Казфосфат ЖШС ЖФ «Минералды тыңайтқыш»

 

 

Кесте 17 –Өндірістің қауіптілік сипаттамасы

Шикізаттың  от-өртке  сипаттамасы мен улылық қасиеттері

Шикізаттың  аталуы, жартылай өнім, дайын (зат  – % масс.), Өндіріс қалдықтары	Қауіптілік  класы (ГОСТ 12.1.07.-76)	Қалыпты жағдайдағы агрегаттық күй	Тығыздық ауадағы (газ) бу	Қатты және сұйық заттар салмағы г/см3	Судағы  ерігіштік % масс.	Отта  жануы немесе әрекеттескенде жарылуы		Температура, 0С						Жану  шегі					ПДК не ОБУВ өндірістегі жұмысшы зонадағы ауа	Улылыққа  сипаттама (адам  ағзасына түскенде)	Әдебиет
						сулар (бар, жоқ)	Қыш-қылды  орта	Қайнау	Балқу	Өздігінен жану	Жануы	Тұтану	Экзотермиялық ыдыраудың басталуы	концентра-циялы, % жал.		темпера- туралы, 0С		аэро-салмақ, г/см3, дисперсиялық
														Төм.	Жоғ	Төм.	Жоғ.	Төм.
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22
Фосфат  шикізаты	3	Қатты, ұнтақ		1,44-1,50	Ерімейді	Жоқ	Жоқ		1400										6,0	Шаңмен үздіксіз демалу тыныс алу мүшелерін зақымдап, мына ауруларды тудырады: пневмоколиоз, силикоз	«өндірістегі зиянды заттар», т. II, с. 160-161
Күкірт  қышқылы	2	Сұйық		1,82-1,84	Барлық қатынаста	Жоқ	Жоқ	290	-10,3				200						1,0	Булары теріні түршіктіріп, термиялық күйдіруді тудырады.	«өндіріс-тегі зиянды заттар», т. II, с. 102-103
Аммиак	4	Сұйық	0,889	0,682	0,25	Жоқ	Жоқ	-33,4	-77,7				132,4	15	28				20,0	Сұйық аммиак күйдіруді  тудырып, ал оның буы теріні зақымдап, орталық нерв жүйесін қоздырады. Шаң мұрынның жұқа қабатын түршіктіріп, жөтел туғызады. Кө здің жұқа қабатына қатты әсер етеді.
Әк		Қатты																	5,0	Шаң мұрынның жұқа қабатын зақымдап, жөтел мен түшкіруді  тудырады. Көздің жұқа қабатына өте  қатты әсер етеді.
Әк  сүті	4	Сұйық-тық																		Жұқа қабатты  түршіктіріп, түшкіру мен жөтелді  туғызады. Сілті сияқты әсер етеді, яғни теріден ылғалдылықты жұтады. Тері ұлпаларын түршіктіреді. Кейде  аыр жараларды туғызады.	«өндірістегі  зиянды заттар», т. II, с. 344
Аккумуляторлы қышқыл	2	Сұйық			Барлық қатынаста  ше-ниях	Жоқ	Жоқ												1,0	Теріге түскен жағдайда өте күшті жазылмайтын  күйдіруді туғызады.	ГОСТ 667-73, с. 23
Аммиаксуы		Ерітінді		0,904	25	Жоқ	Жоқ												20,0	Теріге түскен жағдайда қатты ауырып, қызарып кетеді.

 
 
 

Кесте 18 –От- өртке және өртке қарсы санитарлы қауіпсіздік сипаттамасы

Өндірістік  мекемелердің аталуы, мекемелер мен  сыртқы қондырғылар.	Мекемелер мен бөлімшелердің от-өртке қарсы  қауіпсіздік категориясы. (РНТП-01-94)	Ішкі  аумақтың жарылыс классификациясы мен сыртқы аумақтың жарылыс қауіпсіздігі және ПУЭ бойынша электроқондырғыларды орнату.			Санитарлық  сипаттамасы бойынша өндірістік процестердің группасы. (СНиП 2.09.04-03)	Өртті сөндіру  тәсілі.
		Өрт қауіпсіздік  класы	Категория және   жарылысқа қауіпті қоспалардың группасы.	Заттардың аталуы, категория анықтамалығы, жарылыс  қауіптілігі бар қоспалардың  группасы.
1	2	3	4	5	6	7
1 Силостағы фосфат шикізатын сақтау орнына тиеу.	Д				2 В	Өрт щиті
2 Сақтау орнындағы күкірт қышқылын темір жол цистерналарына тиейтін сыртқы қондырғылар.					2 Г
3 Әк сүтін дайындау орны.	Д				2 В	Өрт щиті

