

8. Жер учаскесі ұлттық  компания мәртебесі бар әлеуметтік-кәсіпкерлік  корпорацияларға жер учаскесінің  кадастрлық (бағалау) құны бойынша  есептелетін баға бойынша жарғылық  капиталының (меншігінің) төлеміне  берілуі мүмкін.

Бұл ретте жер учаскесін  ұлттық компания мәртебесіне ие әлеуметтік-кәсіпкерлік  корпорациялардың меншігіне ресімдеу жарияланған акциялар шығарылымы мемлекеттік  тіркелгеннен кейін жүзеге асырылады.  

 

10-бап. Жер учаскелерi үшiн төлемақының базалық ставкалары және жер учаскесiнiң кадастрлық (бағалау) құны 

2007.06.07   № 279-ІІІ ҚР Заңымен  (бұр. ред. қара)  1-тармақ   өзгертілді

1. Жер учаскелерi жеке  меншiкке берiлген кезде, мемлекет  немесе мемлекеттiк жер пайдаланушылар  жалға берген кезде олар үшiн  төлемақының базалық ставкаларын,  жалдау құқығын сату төлемақысының  мөлшерiн Қазақстан Республикасының  Үкiметi  кемінде жылына бір рет  белгiлейдi. Бұл ретте жер учаскелерiн пайдалану төлемақысының ставкалары жер салығы ставкаларының мөлшерiнен төмен белгiленбейдi.

Жалдау құқығын сату төлемақысы нақты жер учаскесiнiң кадастрлық (бағалау) құнына қарай сараланып  белгiленедi. 

 

2006.10.01. № 116-III  ҚР Заңымен  (2006.01.01. бастап қолданысқа енгізілді) (бұр. ред. қара);   2007.06.07   № 279-ІІІ ҚР Заңымен  (бұр. ред. қара)  2-тармақ   өзгертілді

2. Нақты жер учаскесінің  кадастрлық (бағалау) құнын мемлекеттік  жер кадастрын жүргізетін мамандандырылған  мемлекеттік кәсіпорындар мемлекеттің  жеке меншікке немесе жалға  өтеулі негізде беретін жер  учаскелері үшін төлемақының  базалық ставкаларына сәйкес  оған түзету (арттыратын немесе  кемітетін) коэффициенттерін қолдана  отырып белгілейді және облыстардың  (республикалық маңызы бар қаланың,  астананың), аудандардың (облыстық  маңызы бар қалалардың) жергілікті  атқарушы органдарының жер учаскелерін  беру жөніндегі құзыреті шегінде  облыстың (республикалық маңызы  бар қаланың, астананың), ауданның (облыстық маңызы бар қаланың)  уәкілетті органы  бекітетін жер учаскесінің кадастрлық (бағалау) құнын айқындау актісімен ресімдейді.

Астана қаласының, республикалық  маңызы бар қалалардың, облыс орталықтарының маңындағы аймақта және курортты аймақта орналасқан елдi мекендерде (кенттер мен ауылдық елдi мекендерде) жеке меншiкке берiлетiн жер учаскелерi үшiн төлемақының базалық ставкалары екi есе арттырылады.

2007.06.07   № 279-ІІІ ҚР Заңымен  (бұр. ред. қара)  3  тармақ   өзгертілді

3. Қазақстан Республикасының  азаматтарына жеке меншiкке өзiндiк қосалқы шаруашылық  жүргiзу, бағбандық және саяжай құрылысы үшiн тегiн берудiң белгiленген нормаларынан артық берiлетiн қосымша жер учаскелерiнiң кадастрлық (бағалау) құны бағаланатын учаскелерге неғұрлым жақын орналасқан ауылдық елдi мекендердiң жер учаскелерi үшiн төлемақының базалық ставкаларына негiзделе отырып айқындалады.

