Кәсіпорындағы маркетингтің мәні, міндеттері және дамыту жолдары

     Кәсіпорын атмосфераны ластауға  қарсы әрекет жасайды және  қоқыс (шаң) тастаудың берілген шектік нормасынан аспайды.

     “Рахат” акционерлік қоғамдағы жабдықтың бекітілген қуаттылығы 32,2 тонналық өндірістік максимал көлеміне жетіп 1999 жылы 12 мың тонаға жуық кондитерлік тағамдар өндірілген.

Кәсіпорында 2000- нан астам адам жұмыс істейді. Соның ішінде 300-ден аса мамандар мен инженер-техникалық жұмыскерлер істейді. өндірістің бір талай құлдырауына қарамастан, оны дамыту бойынша мәселерді шашуға қабілетті еңбек жұмысын сақтау үшін шаралар қолданды.

     “Рахат”Акционерлік Қоғам кондитерлік тағамдарын шамамен барлық түрлерін шығарады. Сонымен қатар дәстүрлі тағам - тәттілер шығарады. 

     Шоколад, Карамел Печенье, Вафли, Мармелад, Зефир (тәтті-қақ), Ирис, Драже. мұнда  жартылай фабрикаттар барлығы 200-ден  аса атауға ие. Қазіргі кезде кәсіпорынның алты цехы жұмыс істейді. мысалы: бисквит, корамель, ирис, шоколад кәмпиттер, зефир, драже цехтері бар. қоймадағы дайын өнімдер екі күннен артық жатпайды. Өзінің өнімінің тең жартысын Алматы қаласы мен Алматы Обылстарға өткізумен айналсады.  1997 жылдардың  өзінде-ақ  өнім

түрлері 7 обылысқа таратылған/49/.

     “Рахат”Акционерлік Қоғамдағы негізгі құралдардың құны 1999-2001жылдар аралығында 1494.689 млн.теңге құрап,122.4пайыз өскен.Сонымен қатар негізгі құралдарға кіретін түлерінде айта кетуге болады, мысалы: ғимараттар мен құралдар 1999 жылы 155.205 млн.теңге болса, 2001 жылы 160.814 млн.теңге құрап,өсу қарқыны118.5 пайызға жеткен. Ал машиналар мен саймандарда 1268.406 млн.теңге болып,122.9 пайыз құрап өсу қарқыны керісінше төмендеген. Сонымен қатар негізгі құралдардан басқадай түрлеріде160.4 млн.теңге болып,өсу қарқыны 124.0 пайызға жетіп төмендеген.

 

(1-кесте)

  “Рахат” Акционерлік Қоғамынің негізгі техника-экономикалық

                                                                    көрсеткіштері

 

  “Рахат” Акционерлік  Қоғам  негізгі  экономикалық - техникалық

көрсеткіштерінің   нәтижесінде    кондитер  өнімдеріні  1999  жылы

3444 тонна,  яғни, 332.658  мың  теңге көлемінде  ол  2000 жылы 5488 теңге (621506 мың теңге)көлемінде  өспелі  қарқынға ие болғанын  көруге болады. Сондықтан бұл  кестеден жұмсшылардың орта саны 2000 жылы 1999 жылға қарағанда азайып,86.7пайыз құрап, орта айлық жалақы 2 есе өскендігі. бұл жағдай жұмсшының санын азайтып, қалған жұмысшының жалақысын көбейтумен бірге оларды ынталандырған. Нәтижеде бұл көрсеткіштер өспелі сипатқа ие болып, табысты қызымет жасауына ықпал етті деуге болады.

 (2-кесте)                                                                                            

                        Акционерлік Қоғамның  қаржы көрсеткіштері  

 

     “Рахат”Акционерлік Қоғамның соңғы мерзімдегі қөрсеткіштерін жоғарғыдағы кесте бойынша ,қысқаша сипаттай кетуды жөн көрдік. мысалы:   2000  жылы  қорлардың барлығы   280643 млн.теңге ,1990 жылмен салыстырғанда төмендеп 96,7 пайыз  құраған.   Ал сәйкесінше дайын өнім  өсіп  2000 жылы  28929  млн. теңге құрап ,өсу қарқыны     320,8. Сонымен қатар дебиторлар мен ақша құралдарының өсу қарқыны 100,9 пайызбен 779,9 пайыз өскен, бірақ  негізгі   құралдармен барлық   активтердің  жылдық  көрсеткіштері   мен  өсу   қарқыны төмендеген.

(3-кесте)

          Акционерлік қоғам  нәтижесі мен пайдалылығы

     Жоғардағы кестеден Акционерлік  қоғамның нәтижесі мен пайдалығын  туралы көрсеткіштерді көре аласыздар .  Мұнда жалпы табыс және  жалпы шығын көрсетілген,табыс  әр жыл  сайын  артып отырған, мысалы: 2001 жылы 718,2 млн теңге жетіп, өсу қарқыны 122,4 пайыз құраған. Ал жалпы шығында артып  отрған 2001 жылы

406,6 млн  теңгеге жетіп,өсу қарқыны 107,5 пайыз  құраған.   Жалпы

бұл  кестеден шығындар  табыстан  аспайтындығын, қызметінің  оң

әсерлігін  көрсетумен бірге , тауар  пайдалығы   мен сату  пайдалылығы  да өскен. 