 
 
 

Кесте 19-Мүмкіндікті авариялық жағдайлар және оларды жою жолдары

Мүмкіндікті авариялық жағдайлар	Шекті-мүмкіндікті  параметрлер төмендегенде, авариялық  жағдайға жетуі	Авариялық ситуациялардың пайда болу себептері	Жою әдістері
1	2	3	4
1 Қабылдау және фосфат шикізатын қоймалау
1 Силос қақпағына фосфат шикізатының шашылуы. поз. 13/1-6	Шикізат деңгейі 1м қақпаққа дейін	Силостың толуы.	Фосфат шикізатын  силосқа қабылдауын тоқтату, силостағы артық фосфат шикізатын экстракциялық фосфор қышқыл өндірісіндегі пневмокамералы насостар көмегімен алу.
2 Цистернаға түскен сығылған ауа қысымының жоғарылауы.	Көп 6 кгс/см2	Магистралды құбыр  жолдарындағы сығылған ауа қысымының  жоғарылауы.	Цистернадағы  фосфат шикізатының тиелуін тоқтату. Филиал диспетчеріне ауа қысымының  жоғарылауына  байланысты шешім  қабылдауын хабарлау.
		Цистерналарды пневмоқұбыр жолдары арқылы тиеу.	Фосфат шикізаттарын тиеген пневмоқұбыр жолдарын тазалау.
3 Цистернаға түскен сығылған ауа қысымының төмендеуі.	Кем 2 кгс/см2	Магистралды құбыр  жолдарындағы сығылған ауа қысымының  төмендеуі.	Фосфат шикізатын  цистернаға тиеуін тоқтату. Филиал диспетчеріне ауа қысымының төмендеуіне   байланысты шешім қабылдауын хабарлау
2 Қабылдау, сақтау және күкірт  қышқылын өндіріске жеткізу
4 Сақтау  орнындағы күкірт қышқылы. поз. 79/1-3	Деңгей  көп 7 м	Деңгейдегі  сигнализацияның бұзылуы	Қоймаға фосфор қышқылының берілуін тоқтату, бос қоймаға  қышқылды ауыстыру немесе өндіріске  жіберу.
5 Күкірт қышқылын құбыр жолына бергендегі герметикалық бұзылуы.		Физикалық тозу	Зақымдалған бөлімшені  запорлы арматурамен жабу. Құбыр  жолындағы бұзылған бөлімшені өшіру. Қышқыл жүретін жолдарды бейтараптап  және  авариялық жағдайды жою.
3 Аккумуляторлы күкірт қышқылын алу
6 Сақтау орнына күкірт қышқылын құю. поз. 43/1,2	Қақпақтан қышқыл деңгейі 0,5 м кем	Деңгейдегі  сигнализацияның бұзылуы	Жинаққа күкірт қышқылын қабылдануын тоқтату.Жинақтағы  күкірт қышқылын тікелей поз. 81 электронасос агрегаттарымен сақтау орнына   поз. 79/3 жеткізу.
4 Қабылдау, әк сүтін қоймалау және  әк сүтін алу
7 Бактегі  әк сүтін құю. поз. 102/1,2	Қақпақтан қышқыл деңгейі 0,5 м кем	Деңгейдегі  сигнализацияның бұзылуы	Әк сүтін  алу процесін тоқтату,өндіріске  әк сүтін жеткізу.
8 Бойлерге су мен будың берілуін тоқтату. поз. 97		Цех жүйесіндегі  су-бу жабдықтарының бұзылуы	Термоәкгасилкаға әк берілуін тоқтатып,филиал диспетчеріне хабарлау.
5 Аммиак суын алу
9 Аммиак жолындағы аммиак қысымының жоғарлауы.	1,6 МПа (16 кгс/см2)	Сақтау орнындағы аммиак қысымының көтерілуі	Филиал диспетчеріне сұйық аммиак  қысымының төмендеуіне  байланысты шешім қабылдауын хабарлау.
10 Аммиак  жолының герметикалық бұзылуы  (cұйық аммиактың ағуы)		Физикалық тозу	Филиал диспетчеріне хабарлау.Запорлы  арматураны жабу, құбыржолын аммиактан босату, желдету немесе жуу, заглушка орнату. Қауіпсіздік талаптарына сәйкес ремонт жұмыстарын жүргізу.

