Тэрміны сваяцтва ў англійскай і беларускай мовах

     Да  вертыкальнай сістэмы сваяцкіх адносінаў  беларускай мовы адносяцца наступныя  лексемы: муж, жонка, дзядзька, цётка, пляменнік, пляменніца, свёкар, свякроў, цесць, цешча, нявестка, зяць, сват, свацця, дзевер залоўка, швагер, сваячка (усяго 18 лексем). Да вертыкальнай сістэмы сваяцкіх адносінаў англійскай мовы адносяцца наступныя лексемы: husband, wife, aunt, uncle, nephew, niece, mother-in-law, father-in-law, mother-in-law, father-in-law, son-in-law, daughter-in-law, matchmaker (go-between), matchmaker (go-between), brother-in-law, sister-in-law, brother-in-law, sister-in-law (усяго 20 лексем).

     Да  гарызантальнай сістэмы сваяцкіх адносінаў беларускай сістмы адносяцца адзінкі: маці, бацька, айчым, мачаха (мачыха), баба (бабуля), дзед, дзіця, сын, дачка, пасерб (пасынак), падчарка, унук, унучка, праўнук, праўнучка (усяго 18 тэрмінаў). Гарызантальная лінія сваяцтва ў англійскай мове ўключае ў сябе  такія асноўныя тэрміны кроўнага сваяцтва: grandmother (granny), grandfather (granddad), father (daddy), stepfather, mother (mum), baby (child, kid), son, daughter, stepson, stepdaughter, grandson, granddaughter. (усяго мы можам налічыць 18 лексем).

5. Намі былі прааналізаваны семантычныя, структурныя і функцыянальныя асаблівасці адзінак ў абедзвюх мовах. Можна зрабіць наступны вывад: тэрміны сваяцкіх адносінаў у англійскай мове значна адрозніваюцца ад адпаведных тэрмінаў у беларускай мове, перш за ўсё гэта абумоўлена гістарычным фактарам і адрозненнямі ў менталітыце краін. Лексемы ў беларускай мове з’яўляюцца больш мнагазначнымі, у англійскай мове адзінак менш – гэта значыць адна і тая ж лексема называе розных сваякоў.
6. Нам бачна, што значэнні тэрмінаў сваяцтва ў абедзвюх мовах суадносныя. Гэта тлумачыцца агульнай мовай-асновай (індаеўрапейскай), падобным семейным ладам. Але ў беларускай мове слоўнік фіксуе больш лексем для дзвюх сістэм.

     Таксама ў англійскай і беларускай мове існуе 4 словаўтваральныя фарманты, якія дапамагаюць пры ўтварэнні тэрмінаў сваяцтва. Гэта прэфіксы пра- і grand-,  якія маюць значэнне 'паслядоўны рух у старажытнасць, да продкаў па ўзыходным ступеням сваяцтва', напр.: grandmother, прабаба, прэфікс step- 'на крок ад сваяка 'у адзінках зводнага сваяцтва ў англійскай мове: stepfather 'айчым', stepmother 'мачаха' і англійскі суфікс -in-law-  'законе'  - sister-in-law 'сваячка', 'залоўка', father-in-law 'цесць', 'свёкар' і г.д.

     Сфера прымянення вынікаў  даследавання – лексікалогія беларускай і англійскай моў.

     Рэкамендацыя  да выкарыстання вынікаў  даследавання – вынікі напісанай дыпломнай работы могуць быць выкарыстаны ў якасці матэрыяла для выкладання ў школах, універсітэтах.

Спіс  выкарыстаных крыніц 
 

1. http://en.wikipedia.org/wiki/Kinship Дата доступу: 11.10.2011 11:43
2. http://mirknig.com/knigi/estesstv_nauki/1181226588-oksfordskij-tolkovyj-slovar-anglijskogo-yazyka.html Дата доступу 29.01.2012 19:53
3. http://www.defree.ru/publications/p01/p95.htm  Дата доступу 04.03.2012 14:40.
4. http://www.etymonline.com/index.php?allowed_in_frame=0&search=father&searchmode=none Дата доступу 24.01.2012 19:54
5. http://www.languages-study.com/english-dictionary.html Дата доступу: 23.09.2011 21:43
6. http://www.twirpx.com/Структура_термина_в_английском_языке/
7. The Advanced Leaner’s Dictionary of Current English / A.S. Hornby, E.V. Gatenby, H. Wakefield. – Ставрополь: СПИИП «Сенгилей», 1992. – 511с