     2.2. “Рахат” АҚ маркетинг жұмысын талдау және бағалау

       Кәсіпорын өз өндірісін одан ары жалғастыруға ерекше көңіл бөліп, маркетингтің   функциялы  қызметінің  бөлім  құрылымын  құруды ойластырып 1997 - жылы науырыз айында  кәсіпорынның

маркетинг  бөлімі құрылды. Кәсіпорын мақсатына  жетуі көбнесе факторлар   мен  функционалды ұйымдастыруларына  байланысты болды яғни,кәсіпорын  маркетинг  қызыметін функционалды  сипатымен   ұйымдастырса, мұнда әрбірі сол қызметті функционалды мақсатты жеке тұлғасы,  немесе  тұлғалар   тобы   белгілі   жауапкершілікті    өзіне артуын белгілейді .

     Маркетинг қызыметін функционалды  сипатында таңдалып алынған тауар  түрлері  және  рынок саны   ең  алдымен   фабриканың өзіне тиімді  болуы  тиіс. Бұл ұйымдастыру  түрінде  тауарлар. Рыноктары  бірқалыпты  болады. 1-үлгіде көрсетілгендей маркетинг бөлімшелері олардың атқаратын қызыметтеріне  сай құрылған.  Бірақ бұл  құрылымда  өндіретін  өнімдер  ассортименті   көбейген   сайын өндіріс икемділігі төмендейді , себебі сыртқы ортадағы  өзгерістерге  икемдену  және   оған  жауап  беру  уақыты  азайады.Маркетингті ұйымдастырудың   бұл  түрі   ағымды тиімділіке  бағытталған  жәнеоның стратегиясына икемділігі жоғары  жаңалықтарды енгізу мен  қатар жаңа  технологияларды  пайдаланып ,тұтынушылардың  жеке топтың қажеттері мен талғамдарын қалыптастырып отыр.

(1-үлгі)

                           Маркетинг бөлім  құрлымы 

 

      “Рахат” маркетинг құрлымы  бес бөлімнен турады. Маркетингті зерттеу бөлімі, мұнда ең бастысы  ол әлуетті тұтынушыларды анықтауы тиіс, олардың  қажеттерін зерттеу, нысаналы рынокты таңдап алу үшін тауарға бүгінгі және болашақтағы сұранысты белгілеу, әсересе рынокқа жаңа тауарды дайындау, оны өңдеп, шығаруда маңызды орын алады.

     Баға бөлімінде тұтынушының, тауардың, сату орнының ерекшелігіне қарай, түпкі бағаны белгілеп, оның деңгейін маркетингтік ортаның факторларына қарай анықтайды. Сонымен қатар тұтынушыларға баға арқылы жеңілдіктер жасайды.т.б.

    Өткізу бөлімінде өндірстің дамуына  және тұтынушылардың қажеттеріне  байланысты, өткізу кезінде тұтынушының талғамы мен қалауына да көңіл бөледі. Сонымен қатар көзделген табысқа жету үшін бір қанша өткізу каналдарын ұйымдастырады. Мысалы: көтерме сауда, бөлшек сауда т.б. Жарнама бөлімінде өндірісті-өткізу,тауарды сатып алушыға қарай жылжыту, тауарды тртымды көрсету барысында, жарнама тарату құралдарын пайдалануды. Оған көп көңіл бөлуде. Өнімдері туралы тұтынушыларға  ақпарат тарату үшін баспал, электронды ақпарат тарату құралдарын, сыртқы жарнама түрлерін қолданады.

    Маркетингті бақылау бөлімінде бұл әдіс арқылы өз мақсаттарына жету үшін маркетингтік іс-әрекеттердің барлығын бақылайды. Бұл бақылау үш жағдайда жүріледі: жылдық жоспардың орындалуы. Пайда деңгейі және стратегиялық бақылауларды жүргізеді. Кейде жасырын түрде бақылау жүргізу арқылы тұтынушыларын түсінбеушілік келіп шығады.

    “рахат” Акционерлік Қоғамнің өндіретін тауарларының тұтыну сипаттамалары мен оның рынокқа ұсынған тауарына, рынок жағдайына байлансты. неғұрлым кәсіпорын жұмысы күрделі болса солғұрлым құрамы да көп болып,тұтынушылардың қанағатын қанағаттандыру мен бірге тауар ассортименті қалыптасады .Тауар ассортименті – кәсіпорын өндірген белгілі таурдың барлық түрлері жиындығы. Оған әр түрлі тауар түрлері кіреді. Тауар түрі ( шоколад, вафли, зефир, т.б.) функционалды айрмашылықтарына, сапасын, бағасына қарай әр түрлі сұранысқа ие болады. (2-үлгіден көруге болады). 

2 (үлгі)   

     “Рахат” Акционерлік қоғам тауарының сураныс түрлері