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

 

       2.2.5  Жұмыс кезіндегі қауіпсіздік шаралары

      2.2.6 Фосфат шикізатын тиеу кезіндегі сақтық шаралары

       Фосфат шикізаттарын теміржол цистерналарынан силосқа тиеу кезінде, жұмысшы зонаға бейорганикалық шаңның біршама мөлшері бөлінеді. Ол адамның тыныс алу мүшелеріне, тіпті көзге де зиян келтіреді

       Өндіріс орынның шекті концентрациясы -6 мг/м³.

       Жұмысшылардың қауіпсіздігін сақтау үшін, қондырғылар герметизациялануы керек және жүйеге вентиляция орнатылып, шаң аулаушы аппаратпен қосылуы тиіс(циклонды қол фильтрі).

       Фосфат шикізатын тиеу жұмысымен айналысатын жұмысшылар – респиратор мен шаң өтпейтін көзілдірікпен қамтамасыз етілуі тиіс. Жұмыс киімі шаңнан смен сайын тазартылуы тиіс

        Фосфат шикізатын теміржол цистерналарынан силосқа тиеу мөлшері- 1,0 метрден аспауы тиіс.

       Теміржол цистерналарында және ішінде (ашық люк, тазалағанда) жұмыс жасау кезінде газ қауіпсіздігі мен биіктік қауіпсіздігі сақталуы тиіс. Цистернада қауіпсіздік тростары бекітілуі керек. Ал жұмыс жасаушыда сақтандырғыш полс киюі керек, ал карабині сақтандырғыш тросқа жалғануы тиіс.

       Тиеу кезінде цистерналарды орнату үшін, екі жағынан тормозды башмактар қойылады. 

       2.2.7 Күкірт қышқылын төгу кезіндегі қауіпсіздік шаралары

        Күкірт қышқылы агрессивті зат, сондықтан теріге тиген жағдайда ауыр күйдіруі мүмкін.Әсіресе ең қауіптісі көзге түскен кезде.Буымен дем алғанда жоғары тыныс жолдарын түршіктіріп, дем алуды қиындатады

Күкірт  қышқылының шекті концентрациясы  -1мг\м³

Улану мен химиялық күймеу үшін аппарат  пен құбырлардың герметизациялануын қадағалау керек.

Фланецті  қосылысты құбырлар қауіпсіздік жейдесімен қапталуы және қышқыл сыйымдылығы герматикалық жабық болуы тиіс.

Қышқылдарға,арматураға,насостарға ремонт жұмыстары арнайы киіммен,резиналы  қолғаппен ,көзәйнекпен орындалуы  керек. Қажет болған жағдайда БКФ  маркалы противогаз қолдану керек.

Теміржол цистерналарынан күкірт қышқылын төгу кезінде мына қауіпсіздік шаралары сақталуы тиіс:

 

• күкірт қышқылын төгу түйіндерінде ескертпе плакаттар ілінуі керек: "Қышқыл-қауіпті"
• төгу кезінде сигналдар орнатылған ;жасыл-кіру,қызыл сигнал жүруге болмайды;
• төгу түйіндерінде кнопка қойылады,ол смен маманының әрекетімен жүзеге асады;
• күкірт қышқылын төгу түйіндерінде авариялық ванналар болуы тиіс, оның іші ауыз сумен қамтамасыз етілуі керек. Егер теріге  қышқыл тамған жағдайда, осы ваннада жуу керек. Одан кейін міндетті түрде мед бөлімшелерге тексеру қажет;
• теміржол цистерналарындағы люктарды ашқанда, люктің бір жағында түру қажет. Себебі, күкірт қышқылының буымен уланып қалуы мүмкін. күкірт қышқылының буымен уланған жағыдайда ас содасын қабылдап, тез арада медбөлімшелерге қаралу керек.
• күкірт қышқылын цистернадан төгіп болған соң, цистерна люктарының қақпақтарын болттармен бекіту қажет;
• төгу түйіндерінің маңайында органикалық материалдар болмау қажет (мысалы;ағаш, қағаз, майлаушы майлар).Себебі оларға күкірт қышқылы тамған жағдайда жануы мүмкін;
• күкірт қышқылын төккен жерге әк сеуіп, бейтараптайды. Әк пен бейтараптан күкірт қышқылын жинап әкету қажет;
• қыс айларында төгу түйіндері қордан, мұздан тазарту қажет және құм сеуіп қою керек.