Дата доступу: 28.11.2011 18:56

8. Азарка, В. У. Беларуская мова: спецыяльная лексіка / В. У. Азарка, А. С. Васілеўская, М. М. круталевіч. – Мінск: БДПУ, 2004. – 207 с.
9. Антанюк, Л. А. Беларуская навуковая тэрміналогія: Фарміраванне, структура, упарадкаванне, канструяванне, функцыяніраванне / Л. А. Антанюк. – Мн.: Навука і тэхніка, 1987. – 240 с.
10. Антанюк, Л. А. Спецыяльная лексіка беларускай мовы. Тэрміналогія: Вучэб.дапам. / Л. А. Антанюк. – 2-е выд., перапрац. і дап. – Мінск: Акадэмія кір. пры Прэзідэнце РБ, 2005. – 99 с.
11. Антрушина, Г. Б. Лексикология английского языка = English lexicology: учеб. пособие для студентов вузов / Г. Б. Антрушина; О. В. Афанасьева, Н. Н. Морозова. – 3-е изд., стереотип. – Москва: Дрофа, 2001. -288 с.
12. Арнольд, И. В. Лексикология современного английского языка: пособие для студентов английск. отделений пед. институтов / И. В. Арнольд. – Москва: Просвещение, 1966. – 346 с.
13. Ахманова, О. С. Словарь лингвистических терминов / О. С. Ахманова. – 2-е изд., стереотип. – М.: Эдиториал УРСС, 2004. – 576 с.
14. Беларуская мова: Энцыклапедыя / пад рэд. А. Я. Міхневіча. – Мінск: БелЭн, 1994. – 654 с.
15. Камароўскі, Я.М. Беларуская мова: Дапам для абітурыентаў / Я.М. Камароўскі, Е.С. Мяцельская // – 2-е выд., перапрац. і дап. – Мінск: Універсітэцкае 1993. – 332 с.
16. Лингвистический энциклопедический словарь / гл.ред. В. Н. Ярцева. – М.: Совет. Энциклопедия, 1990. – 685 с.
17. Ляшчынская, В. А. Беларуская мова. Тэрміналагічная лексіка: вучэб. дапам. / В. А. Ляшчынская. –Мінск: РІВШ БДУ, 2001. – 256 с.
18. Машрабов, А. А. Значение терминов родства и их выржение в кыргызском и узбекском языках / А. А. Машрабов. – Бишкек, 2000. – 27 с.
19. Плотнікаў, Б. А. Беларуская мова: Лінгвістычны кампедыум / Б. А. Плотнікаў, Л. А. Антанюк. – Мінск: Кніжны Дом, 2003. – С. 343 – 440.
20. Розенталь, Д. Э. Словарь-справочник лингвистических терминов / Д. Э. Розенталь, М. А. Теленкова. – 3-е изд., исправл. и доп. – М.: Просвещение, 1985 – 399 с.
21. Слоўнік лінгвістычных тэрмінаў / Юрэвіч А. Л. – Мінск: Выдавецтва Міністэпства вэшэйшай, сярэдней спецыяльнай і прафесійнай адукацыі БССР, 1962. – 246 с.
22. Сцяцко, П. У. і інш. Слоўнік лінгвістычных тэрмінаў / П. У. Сцяцко, М. Ф. Гуліцкі, Л. А. Антанюк. – Мн.: Выш.шк., 1990. – 222 с.
23. Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы: Болш за 65000 слоў / Пад рэд. М. Р. Судніка, М. Н. Крыўко. – 2-е выд. – Мн.: БелЭн, 1999. – 784 с.
24. Трубачев, О. Н. История славянских терминов родства и некоторых древнейших терминов общественного строя / О. Н. Трубачев. – 

2-е изд., испр. и доп. – М.: КомКнига, 2006. – 237 с.

25. Эгамназаров,  Х. Х. Термины родства и их функциональные микросистемы в узбекском и английском языках / Эгамназаров Хамза Хакназарович. – Душанбе, 2010. – 24 с.