4. Елдi мекендердiң шегiнен  тыс орналасқан, азаматтарға және  мемлекеттiк емес заңды тұлғаларға  құрылыс жүргiзу үшiн берiлген (берiлетiн) немесе үйлер (құрылыстар, ғимараттар) мен олардың кешендерi салынған жер учаскелерi бойынша,  үйлердiң (құрылыстардың, ғимараттардың)  пайдаланылу мақсатына сәйкес  қызмет көрсетуге арналған жердi қоса алғанда, оларды кадастрлық (бағалау) құны облыстық маңызы  бар қалаларда аталған мақсаттар  үшiн берiлген (берiлетiн) жер учаскелерi  үшiн төлемақының базалық ставкаларының  он процентi мөлшерiне негiзделе  отырып айқындалады.

5. Осы баптың 3 және 4-тармақтарында  аталған жер учаскелерiнiң кадастрлық (бағалау) құнын айқындау кезiнде,  осы Кодекстiң 11-бабының 4-тармағының 3) тармақшасына сәйкес осы учаскелердiң қызмет көрсету саласы орталықтарынан қашықтығына байланысты түзету коэффициенттерi қолданылады. 

 

11-бап. Жер учаскелерi үшiн төлемақының базалық ставкаларына түзету коэффициенттерi

2006.10.01. № 116-III (2006.01.01. бастап қолданысқа енгізілді) (бұр. ред. қара) ҚР Заңымен 1  тармақ  өзгертілді

1. Түзету коэффициенттері  мен аудандық маңызы бар қалалардағы,  кенттер мен ауылдық елді мекендердегі  аймақтардың шекаралары ауданның  жергілікті атқарушы органының  ұсынысы бойынша аудандық өкілді  органның, ал облыстық маңызы  бар қалаларда (республикалық  маңызы бар қалада, астанада) - облыстың (республикалық маңызы бар қаланың,  астананың) жергілікті атқарушы  органының ұсынысы бойынша облыстық (республикалық маңызы бар қала, астана) өкілді органның шешімімен  бекітіледі.

Бұл ретте арттыратын немесе кемiтетiн коэффициенттердiң шектi (ең жоғары) мөлшерi екi еседен аспауға  тиiс.

2. Мемлекет ауыл шаруашылығы  өндiрiсiн жүргiзу үшiн беретiн  жер учаскелерiнiң кадастрлық (бағалау)  құнын айқындау кезiнде жер  учаскесiнiң сапалық жай-күйiне, орналасуына,  сумен қамтамасыз етiлуiне, қызмет  көрсету орталықтарынан қашықтығына  байланысты түзету (арттыратын немесе  кемiтетiн) коэффициенттерi қолданылады.

3. Алқаптардың түрi мен  топырақтардың үлгiсi бойынша  жер учаскесiнiң сапалық жай-күйi  жер-кадастр карталары, топырақ,  геоботаникалық, топырақ-мелиорация  және басқа зерттеу материалдары  негiзiнде анықталады:

1) егiстiк құрамында пайдаланылатын  жер учаскесiнiң құнын белгiлеу  үшiн оның мелиорациялық жай-күйi  мен жер бетiнiң еңiстiгiне қарай  мынадай түзету коэффициенттерi қолданылады:

жердiң мелиорациялық  жай-күйi:

жақсы (топырағы тұзды емес және сортаң емес, тассыз, эрозияға ұшырамаған; жер асты суларының тереңдiгi: тұщы су - 3 метрден астам, минералды су - 6 метрден астам) - 1,2;

қанағаттанарлық (топырағы аздап тұзды, сортаңдау, тасы аз, аздап  эрозияға ұшыраған; минералдануы төмен  жер асты суларының тереңдiгі 3-6 м) - 0,9;

қанағаттанғысыз (топырағы орташа және аса тұзданған, орташа және аса сортаң, тастақ, орташа және күштi эрозияға ұшыраған; 1 г/л астам минералданған  жер асты суларының тереңдiгi 3 метрден  кем) - 0,6;

жер бетiнiң еңiстiгi:

1 градусқа дейiн - 1; 1-ден  3 градусқа дейiн - 0,98; 3-тен 5 градусқа  дейiн - 0,96; 5-тен 7 градусқа дейiн  - 0,93; 7 градустан астам 0,86;