 

          2.2.8 Аккумуляторлы қышқылды алудағы қауіпсіздік шарасы

      Аккумуляторлы күкірт қышқылы- өрт және жарылғыш қаупі  бар зат. Сумен әрекеттескенде реакция  жүріп, жылу  мен бу және газ бөлінеді

      Аккумуляторлы күкірт қышқылы өте улы, адам терісіне тиген кезде, өте күшті күйдіріп және ұзақ уақыт жазылмауы мүмкін.

      Аккумуляторлы күкірт қышқылын тұтынушыға - күкірт қышқыл цистерналармен, сыртын, «аккумуляторлы күкірт қышқылы  қауіпті»  деген  трафареттор жабыстырып жіберу қажет. Ішіндегі шыны бутылдар фторопластпен қапталу керек.

      Шыны  бутылдардың  аузын полиэтилен пленкасымен  немесе шпагат, резиналы шнурмен айналдыра  бекіту керек.

      Бутылдарды  автомобиль транспортымен  тасымалдау кезінде, ағаш қаптармен қаптайды. Ағашқап  бутыл аузына дейін жетпеуі қажет.

      Аккумуляторлы қышқылды таза емес цистернаға құю немесе онымен  тасымалдауға қатаң тыйым салынады. 
 

        2.2.9 Әкті және әк сүтін алу кезіндегі сақтық шаралары

        Әк тиелген теміржол вагондары мен жартылай вагондардың аяғына тормозды башмактарды кигізіп қояды.                                                                                      

       Әкті вагондарға және жартылай вагондарға тиеу кезінде шаңдайды,сондықтан еңбектің қолайсыз жағдайы туындап,нәтижесінде ауа ластанады.                                                                                                                   Әк тері қабатын бұзып,көздің жұқа қабаты мен мұрынға қатты әсер етеді. Өндірісте шаңдануды азайту мақсатында санитарлы желдеткіштер орнатылады.                

       Әкті тиеуде және онымен жұмыс жасайтын жұмысшылар арнайы қызметтік киімдерді киюі қажет(респиратор,қорғаныш қолғаптар,шаңөткізбейтін көзәйнек).

       Жұмысшы зонадағы сөндірілмеген әктің шекті-мүмкіндікті шаңдылық концентрациясы - 6 мг/м³.

     Әкті ыстық сумен өңдегенде,әк сүті алынады.Бұл теріні түршіктіріп,күйдіреді.Сондықтанда жұмысшылар арнайы киім киюі керек(резиналы аяқ-киім,қорғаныш көзәйнек және қолғаптар).

   Әк сүтінің буы немесе тамшысы көздің жұқа қабатын зақымдайды және түшкіру мен жөтелді туғызады

     Теріге және көзге түскен әк сүтін судың көп мөлшерімен жуып,медбөлімшеге қаралу керек. 

      Әк сүтін дайындағанда санитарлы вентжүйесіз жұмыс істеуге қатаң тыйым салынады. 

     

          2.2.10 Аммиак суын алудағы сақтық шаралары

         Аммиак жоғарғы тыныс алу жолдарын түршіктіріп,сондай-ақ жоғарғы концентрацияда орталық нерв жүйесін қоздырып, талма ауруын тудырады.Тіпті жоғарғы тыныс жолдары мен көзді күйдіруі мүмкін.Сұйық аммиак көз бен теріні күйдіреді.

         Өндірістегі  аммиактың шекті  – мүмкіндікті концентрациясы-  20 мг/м³.

         Аммиакпен улану- жөтел,іштің ауруы, бас айналу,бас ауруы,жүрек айнуынан байқалады. 

Аммиакпен өте ауыр улану-бірден дем алуының  қиындауы және қан айналымының бұзылуынан байқалады. 

Аммиакпен уланған адамды тез арада таза ауаға шығарып, дәрігер шақыру қажет.

Сұйық аммиак теріге түскен кезде, бірден сумен  жуып ,дәрігерге қаралу          қажет.