2) табиғи жем-шөп алқаптары  (шабындық, жайылым) құрамында пайдаланылатын  жер учаскелерiнiң құнын айқындау  үшiн учаскенiң сапалық жай-күйi  мен жер бетiнiң еңiстiгiне қарай  мынадай түзету коэффициенттерi қолданылады:

жақсартылған шабындықтар  мен жайылымдар:

көп жылдық шөп егiлiп, түбегейлi жақсартылған - 1,2;

өсiмдiк жамылғысының түр-құрамын  өзгертпей, беткi қабаты жақсартылған - 1,1;

шабындық жердiң жай-күйi:

жақсы (ластанбаған, бұта-шiлiк  баспаған, ағаш өспеген, тассыз, аймақтық өсiмдiктердiң белгiлерi жақсы байқалатын жер учаскесi) - 1,2;

қанағаттанарлық (ластанған, бұта-шiлiк басып кеткен, ағаш өскен, тастақ, өсiмдiк жамылғысының аймақтық құрылымы бұзылған жер учаскесi. Аталған  белгiлер аумақтың 40 процентiне дейiнгi алаңынан көрiнедi) - 0,9; қанағаттанғысыз (ластанған, бұта-шiлiк басып кеткен, ағаш өскен, тастақ, өсiмдiк жамылғысының аймақтық құрылымы бұзылған жер учаскесi. Аталған белгiлер аумақтың 40 процентiнен  астам алаңынан байқалады) - 0,7;

жер қабатының еңiстiгi:

3 градусқа дейiн - 1; 3,1-ден  - 6 градусқа дейiн - 0,95; 6,1-ден 10 градусқа дейiн - 0,9; 10,1-ден - 20 градусқа  дейiн - 0,85; 20 градустан астам - 0,5;

жайылымдық жердiң жай-күйi:

жақсы (ластанбаған, бұта-шiлiк (азыққа жарамайтын бұталар) баспаған, ағаш өспеген, тассыз, аймақтық өсiмдiктердiң  белгiлерi жақсы байқалатын жер учаскесi) - 1,2;

қанағаттанарлық (ластанған, бұта-шiлiк (азыққа жарамайтын бұталар) басқан, ағаш өскен, тастақ, өсiмдiк жамылғысының аймақтық құрылымы бұзылған, қатты  тапталған жайылымдары, жалаңаш  сорлары бар, сортаң топырақты, тақыр  жер учаскесi. Аталған белгiлер  аумақтың 40 процентiне дейiнгi алаңынан көрiнедi) - 0,9;

қанағаттанғысыз (ластанған, бұта-шiлiк (азыққа жарамайтын бұталар) басқан, ағаш өскен, тастақ, өсiмдiк жамылғысының аймақтық құрылымы бұзылған, қатты  тапталған жайылымдары, жалаңаш  сорлары бар, сортаң топырақты, тақыр  жер учаскесi. Аталған белгiлер  аумақтың 40 процентiнен астам алаңынан байқалады) - 0,6;

жер қабатының еңiстiгi:

12 градусқа дейiн - 1; 13-тен  - 20 градусқа дейiн - 0,8; 20 градустан  жоғары - 0,6.

4. Жер учаскелерiнiң құнын  анықтау үшiн жер учаскесiнiң  суландырылуына, оның шаруашылық  орталығына қарағанда орналасқан  жерiне, қызмет көрсету саласының  орталықтарынан қашықтығына байланысты  мынадай түзету коэффициенттерi қолданылады:

1) жер учаскесiнiң суландырылуы (сумен қамтамасыз етiлуi):

суландырылған - 1,2; суландырылмаған - 0,8;

2) жер учаскесiнiң шаруашылық  орталығына қатысты орналасуы,  километрмен:

беске дейiн - 1,2; 5-тен 10-ға дейiн - 1; 10-нан 20-ға дейiн - 0,9; 20-дан 30-ға дейiн - 0,8; 30-дан астам - 0,7;

3) жер учаскесiнiң қызмет  көрсету орталықтарынан қашықтығы,  жолдардың сапасына байланысты: